An y’o lo fɔ tuma dɔw la. A tun be komi o tun bɛnnin lo ni Eburuw 12:16 ye. O vɛrise b’a fɔ ko Ezawu ye “fɛn senumaw” mafiɲɛya ani a y’a “ka kɔrɔya tɔnɔ feere [Yakuba ma] tilerɔfana kelen na” (ABM). A tun yirala ko komi Yakuba ye “kɔrɔya tɔnɔ” sɔrɔ, a kɛra Masiya buruju dɔ ye fana.—Mat. 1:2, 16; Luka 3:23, 34.

Nka, n’an ye Bibulu ka maanaw lajɛ, an b’a faamu ko waajibi tɛ mɔgɔ ka kɛ deen fɔlɔ ye walisa ka kɛ Masiya buruju dɔ ye. An ka dalilu dɔw lajɛ.

Yakuba dencɛ fɔlɔ tun ye Urubɛn lo ye, a ye min sɔrɔ ni Leya ye. Yakuba tun be Arasɛli lo kanu ka tɛmɛ. Kɔfɛ, a ye dencɛ fɔlɔ min sɔrɔ n’ale ye, o tɔgɔ ko Yusufu. Tuma min na Urubɛn ye jurumuba dɔ kɛ, kɔrɔya tɔnɔ dira Yusufu ma (Zɛnɛzi 29:31-35; 30:22-25; 35:22-26; 49:22-26; 1 Til. Kib. 5:1, 2). O n’a ta bɛɛ, Masiya buruju ma bɔ Urubɛn na, a ma bɔ Yusufu la fana. Nka a bɔra Zuda lo la, ale min ye Yakuba deen naaninan ye. A y’o deen sɔrɔ ni Leya lo ye.—Zɛnɛzi 49:10.

 Luka 3:32 be mɔgɔ duuru kofɔ minw tun ye Masiya buruju ye fana. A be komi u kelen kelen bɛɛ tun ye deen fɔlɔ ye. O la, Bowazi ye Obɛdi wolo ani Obɛdi ye Zese wolo.—Ruti 4:17, 20-22; 1 Til. Kib. 2:10-12.

Nka, Dawuda tun tɛ Zese deen fɔlɔ ye. Deen seegi lo tun be Zese fɛ ani Dawuda lo tun ye laban ye. O n’a ta bɛɛ, Masiya buruju bɔra Dawuda lo la (1 Sam. 16:10, 11; 17:12; Mat. 1:5, 6). O kɔ, Dawuda dencɛ Solomani lo kɛra Masiya buruju ye k’a sɔrɔ ale fana tun tɛ deen fɔlɔ ye.—2 Sam. 3:2-5.

O kɔrɔ tɛ ko ka kɛ deen fɔlɔ ye, o tun kɔrɔtanin tɛ. Deen fɔlɔ tun be ni lɔyɔrɔba ye. Tuma caaman na, ale lo tun be kɛ denbaya kuntigi ye facɛman sanin kɔ. Ale lo tun be cɛɛn tilanyɔrɔ fila ta fana.—Zɛnɛzi 43:33; Deter. 21:17; Zozuwe 17:1.

Nka, kɔrɔya tɔnɔ tun be se ka di mɔgɔ wɛrɛ ma. Ibrayima ye kɔrɔya tɔnɔ bɔsi Isimayɛli la k’o di Isiyaka ma. I ko an kɔnna k’a fɔ cogo min na, Urubɛn fana ma kɔrɔya tɔnɔ sɔrɔ, o dira Yusufu lo ma.

Sisan, an ka Eburuw 12:16 lajɛ tugun. A fɔra yen ko: ‘A’ ye aw kɔlɔsi, mɔgɔ si kana kɛ jatɔ ye aw cɛma, ka fɛn senumaw lagosi i ko Ezawu, o min ye a ka kɔrɔya tɔnɔ feere tilerɔfana kelen na.’ (ABM). O vɛrise be mun lo yira?

Ciden Pol tun tɛ kumana Masiya buruju koo lo la. A tun be kerecɛnw lo jijara u ka “siratilennin tagama.” O la, mɔgɔ si tun tɛna “muruti ka ban Ala ka nɛɛma na.” O lo tun bena kɛ n’u tun ye kakalayako kɛ (Eburuw 12:12-16). N’u tun y’o kɛ, u tun bena kɛ i n’a fɔ Ezawu. A tun ye “fɛn senumaw” mafiɲɛya ka fɛɛn “gwansanw” lo ɲini.

Ezawu ye ɲɛnamaya kɛ cɛmɔgɔbaw tile la. N’a sɔrɔ, a ye nɛɛma sɔrɔ ka sarakaw bɔ Ala ye tuma dɔw la (Zɛnɛzi 8:20, 21; 12:7, 8; Zɔbu 1:4, 5). Nka, Ezawu tun be miiri farikolo negelakow la minkɛ, a banna o nɛɛmaw bɛɛ la sɔsɔ kosɔn. A tun fɔra ko Ibrayima bɔnsɔnw tun bena tɔɔrɔ. N’a sɔrɔ Ezawu tun b’a fɛ k’a yɛrɛ tanga o tɔɔrɔ lo ma (Zɛnɛzi 15:13). Ezawu ye muso fila furu minw tɛ Jehova batobagaw ye ani o y’a bangebagaw dusu kasi. A y’a yira o cogo la fana ko Alakow tun man di a ye ani ko a tun be fɛɛn senumanw mafiɲɛya (Zɛnɛzi 26:34, 35). Ale ni Yakuba tun tɛ kelen ye hali dɔɔni. Yakuba y’a janto ka tiɲɛn Ala batobaga lo furu.—Zɛnɛzi 28:6, 7; 29:10-12, 18.

Ayiwa, an be se ka mun lo fɔ Masiya buruju koo la? Tuma dɔw la, deen fɔlɔw lo tun be kɛ Masiya buruju dɔ ye. Nka, tuma bɛɛ tɛ. Yahutuw tun b’o lɔn ani u tun sɔnna o ma. U tun lanin b’a la ko Masiya tun ka kan ka bɔ Dawuda lo la, ale min tun ye Zese dencɛ laban ye.—Mat. 22:42.