Popun ewe Kókkót Usun Katowu eú Angangen Tong
“LUPWEN ua rong ewe esilesil pwe nei we át a katowu, usun itá a ina sópwólóón manawei.” Ina alon emén mwán itan Julian, a pwal apasa: “Ina i nei we mwánichi, me aua fókkun pacheéchfengen. Aua mwin le féri chómmóng mettóch. I a kan isetiw leenien áppirú mi múrinné iteitan, nge mwittir chék a poputá le féri ekkewe féffér ese fich. Pwúlúwei we a chék kekkechiw, me use silei ifa usun upwe oururu i. Aua kan pwisin ekkeisinikem ika aua sópwongaw lón wisem wisen sam me in.”
Pwata sia erá pwe ewe kókkótun atowu emén Chón Kraist ina eú angangen tong ika pwe mi efisi watteen riáfféú? Ikkefa ekkewe popun me ren Paipel ewe mwichefel epwe féri ena? Me met a efisi án emén epwe katowu?
RUU METTÓCH A EFISI KATOWUUN EMÉN
Katowuun emén Chón Pwáraatá Jiowa a lóngólóng wóón ruu mettóch. Áeúin, emén Chón Pwáraatá mi papatais a féri eú tipis mi chou. Oruuan, ese aier seni an tipis.
Ikaamwo Jiowa ese kútta senikich ach sipwe unuséch lón manawach, nge i a awora ngeni néún kewe chón angang an kewe allúk repwe álleasochisi pwe repwe pin. Áwewe chék, Jiowa a allúkú ngenikich ach sisap féri ekkeei esin tipis mi chou: lisowumwáál, fel ngeni ululun, solá, achomaw, nieló aramas, me angangen roong.—1 Kor. 6:9, 10; Pwär. 21:8.
Kese pwal ekieki pwe án Jiowa kewe allúk mi liméch, iir rese kon chou me ra wisen túmúnúkich? Itá ié esap sani le nónnóm lein aramas mi mosonoson, aramaséch, me alúkúlúk? Sia nónnóm lein ekkena sókkun aramas, iir chienach kewe mwán me fefin Chón Kraist, pokiten ewe pwon sia fen féri lón ewe atun sia fangóló manawach ngeni Kot ren ach sipwe manaweni manawach me ren ekkewe kapasen emmwen lón an we Kapas.
Nge ifa usun ika emén Chón Kraist mi fen papatais a féri eú tipis mi chou pokiten ewe apwangapwangen tipis mi nóm ren aramas? Ekkewe chón angang ngeni Jiowa lóóm mi tuppwél ra pwal mwáálliló le féri tipis mi chou, iwe nge Kot ese unusen péútiireló. Kich meinisin sia silei pwóróusen King Tafit. I a lisowumwáál ngeni emén mi pwúpwúlú me a nimanaw, iwe nge ewe soufós Natan a ereni: “Ewe Samol mi Lapalap a amusala om tipis.”—2 Sam. 12:13.
Kot a omusaaló án Tafit tipis pokiten i a enletin aier. (Kölf. 32:1-5) Pwal ina chék usun ren emén néún Jiowa chón angang ikenái, epwe chék katowu ika ese aier are a sópweló le féfféri minne mi ngaw. (Föf. 3:19; 26:20) Ika ewe mwichen mwán mi ásimaw mi wisen eáni ewe kapwúng ra kúna pwe ese enletin aier, iwe a lamot repwe atowu ena emén seni ewe mwichefel.
Neman me mwan sipwe meefi pwe ena kókkótun atowu emén chón tipis seni ewe mwichefel a kon péchékkúl are fen kirikiringaw, ákkáeúin ika sia
pacheéch ngeni ewe emén. Iwe nge án Jiowa we Kapas a ngenikich ekkewe popun mi núkúchar fán iten ach sipwe lúkú pwe ena esin kókkót ina eú kókkót mi pwáraatá tong.FEIÉCHÚN EWE KÓKKÓT USUN KATOWU
Jesus a erá: “Pungun tipatchem a pwa ren foforun kewe.” (Mat. 11:19, Testament Mi Fö) Ewe kókkót usun katowu mi pwáraatá tipachem a efisi minne mi pwúng. Ppii ekkeei úlúngát mettóch:
Katowuun ekkewe chón féfféringaw a elingaaló Jiowa. Pokiten sia iteit me ren iten Jiowa we, féfférúch epwe chék kkúú itan we. (Ais. 43:10) Usun chék féfférún emén át a tongeni eitéchú are eitengawa seman kewe me inan, iwe féfférún ekkewe aramas mi iteit seni iten Jiowa we, ar kewe féffér mi múrinné are féffér mi ngaw, ra tongeni kkúú meefien aramas ngeni Jiowa. Ika ekkewe aramas mi iteit me ren iten Kot we repwe álleasochisi án Kot kewe allúk usun minne mi pwúng me mwáál, iwe repwe penaatá itéchún iten Kot we. Ena mettóch a arapakkan ngeni minne a fis lón fansoun Isikiel we atun ekkewe chón lúkún Israel ra eririfengeni iten Jiowa we ngeni ekkewe aramasen Jus.—Is. 36:19-23.
Ika sia féfféri féffér mi ngaw sipwe eitengawa iten Kot we. Ewe aposel Petrus a éúréúra ekkewe Chón Kraist, a apasa: “Oupwe aleasochis ngeni Kot. Ousap mwüt ngeni manauemi epwe nom fän nemenien ekewe mocheniangau oua eäni me lom lupwen ousap mwo silei Kot. Nge oupwe pin lon mettoch meinisin mine oua föri, usun chök Kot, ewe mi körikemi, a pin. Pun a mak lon ekewe Toropwe mi Pin, ‘Oupwe pin, usun ngang üa pin.’” (1 Pet. 1:14-16) Féffér mi limeliméch, me pin ra elingaaló iten Kot we.
Iwe nge, ika emén Chón Pwáraatá Jiowa a féfféri minne mi ngaw, ese mwán chiechian kewe me chókkewe mi sissilei repwe silei usun minne a féri. Ewe kókkót usun katowu a pwáraatá pwe a wor néún Jiowa aramas mi limeliméch, iir kewe mi álleasochisi án Paipel kewe kapasen emmwen pwe repwe akkamwéchú ena esin limeliméch. Eú rán, emén mwán a fiti mwich lón ewe Leenien Mwich lón Switzerland, me a erá pwe a mochen wiliti emén Chón Pwáraatá. Fefinan we a fen katowu pokiten an féri féffér mi ngaw. Ena mwán a erá pwe a mochen fiti eú mwicheich “ese mumutá féffér mi ngaw” an epwe wor lón.
Ewe kókkót usun katowu a túmúnú ewe mwichefelin Chón Kraist mi liméch. Ewe aposel Paulus a éúréúra ekkewe chón Korint ren efeiengawen án emén chón tipis ese aier epwe chék nónnóm lón ewe mwichefel. A apépéfengeni ewe etipetip seni ena esin aramas ngeni och iis mi tongeni apwou unusen eú pilawa. A erá: “Ekis chök iis a apwola unusen eu pilawa.” Mwirin a pwal ereniir: “Oupwe atowu ewe aramas mi föföringau seni lon ämi we mwich.”—1 Kor. 5:6, 11-13.
Usun ewe “aramas mi föföringau” Paulus a fós usun a féfféri féfférún lisowumwáál nge ese sáw ren. Me ekkóch chón ewe mwichefel ra pwal poputá le tipeeú ngeni minne a féfféri. (1 Kor. 5:1, 2) Ika ena esin watteen tipis epwe mumutá, pwal ekkóch Chón Kraist neman repwe pwal mochen féri ekkewe féffér mi ngaw mi chéú lón ena telinimw ra nónnóm ie. Lupwen aramas ra chék tunaló án emén féri tipis me ese aier seni, repwe chipwangeló le fitipachei án Kot kewe allúk. (SalAf. 8:11) Pwal eú, chón tipis rese aier ra tongeni eú minen efeiengaw ngeni án chón ewe mwichefel lúkú usun chék “faú mi nóm fán sáát” mi tongeni atai efóch siip.—Jut. 4, 12, NW.
Ewe kókkót usun katowu eli a tongeni álisi ewe emén an epwe miritiló. Fán eú, Jesus a fós usun emén nau mi ló seni imwen seman we me fangeseréúló álemwirian pwe epwe manaweni eú manaw mi ngaw. Ena nau mi mwálecheló a meefi weires ren an ese nóm lón imwen seman we, iwe a mirititi pwe a aúcheangaw manawan me ese wor a tongei. Ló, ló, ló, a miritiló, aier, me a pwisin liwiniti an we famili. (Luk. 15:11-24) Án Jesus apwóróusa pwóróusen ewe sam mi tong mi pwapwaiti án néún we ekieksefál, a álisikich le weweiti meefien Jiowa. I a alúkúlúkú ngenikich: “Üsap pwapwaiti mälan eman chon föföringau, nge üa mochen pwe ewe chon föföringau epwe kul seni an tipis o manau.”—Is. 33:11.
Pwal ina usun ren ekkewe mi katowu seni ewe mwichefelin Chón Kraist, weween ar we famili lón pekin lúkú, neman repwe mirititi met a fen péút seniir. Eriáfféún mwirilóón ewe féffér mi ngaw ra féri, me ar chechchemeni ewe pwapwa ra meefi atun a wor ar ririéch ngeni Jiowa me néún kewe aramas, a tongeni álisiir ar repwe miritsefál.
Ipru 12:11) Nengeni ei kapas áwewe: Anchangei pwe emén a mwéngé me a chika ren ochan we futuk mi mwéchúló lón chioran. Ese chúen tongeni ngasangas, me a meefi apwangapwang. Ese pwal mwo nge chúen tongeni fós. Ika ese wor emén mi mwittir álisi, iwe epwe máló. Iwe chienan we a pisipisiri lesékúrún pwe epwe lusuwu ewe futuk me lón chioran. An na pis neman epwe ámmetek, iwe nge a tongeni amanawa ena emén. Pwal ina chék usun, a lamot emén aramas epwe angei apwúng mi ámmetek fán iten feiéchún.
Ren an epwe sópwéch ewe kókkót, a lamot tong me tipeppós. Ewe Paipel a apasa: “Lupwen Kot a apwüngükich usun itä nge sia mefi lon ewe otun pwe och mettoch sia letipeta ren, nge sisap pwapwa. Nge mürin chokewe mi angei ei sokun apwüng repwe manaueni eu manauen kinamwe me pwüng.” (Fán chómmóng, ewe kókkót usun katowu a awora ewe angangen emirit mi lamot ngeni ewe emén mi féfféri minne mi ngaw. Mwirin órun engol ier, néún Julian we át sia fen fós usun, a limeti manawan, liwiniti ewe mwichefel, me iei a wiseni ewe wis mwán mi ásimaw. Iei met a erá: “Pokiten ai katowu, iwe use tongeni tunaló pwúnúngawen ewe manaw ua manaweni.” A pwal erá: “A lamot ngeniei ena esin angangen emirit.”—Ipru 12:7-11.
SIPWE EÁNI TONG LÓN ACH FÉFFÉR FÁN ITEN EWE KÓKKÓT USUN KATOWU
Pwúngún, án emén katowu a mmen alólilen. Iwe nge sia tongeni túmúnú pwe esap wiliti och feiengaw watte. Kich meinisin a wor wisach le fiti ewe kókkót usun katowu pwe epwe pwénútá ewe popun an a fis.
Ekkewe mwán mi ásimaw mi wisen ereni ewe emén pwe a pwúngúló an epwe katowu, ra achocho le pwáraaló án Jiowa tong. Lupwen ra ereni minne ra apwúngaló, fán kirekiréch ra affataéchú lón ar áweweei ngeni met a lamot epwe féri pwe epwe liwiniti ewe mwichefel. A wor ekkóch atun ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni chuuri ekkewe mi katowu, iir kewe ra mwaren pwáraatá pwe ra mochen siwili manawer, ar repwe áchema ngeniir met ra tongeni féri pwe repwe liwiniti Jiowa. *
Chón ewe famili ra tongeni pwáraatá ar tong ngeni ewe mwichefel me ewe chón tipis ika pwe ra álleasochisi ewe kókkót usun katowu. Iei alon Julian usun néún we át: “I chúen nei, nge ren ewe esin manaw a manaweni a efisi eú refiref lefilem.”
Meinisin chón ewe mwichefel ra tongeni pwári ewe tong mi nóm fán emmwenien minne mi pwúng ren ar úkútiw le fós ngeni are chuuri emén mi katowu. (1 Kor. 5:11; 2 Joh. 10, 11) Ren ar féri ena, ra apéchékkúla ewe angangen apwúng Jiowa a awora me ren ekkewe mwán mi ásimaw. Pwal och, ra tongeni alapaaló ar tong me ar álillis ngeni án ewe mi katowu famili, iir kewe mi meefi fókkun riáfféú. Sisap ámmeef ngeniir pwe usun itá sisap tongeni chúen chiechi ngeniir usun chék ewe mi katowu.—Rom 12:13, 15.
Iei met Julian a apwúngaló, a erá: “Ewe kókkót usun katowu a mmen lamot ngenikich, a álisikich ach sipwe manaweni manawach me ren án Jiowa kewe allúk.” A pwal erá: “Ikaamwo a mmen ámmetek, nge a atoto feiéch lesópwólóón. Ika ua chék etiwa féfféringawen nei we át, i esap tongeni áwena manawan.”
^ Ppii Ewe Leenien Mas minen October 1, 1991, p. 27-29.