Pworoingaw lón mwú a wewe ngeni án aramas áeámwáálli manamanen ar nemenem fán iten pwisin mocheniir. Ei mettóch a kan fiffis seni chék me lóóm lóóm. Áwewe chék, eú allúk lón Paipel a pinei án aramas repwe angei liffangen emichimich lón kapwúng, iwe, a pwáraatá pwe ena mettóch a fen chéú lap seni 3,500 ier ra ló. (Ekistos 23:8) Nge a ffat pwe pworoingaw ese chék weneiti liffangen emichimich. Fán ekkóch, néúwisin mwú mi pworoingaw ra angeimwááli pisek, áeámwáálli angangen pekin mwú, are pwal mwo nge soláái moni. Ra pwal tongeni áeá manamanen ar nemenem le álisi chék chiener me aramaser.

Pwúngún pwe a tongeni wor pworoingaw lón sókkópaten sókkun mwicheich, iwe nge pworoingaw lón mwú usun ina met a kon ngaw seni meinisin. Eú repot lón ewe ier 2013 seni ewe mwicheich Transparency International, a pwáraaló meefien aramas wóón fénúfan usun pworoingaw. Ra meefi pwe ikkeei ekkewe nimu sókkun pekin mwicheich mi pworoingaw seni meinisin: pekin lón politics, polis, néúwisin mwú, legislature, me pekin kapwúng. Sipwe pwóróus wóón ekkóch repot mi affata usun ei mettóch.

• AFRIKA: Lón 2013, lón South Africa, 22,000 néúwisin mwú ra tolong lón kapwúng pokiten ekkewe chón chosa ra oturuur pwe iir ra féri féffér mi pworoingaw.

• SOUTH AMERICA: Lón 2012, lón Brazil, a pwúngúló lón kapwúng pwe 25 chón angangen mwú ra néúnéú monien mwú le mééni aramas ar repwe peniir lón politics. Emén me leir ewe meilapen ekkewe chón álillis ngeni ewe preseten, i ewe arúúeménún aramas mi fókkun péchékkúl an nemenem lón ena fénú.

• ASIA: Lón Seoul, South Korea, 502 aramas ra máló atun eú watteen sitowa a tatiw lón ewe ier 1995. Ekkewe chón chosa ra kúna pwe ekkewe néúwis lón ewe sóópw ra angei liffangen emichimich me ra mut ngeni ekkewe chón kaú imw ar repwe áeá cement mi apwangapwang me repwe tunaló ekkewe allúk usun núkúnúkéchún ar angang.

• IUROP: Emén meilap lón Iurop mi túmúnú pekin polis itan Cecilia Malmström, a erá: “A fókkun arúké watteen ewe osukosuk,” weween ewe pworoingaw lón Iurop. A pwal erá pwe “ekkewe chón politics usun itá rese tipeppós le wesewesen urusawu pworoingaw.”

A fókkun weires án aramas repwe amóeló ewe mettóch pworoingaw lón mwú. Susan Rose-Ackerman, emén sousile usun ataween pworoingaw, a makkeei pwe ren án ekkewe mwú repwe échúló, a lamot repwe “enletin siwili mwékútúkútúr.” Inaamwo ika ena mettóch usun itá esap tongeni pwák, nge ewe Paipel a erá pwe mi tufich an epwe wor watteen siwil. A pwal fókkun affata pwe ekkena siwil repwe wesewesen fis.