Predir lavenir
Eski ou’n deza demann ou lekor, ‘Ki pou arive avek mwan ek mon fanmir dan lavenir? Eski mon pou ere oubyen malere? Eski mon pou tousel? Eski mon pou viv lontan oubyen non?’ Pour plizyer lannen dimoun in demann zot lekor sa bann kestyon.
Ozordi, bann eksper i fer en kantite kalkilasyon pour kapab predir lavenir. Menm si bokou sa ki zot in dir i vin vre, i osi annan bokou ki pa’n zanmen arive. Par egzanp, an 1912 Guglielmo Marconi, ki ti envant en kalite telegraf ki en pe parey telefonn ti dir: “Avek sa nouvo lenvansyon i pou nepli annan lager.” Sa letan zot ti predir ki ler dimoun dan bann pei i kapab koz avek kanmarad i pou nepli annan lager. An 1962, en lakonpannyen ki apel Decca Record Company pa ti oule travay avek sa benn ki ti apel Beatles ki ti zwe gitar akoz zot ti krwar ki sa group pa ti pou popiler. Sa ki sa lakonpannyen ti krwar pa ti vre akoz sa group ti pli tar vin popiler.
Bokou dimoun i al kot bonnonm dibwa pour konn zot lavenir. Serten i get bann liv ek zournal kot i annan oroskop. Lezot i al kot bann deviner ki “lir” dan kart ek dan lanmen. I annan osi bann deviner ki servi bann nimero pour predir lavenir.
Dan letan lontan, serten ti al kot bann pret ki ti dir zot ganny lenformasyon avek zot bondye pour zot kapab konn lavenir. Par egzanp, i annan en vye zistwar ki dir ki Lerwa Croesus sorti Lidi, ti anvoy kado kot sa pret ki predir lavenir kot en tanp Delphi, Lagres. Croesus ti demann sa pret ki pou arive si i al lager kont Lerwa Siris sorti Pers. Sa pret ti dir li ki i ti pou detri en “gran lanpir” si i al lager. Croesus ti ale akoz i ti krwar i pou ganny laviktwar me son prop lanpir ti ganny detri!
Sa ki ti ganny predir pa ti kler. Tou fason, i ti pou vin vre akoz tou le de ti de gran lanpir e enn ti pou bezwen ganny detri. Croesus ti perdi tou sa ki i ti annan akoz i ti’n ekout sa ki sa pret ti’n predir. Eski bann dimoun ozordi ki al kot sa bann ki predir lavenir pou pas parey?