1-2. (1) ˈMën ˗kë ˈö bɔmɛn Pɔdhö ˗ya pö ꞊dhɛ ˗dhɔ ˗yö ˈˈklʋʋsë ˗nu ‹˗gɔ ˈka›? (2) Dhɛɛˈˈ ˗nu ˗mɛɛn ˈö ˈkwa dho kwa ˗zota ˗an ˈgü?

 ˈDHƐ bɔmɛn Pɔdhö kun ˈdhaŋ˗ ˗bho ˗Zlan ˈˈdhiʋ̈ ˗sü, ˗zo ˗gɔn ˗Zlan ˗wɔn ˈka ˗sü waa ˗dhɔ ˗an ˗wɔn blɛɛˈˈ ˗ni ˈgü, ˗ya ˗pö ꞊dhɛ «˗a ˗gɔ ˈö˗ ˈgü yö ˗mü ˗dhɔ ꞊në˗ ˈka.» (1 Ko. 13:13) ˈMën ˗kë ˈö˗ pö ˈˈdhʋ̈? ˗Dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü, kwa ˈti ˗dho pë ˗nu ˈö ˗Zlan ˗yö ˗an ˈˈplüün bho kwa ˗dhɛ ˗an ˈˈdhiʋ̈ ˈˈgan ˈzü, ˈyö sü ꞊dhɛ ˗wo ˗dho kë kwa ˗gɔ. ˈˈKɛɛ kwa ˗bhawɔn ˗dho yö Zoova waa mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗dhɔ ˗bha kwa kë ˗sü ˗bha. ˗A ˗de ˗ʒian ˗an ˗dhɔ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗yö ˗dho ˗dadhiʋ̈ ˗kplawo.

² ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ kwa ˗bhawɔn ˗dho yö ˗dhɔ ˗bha ˗kplawo bhë, dhɛɛˈˈ ˗yaaga ˈwo yö kwa ˗dho ˗an ˗yɔ bɔ. ˗A ˗blɛɛsü ˈnën ˗tɔ ˈmën ˗kë ˈö kwa ˗dhɔ dhö kwa ˈko kë? ˗A ꞊plɛ ˗bha ˗naan ˈnën ˗tɔ kwa ˗dho ˗dhɔ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗zɔn ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗A ˗yaaga ˗bha ˗naan ˈnën ˗tɔ kwa ˗dho ˗a kë ꞊dhɛ kö ˗dhɔ ˈö kwa ꞊zinŋgü ˗yö ˈto ˈˈgbɩɩ˗?

3. ˗Mën ˗nu ˈö ˗an ˗wɔn ˈgü ˈkwa ˗dhɔ ˗zɔn kwa ˈko ˗dhɛ?

³ ˈMën ˗kë ˈö ˗së kö kwa ˗dhɔ ˗yö kwa ˈko kë? Kwa ˗dhɔ ˗ya kwa ˈko kë, kö kwa˗ ˗zɔn ꞊dhɛ kletiɛn ꞊dede ˗nu ˗mü kwa ˈka. Yesu ˗ya ˗pö ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗dhɛ: «Ka ˗dhɔ ꞊në ꞊ya ka ˈko kë ꞊dhɛ ˗kɔ bha˗ ˈdhö, ˈyö mɛ ꞊gban˗ dho˗ ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ ma ꞊klang  ˗nu ˗mü ka ˈka.» (Zan 13:35) ˗Ya ˈgo mü ˈzü kwa ˗dhɔ ˗ya kwa ˈko kë, kwa ˗kɔ ˗dho kë ˈwɔn do ˗bha. Pɔdhö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˗dhɔ ˗yö mɛn ˗nu «˗klu ˈkuë˗ ˈkpëdhö.» (Kodh. 3:​14, NTBL) ˈˈKɛɛ ˈpë ˗kë ˈö ˗dhɔ dua ˈdhö ˗mü kö ˗yö kë kwa ꞊zinŋgü, ˗a ˗gɛn ˗së ˈˈwɛɛ ˈbha ˗yö ˗dhö. Bɔmɛn Zan ˗ya ˗pö kletiɛn ˗nu ˗dhɛ: «Mɛ ˈˈüü mɛ ˈö [˗Zlan] ˗dhɔ ˗ya ˗kë, ˗a ˗dhɛa ˗bha ˈpö ꞊dhɛ ˗a dheebhang ˗dhɔ ˗ya kë.» (1 Zn. 4:21) ˈKwa ˗dhɔ ˗zɔn kwa ˈko ˗dhɛ, kö kwa˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ˗Zlan ˗dhɔ ˗yö kwa ˗kë.

4-5. ˗Zlan ˗dhɔ waa mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗dhɔ ˗wo ˗gban ˈkwëë˗ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗A ˈwɔnzuan ˗zɔn.

⁴ Kwa ˗bha ˗Zlan ˗dhɔ waa kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɔ ˗wo ˗gban ˈkwëë˗ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˈKwa˗ pö kwa ˈgüman ˗së ˈka, ˗kɔ ˈö kwa zuʋ̈ˈˈ waa kwa dɔɔ ˗nu ˈwo to ˈwo ˗gban ˗a ˈka ˈkwëë˗, ˗kwa kwa ˗zota ˗a ˈgü. ꞊Dhɔtrɔɔ˗ ˗nu ˗wa kwa zuʋ̈ga ˗ga, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈpë kwa ˗bha ˗wa dɔ. ˈTɔŋ ˗gɛngbandhɛ ˈö bhë, ˈmën ˗zɔn kwa ˗dhɛ?

⁵ ꞊Dhɔtrɔɔ˗ ˗nu ˗wa kwa zuʋ̈ga ˗ga, ˈpë kwa ˗bha ˗wa ˗dɔ. ˗Kɔ do bhë ˗a ˈka kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü, ˈkwa˗ ˗ga kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö Zoova ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü ˈkwa˗ dɔ. ˈKwa˗ yö ꞊dhɛ kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü ˗yö ˈdho ˗ni ˈgü ˈˈshia, kö ˗Zlan ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü ˗yö ˈdho ˗ni ˈgü ˈˈshia ˈpö. ˈˈKɛɛ ˈkwa ˗dhɔ ˗zɔn kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɛ ˗kplawo, kwa ˗dho ˗a yö ꞊dhɛ kwa ˗bha Zoova ˗dhɔ ˗yö ˈˈgbɩɩ˗.

6. Kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü ˗ya ˈdho ˈˈshia, ˗yö kë kwa ˈˈɲaan ꞊dhɛ ˈwɔn yaa ˗mü. ˈMën ˗kë? (1 Zn. 4:​7-9, 11)

⁶ Kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü ˗ya ˈdho ˈˈshia, ˗yö kë kwa ˈˈɲaan ꞊dhɛ ˈwɔn yaa ˗mü. ˈMën ˗kë? ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ kö kwaa Zoova kwa ˗bha ˈˈtɔŋdëdhɛ ˗yö ˈdho ˗ni ˈgü ˈya˗. ˗A ˗wɔn ˈgü, bɔmɛn Zan ˗ya ˗pö: «I dheebhang kö i ˈˈyan ˈdhö˗ ˗bha yö ˗zë ˗dhɔ ˈyii i kë, [˗Zlan] ˈkö ˈbhaa˗ yö ˗a ˗dhɔ ˗dho i kë ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?» (1 Zn. 4:20) ˗Gleŋ ˗mɛɛn ˈö˗ ˗da kwa ˗bha? ˈKwa˗ pö ˈkwa kë Zoova ˗dhɛ ˗së, kwa dua ˗mü kö ‹kwa ˗dhɔ ˗yö kwa ˈko kë.›—1 Zan 4:​7-9, 11 ˗wo pö.

7-8. Kwa ˗dho ˗dhɔ ˗zɔn kwa ˈko ˗dhɛ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

⁷ ˈTɔŋ˗ ˈö ˗kë ‹kwa ˗dhɔ ˗yö kwa ˈko kë› ˈka bhë, kwa˗ ˗yö ˗Zlan ˈˈDhiwo ˈgü ˗gɛnɲan ˈka ꞊va. (Zan 15:​12, 17; Wlɔ. 13:8; 1 Tes. 4:9; 1 Piɛ. 1:22; 1 Zn. 4:11) ˈˈKɛɛ ˗dhɔ ˗yö ˈˈklʋʋsë ˈö kwa zuʋ̈ˈˈ ˈgü, ˈö mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo ˗kpan ˗a ˗bha ˗a ˈka. ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈, kwa ˗dho kwa ˗bha ˗dhɔ ˗zɔn kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɛ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? Kwa ˗dho ˗a kë ˈˈdhʋ̈, kwa ˈˈdhiwo waa kwa këwɔn ˗nu ˈgü.

⁸ Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˗dhɔ ˗zɔn kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɛ ˗kɔ ꞊va ˗ta. ˗A ˈwɔnzuan ˈbha ˗nu ꞊nɛn: «˗Ka gagade pö ˈka ˈko ˗nu ˗dhɛ.» (Zach. 8:16) «[˗]Ka ˗tosiadhe kë ka ˈko ˗nu ziën ꞊zuöyagluu ˈka.» (Mak. 9:​50, NTBL) «Ka ‘ko ꞊bhlëë -ya ˗sü -pɛng -yö dɔ ka -ta.» (Wlɔ. 12:10) «˗Ka ka ˗kɔ ˈkpɔ ka ˈko ˗nu ˗gɔ.» (Wlɔ. 15:​7, NBTL) «˗Ka ka ˈko ˗nu ˗mawɔn ˈto.» (Kodh. 3:13) «ˈWɔn ˈˈpɛpɛ ˈö yaa˗ ˗da ka ˗ta, ˗ka ka ˈko ˗nu ˗ta ˈkun˗ ˈgü. » (Ga. 6:2) «˗Ka ka ˈko ˗nu ˗zʋ ˗gban.» (1 Tes. 4:18) «[˗]Ka ka ˈko ˗nu faan dɔ yi ꞊gban ˈka.» (1 Tes. 5:11) «[˗]Ka ka ˈko ˗nu ˈˈdhiʋ̈ bhɛaˈˈ wo [˗Zlan] ˗dhɛ.»—Zak. 5:16.

9. ˈMën ˗kë ˈö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗zogbansü ˈdhö ˗dhɔ ˗zɔn ˗kɔ ˗së ꞊dede ˈka? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.)

⁹ ˗Kɔ ˗nu ˈö ˈkwa dho ˗dhɔ ˗zɔn ˗a ˈka mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗dhɛ, ˗kwaa do ga. Bɔmɛn Pɔdhö ˗ya ˗pö: «˗Ka ka ˈko ˗nu ˗zʋ ˗gban.» ˈMën ˗kë ˈö˗ ˗wɔn ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗ kö ˈkwa ˗dhɔ ˗zɔn mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗dhɛ ˗an ˗zogban ˗sü ˈka? ˗Wo ˈö Pɔdhö ˗ya ˗pö ˈö ˗kë mɛn «˗zogban» ˗sü ˈka bhë, Biblö ˈgüpʋmɛn do ˗ya ˗pö ˗a ˗gɛn ˈnën ˗tɔ ꞊dhɛ «˗kë mɛn ˈbha ˈö bɔ ˗ni ˈgü ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗sü kö ˈkwa˗ ꞊faanmën.» ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈  kwa ꞊dhegblü ˈbha ˗yö bɔ ˗ni ˈgü ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, ˗kwaa ꞊faanmën kö ˗yö ˈdho Zoova ˗dhɔkë ˗sü ˈka ˈˈdhiʋ̈. ˈˈTʋ̈ŋ ˈˈpɛpɛ ˈö ˈkwa kwa ꞊dhegblü do ˗zogban ˗a ˈka, kö kwa˗ ˗zɔn ˗ni ˈgü ˗a ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗a ˗dhɔ ˗yö kwa ˗kë.—2 Ko. 7:​6, 7, 13.

10. Mɛn ˗wëëzësü waa mɛn ˗zogbansü ˗wo ˗gban ˈkwëë˗ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹⁰ Mɛn ˗wëëzësü waa mɛn ˗zogbansü ˗wo ˗gban ˈkwëë˗ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? Mɛn ˈö mɛn ˗wëë ˗ya ˗kë ˗ya ˈˈslö ˗mɛɛn kö ˈö˗ ˗zogban, ˈgo mü kö ˈö˗ ˗takun ˗a ˗bha ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈgü. ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈ mɛn ˗nu ˗wëë ˗ya kwa kë, ˗yö kwa ˗blü kö ˈkwa ˗an ˗takun. Pɔdhö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ Zoova ˗bha mɛn ˗wëëzësü ˈnën ˗blü kwa ˗takun ˗sü ˗bha. Pɔdhö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ‹mɛ ˈˈbhɩɩ˗ ˗nu ˗wëë ˗yö Zoova ˗kë ˗ziiziisü ˈka, ˈö mɛ ˗zʋ ˗gban ˗kɔ ꞊gban ˗kɔ ꞊gban ˈgü.› (2 Ko. 1:3) Pɔdhö ˗kun ˈˈwɩ ˗ni ˈgü mɛn ˗nu «˗wëë» ˗bha mɛn kë ˗sü ˈka. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗wo ˗Zlan ˗dhɛ kwa Dë ˈö mɛn ˗nu ˗wëë ˗ya ˗kë, ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ˗a ˗bha mɛn ˗wëëzësü ˗zɔn ˈka ˈyaa ˈdhö. ˗A ˗bha mɛn ˗wëëzësü ˗ya ˗blü ˈö mɛn ˗nu «˗zʋ ˗gban ˈˈyënng ꞊gbaɔndhe ꞊gban ˈˈpɛpɛ suu ˈgü.» (2 Ko. 1:4) ˈˈYi ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˈö go ˈˈyi ˗wo ˗dhɛ ˗bha ˗yö mɛn ˗nu ˈö ˈˈyi mü ˗dhɔ ꞊yaa˗ ˗an ˈkun ˗an zuʋ̈ˈˈ ˗foo ˗lo. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka mɛn ˗nu ˈwo bɔ ˗ni ˈgü ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgu, Zoova ˗yö ˗an zuʋ̈ˈˈ ˗kë ˗saa, ˈö ˗an ˗zogban. Kwa ˗dho ˈto Zoova ˗bha mɛn ˗wëëzësü waa mɛn ˗zogbansü ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗A do ˈnën ˗tɔ ˈˈklʋ̈ʋ̈së ˗nu ˈwo dho kwa ˗takun kö mɛn ˗nu ˗wëë ˗yö kwa kë, ˈkwa ˗an ˗zogban ˗an draanˈˈ ˗sü. ˈˈKlʋʋsë ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈, ˗a ˈbha ˗nu ˈnën ˈwo ˗tɔ ˗mën?

11. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Kodhɔsö 3:12 waa 1 Piɛdhö 3:8 ˈgü, ˈˈklʋʋsë ˈˈwɛɛ ˗mɛɛn ˗nu ˈwo dho kwa ˗takun kö ˈkwa ˗dhɔ ˗zɔn mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗dhɛ, ˈkwa ˗an ˗zogban?

¹¹ ˈMën dho kwa ˗takun kö ˗dhɔ ˈö kwa ˗bhawɔn ˈdhö˗ ˗bha kö ‹ˈkwa kwa ˈko ˗nu ˗zʋ ˗gban› yi ꞊gban ˈka, ˗yö kë kwa ˗gɔ? ˈˈKlʋʋsë ˗nu ˈwo ˗kë ꞊dhɛ ˗dhɔ ˗kë ö ꞊dhegblü ˗nu ˈka ˗sü, ˗kë dhɔŋsüsü waa zuʋ̈saadhɛ ˗nu ˈdhö bhë, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo kwa ˗takun. (Kodhɔsö 3:12; 1 Piɛdhö 3:8 ˗an ˗wo pö.) ˗Kɔ ˗kë ꞊dhɛ? Mɛn ˗wëëzësü waa ˈˈklʋʋsë ˈˈwɛɛ ˈbha ˗nu ˗wa kë kwa ˗gɔ, kwa ˗dho mɛn ˗nu ˈwo bɔ ˗ni ˈgü ˈwɔn ˈˈgbɩɩ ˈgü ˗an ˗zogban. Yesu ˗ya ˗pö: «ˈPë ˈö mɛ zuëˈˈ ˈˈpiʋ̈, ˈyö ˗wo mɛ ˈˈdhi ˗ta. Mɛ ˈö˗ ˈˈklʋ ˈdhö ˗së, ˈö˗ këwɔn ˈdhö ˗së ˈyö ˈwɔn ˗së ˗yö ˗kë ˗mɛ zuëˈˈ ˈˈpiʋ̈.» (Mat. 12:​34, 35) Kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗wo bɔ ˗ni ˈgü ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, ˗dhɔ ˗zɔn ˗an ˗dhɛ ˗kɔ ˗së ꞊dede ˈnën ˗tɔ ˗an ˗zogban ˗sü.

12. (1) ˈMën ˗kë ˈkwa dho kë kwa ˈsuan˗ ˈka kö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü bhë, ˗a ˗gɔ ˈya ˗dho ꞊zɔɔ? (2) Dhɛɛˈˈ ˗mɛɛn ˈö ˈkwa dho kwa ˗zota ˗a ˈgü?

¹² Mɛn ˈˈpɛpɛ kwa˗ ˈˈpiʋ̈ kö «kwa ˗dhɔ ˗yö kwa ˈko kë.» (1 Zn. 4:7) ˈˈKɛɛ ˗yö ˗dho kë ˗së kö kwa ˗zo ˗yö ˗bo ˗wo ˈö Yesu ˗ya pö ˗a ˈka. ˗Ya ˗pö: «ˈˈSanni ˗yö dɔ ˈmü kö ˈpë ˈwo˗ ˗dhɛ ˗dhɔ, mɛ ˈbhaa˗ dɔ ˈzü.» (Mat. 24:12) Yesu ˈyii˗ pö ꞊dhɛ ö ˗bha gwëëˈˈ ꞊vadhɛ ˗nu ˗dho ˈˈkan ˗dhɔ ˗zɔn wo ˈko ˗dhɛ ˗sü ˗bha. ˈˈKɛɛ kwa dua ˗mü ˈkwa˗ kë kwa ˈsuan˗ ˈka, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈkwa ˗dho ˗kwa ꞊kwaa ˈˈkpɔnŋtaamɛn ˗nu ˗bha ˈko ˗san ˗zü ˈö ˗da kwa ꞊zinŋgü. ˗A ˗wɔn ˈgü dhɛɛˈˈ ˗wɔngbɩɩsü ˈö yö kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ ˈkpɔ kwa ˗de ˗gɔ: «˗Mën ˈö ˗dho kwa ˗takun kö ˈkwa˗ ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü, ˗yö ˈˈgbɩɩ˗?»

13. Kwa ˗bha ˗dhɔ ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗da ˈgüdandhe ˈgü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹³ Pë ˗nu ˈkwa dho ˗an kë kö ˈkwa˗ ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü ˗yö ˈˈgbɩɩ˗, ˗a do ꞊nɛn: ˗Wa ˈwɔn ˈbha ˗nu kë kwa ˈka kwa ˗bha ˗tosɛta ˈgü, kwa˗ ˗kun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? (2 Ko. 8:8) Bɔmɛn Piɛdhö ˗ya ˗pö: «Ka ˗dhɔ ꞊në ˗yö ka ˈko kë ꞊kö ˗blɛɛsü kö ka ˗kɔ ˗ya ˈkun. ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ ˗dhaɔmɛkë bha ˗yö ˈwɔn yaa  ˈgbɛ ꞊dede ˗ta ˗kpa.» (1 Piɛ. 4:8) ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈, ˈwɔnyaakëdhii ˈö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗bha waa ˗an ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo kwa ˗bha ˗dhɔ ˗zɔn ˗an ˗dhɛ ˗sü ˗kë kwa ˗kɔa ˈˈgbɩɩ˗.

14. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga 1 Piɛdhö 4:8 ˈgü, ˗dhɔ suu ˗mɛɛn ˈö kwa ˗bhawɔn dhö˗ ˗bha? ˗A ˈgü ˈˈpʋ.

¹⁴ ˗Kwa kwa ˈˈtʋ̈ŋ kë ˗wo ˈö Piɛdhö ˗ya pö, ˗a ˈgü. ˗A ˈˈɲan ˈsɛɛn˗ 8 ˈˈpian ˗blɛɛsü ˈgü, ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü bhë kwa «˗kɔ ˗ya ˈkun.» ˗Wo ˈö ˗kë «ka ˗kɔ ˗ya ˈkun» ˈka bhë, ˗a ˗gɛn ˈnën ˗tɔ pë ˈbha ˗ta ˗kë «ˈˈgbɛɛsü.» ˗A ˈˈpian ꞊plɛ ˗bha ˗naan ˗yö ˗wɩ pë ˈö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗wo kwa ˗blü ˗a kë ˗sü ˗bha, ˗a ˈka. ˗Dhɔ ꞊dede ˗yö kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗bha ˈwɔn yaa ˗nu ˗takpa. Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ ˗zɔn sɔ ˈˈpɛn ˈö mɛn ˗ya ˗pʋ ö ˗kɔ ꞊plɛ ˈka kö ˈö «ˈwɔn yaa ˈgbɛ ꞊dede ˗ta ˗kpa» ˗a ˈka bhë, ˗a ˈka. Pë «˗takpasü» ˈnën ˗tɔ mɛn ˗bhawɔn ˈto ˗sü. ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈö sɔ ˈˈpɛn ꞊mɔɔn ˗bha kö ˗yö pë ˈbha ˈö ˗dhii ˈdhö˗ ˗bha ˗a ˗bin ˈka bhë ˗a dhö, ˗dhɔ ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈpö kö ˗yö kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗bha ˈwɔnyaakëdhii waa ˗an ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˗bin.

15. Kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü ˗ya kë ˈˈgbɩɩ˗, ˗mën ˈö ˈkwa dho ˗mɔn ˗a kë ˗sü ˗bha? (Kodhɔsö 3:13)

¹⁵ Mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü bhë ˗a dua ˗mü kö ˗yö kë ˈˈgbɩɩ˗, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈwɔn ˗ya zë  kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗gɔ ˈkwa ˗an ˗bhawɔn ˈto, ˈkö ˗kë ˗ʒiaanwo ꞊dhɛ ˗yö kwa ˗kɔa ˈˈgbɩɩ˗. (Kodhɔsö 3:​13, ˗wo pö.) ˈKwa mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗bhawɔn ˈto kö ˈkwa˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ˗an ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü ˗yö ˈˈgbɩɩ˗, ˈö ˈkwa˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa kë Zoova ˗dhɛ ˗së. ˈMën dho kwa ˗takun kö ˈwɔn ˗ya zë mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗gɔ kwa ˗an ˗bhawɔn ˈto, kö ˈwɔn ˈya ˗dho ˗shiö kwa ˗dhɛ ˗an ˗bha ˈˈvaandhö?

16-17. ˈMën dho kwa ˗takun kö ˈkwa ˗dho kwa ˈˈɲan ˗klu ˈwɔn ˗nu ˈwo zë kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗gɔ, ˗an ˗bha? ˗A ˈwɔnzuan ˗zɔn. (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.)

¹⁶ ˗Kwa kwa ˈˈɲan ˗klu kwa ꞊dhegblü ˗bha ˈˈklʋʋsë ˗nu ˗bha, ˈkwa kwa ˈˈɲan bho ˗an zaadhɛ ˗nu ˈˈpiʋ̈. ˗A ˈwɔnzuan ꞊nɛn: ˗Kwa kwa ˗zota kö ˈkwaa kwa ꞊dhegblü ˗nu kwa ˈwlaan˗ ˗ta ˗dhɛ do ˈgü. ˈˈTʋ̈ŋ ˗së ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈˈdhiʋ̈tadhɛ ˈgü, kwa mɛn ꞊gban foto ˗sü. ˈˈKɛɛ ˈyö ˈkwa go mü ˈzü ˈkwa foto ꞊plɛ ˈwɛɛ sü, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˗a do ˈti kë ˗së, ˈkwa˗ bho mü. ˗Ya kë ˈˈdhʋ̈ kö foto ˗yaaga ˈnën kwa ˗gɔ. Foto ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗a do ˈgü ˈkwa˗ yö ꞊dhɛ kwa ꞊dhegblü do ˈyaa ˈˈyɩɩ ˈto ˗ni ˈgü mü, ˈmën ˈkwa dho ˗a kë foto ˗dhɛ ˈö bhë ˗a ˈka? Kwa ˗dho ˗a shiʋ̈ˈˈ, ˈyö sü ꞊dhɛ ˗a ꞊plɛ ˈwo to mɛn ˈˈpɛpɛ ˈö dho ˈö yö˗ ˈka kwa ꞊dhegblü bhë ˗bha, ˗an ˈˈdhi ˗yö ˈˈyɩɩ ˈka mü.

¹⁷ Foto ˗nu ˈwo bhë, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˗an ˗zɔn pë ˈö to kwa ˈˈɲaan ˗a ˈka. Kwaa kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈkwa ˈˈtʋ̈ŋ kë kwa ˈkwëë˗, ˈwɔn ˗së ˗nu ˈwo ˗an ˗kë ˈnën ˈwo to kwa ˈˈɲaan. ˈˈKɛɛ kö ˈˈtʋ̈ŋ ˈö bhë ˗a ˈka kwa ꞊dhegblü do ˗yö ˈwɔn ˈbha ˈö ˈyaa ˗së ˗a kë ɛɛnˈˈ ˗a pö, ˈmën dho ˈto kwa ˈˈɲaan? Kwa dua ˗mü kö kwa ˗zo ˗yö ˈgo ˗a  ˈˈpiʋ̈ ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö ˈkwa foto yaa ꞊shiʋ̈ ˗a ˈka bhë, ˗a ˈdhö. (Prov. 19:11; Efɛ. 4:32) Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa kwa ˗zo bho ˈwɔn ˈsɛɛn˗ ˗nu ˈwo zë kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗gɔ ˗an ˈˈpiʋ̈, ˈyö sü ꞊dhɛ kwa ˗zo ˗yö ˈˈtʋ̈ŋ ˗së ꞊va ˈkwa˗ ˗kë kwa ˈkwëë˗ ˗a ˈˈpiʋ̈. Pë ˗nu ˈö ˈkwa ˗an ˈˈpiʋ̈ kö ˗wo ˈto kwa ˈˈɲaan, ˗wo kë kwa ˗dhɛ ˗së ˈnën ˈwo bhë.

18. ˈWɔn ga ga ˗mɛɛn ˗nu ˈö ˈkwa ˗an yö ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü ˈwo ˗gban ˗dhɔ ˗bha?

¹⁸ ˈMën ˗kë ˈö ˈkwa˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˗dhɔ ˈö kwa ꞊zinŋgü ˗yö kë ˈˈgbɩɩ˗ ˗kplawo? ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈö ˈkwa˗ yö ˗a ˈka bhë ˗a ˈdhö, ˈkwa ˗dhɔ ˗zɔn kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɛ kö ˈkwa ˗dhɔ ˗zɔn Zoova ˗dhɛ. Kwa˗ ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗A ˗zɔn ˗kɔ do ˈnën ˗tɔ ˗an ˗zogban ˗sü. ˗An ˗wëë ˗ya kwa kë, kwa ˗dho ˗mɔn ‹kwa ˈko ˗nu ˗zʋ ˗gban› ˗sü ˗bha. -Mën ˈö ˈkwa dho ˗a kë kö ˗dhɔ ˈö kwa ꞊zinŋgü ˗yö ˈto ˈˈgbɩɩ˗? ˈWɔn ˗ya zë kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗gɔ, kwa dua ˗mü kö ˈkwa kwa ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˈkwa ˗an ˗bhawɔn ˈto.

19. ˈMën ˗kë ˈö ˗dhɔ ˗zɔn ˈko ˗dhɛ ˗sü ˗wɔn ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo ꞊dɛɛ?

¹⁹ ˈMën ˗kë ˈö˗ ˗wɔn ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo ꞊dɛɛ kö ˈkwa ˗dhɔ ˗zɔn kwa ˈko ˗dhɛ? Piɛdhö ˗ya ˗pö: «ˈWɔn ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈˈdhiʋ̈ ˈto ˈˈtʋ̈ng ꞊ya ꞊loo. [ . . . ] Ka ˗dhɔ ꞊në ˗yö ka ˈko kë ꞊kö ˗blɛɛsü kö ka ˗kɔ ˗ya ˈkun.» (1 Piɛ. 4:​7, 8) Kwa ꞊ɲɔɔn ˗ni ˈgü ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˈyaa ˈö yö ˗a ˈˈdhiʋ̈toyi ˗bha, ˈmën dho kë kwa ˈka? Yesu ˗ya ˗pö ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗dhɛ ꞊dhɛ «ka ˗san ˗dho mɛ ˈˈbhɩɩ˗ ˗nu kë [ . . . ] n ˗wɔn ˈgü.» (Mat. 24:9) ˈKwa˗ pö ˈkwa ˈto ˗klu ˗sü ˈka Zoova ˗bha ˈwɔn ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈgü, kwa dua ˗mü kö kwa ˗kɔ ˗yö kë ˈwɔn do ˗bha ˗kplawo. Kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɔ ˗ya kwa kë, Sɔtraan ˈti ˗dho ꞊mɔɔn˗ ˗bha toŋtoŋdhö kö ˗yö kwa ˈˈpɛkoo, ˈyö sü ꞊dhɛ ˗dhɔ kwa «˗kë mɛ do ˈka.»—Kodh. 3:14; Fdh. 2:​1, 2.