Gbe sia gbe la, Amerikatɔwo ƒe asrafo xɔgbɔɖeme 20 kple edzivɔwo wua wo ɖokuiwo. Eye ɣleti sia ɣleti la, asrafo xɔgbɔɖeme 950 aɖewo siwo gbɔ kpɔm wole le Amerikatɔwo ƒe Dɔwɔƒe Si Kpɔa Asrafo Tsitsiwo Ƒe Nyawo Gbɔ la tena kpɔ be yewoawu yewo ɖokuiwo.

Nyadzɔdzɔgbalẽ si nye China Daily ka nya ta be “ɖetugbui siwo ʋu va le dɔ wɔm le nuto bubuwo me, siwo mekpɔ xɔ ƒe 30 haɖe o la ƒe afã kloe fɔa fu do ŋgɔ na srɔ̃ɖeɖe. Esia nye China-vidada siwo meɖe srɔ̃ o ƒe dzidziɖedzi gã aɖe ne wòtsɔe sɔ kple ƒe ʋɛ siwo va yi tɔ.” Eye wogblɔ hã be Chinatɔ “geɖe va le asi dam ɖe edzi be ŋutsu kple nyɔnu ate ŋu anɔ wo nɔewo gbɔ srɔ̃maɖemaɖee.”

Asrãdɔ (atikesi) si nye dɔléle si wobu mo na keŋkeŋ kloe le dukɔa me le ƒe 1974 me la gate mododoɖa. Wogblɔ be ganyawo ƒe tɔtɔ kple ale si woɖe ga si wozãna ɖe amewo ƒe lãmesẽnyawo ŋu dzi kpɔtɔ gbɔe esia tso.

Numekuku aɖe si wowɔ ɖee fia be togbɔ be ame geɖe va le tɔtrɔm ɖe yevudetɔwo ƒe agbenɔnɔ ŋu hã la, ame 74 le alafa me gakpɔtɔ lɔ̃na be yewo dzilawo natia ame si yewoaɖe na yewo wu be yewo ŋutɔwo yewoaɖe ame si ƒe nu lé dzi na yewo. Eye ame gbogbo siwo nye 89 le alafa me di be yewoanɔ yewoƒe ƒome abɔlegbe dome tsɔ wu be yewo kple yewo dzilawo kpakple yewo nɔviwo ɖeɖe yewoanɔ anyi.

“Wɔna le vɔvɔm le Katoliko-ha la ŋu le Europa afi si kesinɔnuwo bɔ ɖo kple Amerika siaa. Míaƒe nuwɔnawo zu blemanuwo, míaƒe sɔlemexɔwo lolo, míaƒe saɖeagaxɔwo tsi ƒuƒlu, eye míaƒe sɔlemeha ƒe ɖoɖowo metsɔa afɔ nyuie o, míaƒe subɔsubɔkɔnuwo kple subɔsubɔwuwo le kpeɖii. . . . Sɔlemeha tsi megbe ƒe 200.”—Nya siae Katolikotɔwo ƒe papatenɔla Carlo Maria Martini gblɔ esi wobia gbee, eye wotae ɖe nyadzɔdzɔgbalẽ si nye Corriere della Sera me le eƒe ku megbe.