UNSAY imong bation kon imong mahunahunaan ang pagkatigulang? Daghan ang mabalaka, maguol ug mahadlok pa gani. Tungod kini kay kon matigulang na, sagad mangunot ang panit, maluya ang lawas, mahimong limtanon ug masakiton.

Apan, ang tawo lainlaig kahimtang samtang magkaedaran. Ang uban maayo gihapog panglawas ug panghunahuna. Tungod sa medisina, ang uban naayo o miarang-arang sa ilang mga sakit. Busa sa ubang dapit, nagkadaghan ang mga tawong mas maayog panglawas ug tag-as ug kinabuhi.

Apan, sagad mas gusto sa mga tawo nga magmalipayon bisag tigulang na, may problema man sa panglawas o wala. Unsaon kini paghimo? Sa usa ka bahin, nagdepende kini sa atong panglantaw, ug sa kaandam ug katakos nga mopahiuyon niining bag-ong yugto sa kinabuhi. Aron matabangan niining bahina, atong tagdon ang pipila ka simple ug praktikal nga mga prinsipyo sa Bibliya.

MAGMAKASARANGANON: “Ang kaalam anaa sa mga makasaranganon.” (Proverbio 11:2) Sa konteksto niini, ang “mga makasaranganon” puwedeng magtumong sa mga edaran nga moila ug modawat sa ilang mga limitasyon, dili magbalewala niini. Si Charles, 93 anyos nga taga-Brazil, makataronganong miingon, “Kon mabuhi kag dugay, matigulang gyod ka. Dili na mobalik ang pagkabatan-on.”

Apan, ang pagkamakasaranganon wala magpasabot nga magbaton ug negatibong tinamdan sama sa “tigulang na ko ug wa na koy mahimo.” Kana makapaluya. Matod sa Proverbio 24:10 nga ‘kon naluya ka sa adlaw sa kasakit, ang imong kusog diyutay ra.’ Hinunoa, ang makasaranganong tawo positibog tinamdan bisag may problema.

Si Corrado, 77 anyos nga taga-Italy, maalamong miingon: “Kon magdrayb ka sa sakahong dalan, kinahanglan kang mangambiyada aron dili mohunong ang makina.” Oo, gikinahanglan ang paghimog mga kausaban kon ang usa matigulang. Balanse si Corrado ug ang iyang asawa sa mga buluhaton sa balay, nga gilikayan ang sunodsunod nga pagtrabaho aron dili maluya human sa tibuok adlaw. Si Marian, 81 anyos nga taga-Brazil, praktikal samtang  nagkatigulang. “Nakakat-on ko sa paghinayhinay,” siya miingon. “Mopahulay ko sa mga buluhaton kon gikinahanglan. Molingkod ko o mohigda aron magbasa o maminaw ug musika. Nakakat-on ko sa pag-ila sa akong mga limitasyon.”

MAGPABILING TIMBANG: “Ang mga babaye magdayandayan sa ilang kaugalingon sa mahapsay nga sinina, uban ang pagkamakasaranganon ug maayong panghunahuna.” (1 Timoteo 2:9) Ang “mahapsay nga sinina” nagpasabot ug pagkabalanse ug maayong pagpili. Si Barbara, 74 anyos nga taga-Canada, miingon: “Naningkamot kong hapsay ug hinlo tan-awon. Di ko gustong magkagidlay ug moingon nga ‘tigulang na ko; bahala nag unsay akong hitsura.’” Matod ni Fern, 91 anyos nga taga-Brazil: “Usahay mopalit kog bag-ong mga sinina aron malipay ko.” Komosta ang tigulang nga mga lalaki? “Hinlo ang akong pangsul-obon aron maayo ko tan-awon,” matod ni Antônio, 73 anyos, taga-Brazil. Bahin sa kahinlo sa panglawas, siya midugang: “Kada adlaw kong maligo ug mamalbas.”

Sa laing bahin, hinungdanon pod nga dili pasobrahan ang kabalaka sa hitsura nga mawala na hinuon ang pagkatimbang. Si Bok-im, babayeng 69 anyos nga taga-South Korea, timbang ug panglantaw bahin sa sinina: “Nasayod ko nga dili na ko angayang mosul-ob sa mga estilo nga akong gisul-ob niadtong batan-on pa ko.”

MAGMAPOSITIBO: “Ang tanang adlaw sa sinakit maoy daotan; apan ang malipayon ug kasingkasing may kombira sa kanunay.” (Proverbio 15:15) Sa magkaedaran ka, tingali maguol kang maghinumdom sa imong pagkabatan-on ug kusog ug sa daghang butang nga imong mahimo kaniadto. Natural lamang kini. Apan, paningkamoting dili ka maapektohan sa negatibong mga pagbati. Ang paghandom sa nangagi makapaluya lamang ug makapugong nimo sa pagbuhat kon unsa pa untay imong mahimo. Si Joseph, 79 anyos nga taga-Canada, positibo kaayo: “Malipay ko sa pagbuhat kon unsay akong maarangan ug dili mohilak tungod sa mga butang nga dili na nako mahimo karon.”

Ang pagbasa ug pagtuon makahimo pod nimong mas positibo ug andam modawat ug bag-ong mga ideya. Busa kon mahimo, hatagig panahon ang pagbasa ug pagkat-on ug bag-ong mga butang. Si Ernesto, 74 anyos nga taga-Pilipinas, moadto sa librarya ug mobasag makapainteres nga mga libro. Siya miingon, “Ganahan gihapon ko molaag, ug kalipay nakong mogawas sa balay ug mobiyahe pinaagi sa akong mga mabasa.” Si Lennart, 75 anyos nga taga-Sweden, nagtuon pa gani ug bag-ong pinulongan bisag lisod kini.

MAGMAHINATAGON: “Batasana ang paghatag, ug pagahatagan kamo sa mga tawo.” (Lucas 6:38) Ipaambit sa uban ang imong panahon ug ang uban  pa nimong nabatonan. Tungod niini mobati kang malamposon ug malipayon. Si Hosa, 85 anyos nga taga-Brazil, kanunayng motabang sa uban bisag limitado na ang iyang mahimo. Matod niya: “Tawgan nako ang mga higalang may sakit o naluya ug sulatan sila. Usahay magpadala ko nilag gagmayng regalo. Ganahan sab kong magluto para sa mga masakiton.”

Kon mahinatagon ta, ang uban magmahinatagon sab. “Kon higugmaon nimo ang uban, higugmaon ka usab nila,” matod ni Jan, 66 anyos nga taga-Sweden. Oo, kon ang usa mahinatagon, malipay ang uban kay ilang bation ang gugma ug pagpabili.

MAGMAHIGALAON: “Ang nagalain sa iyang kaugalingon mangita sa iyang hakog nga tinguha; siya mobatok sa tanang praktikal nga kaalam.” (Proverbio 18:1) Bisag dunay panahon nga gusto nimong mag-inusara, ayawg ipalain ang imong kaugalingon. Si Innocent, 72 anyos nga taga-Nigeria, ganahang makig-uban sa iyang mga higala. “Malipay kong makig-uban sa mga tawong lainlaig pangedaron.” Si Börje, 85 anyos nga taga-Sweden, miingon: “Gusto kong makig-uban sa mga batan-on. Ang ilang kaabtik makapabati nakong batan-on na usab—bisag sa hunahuna lang.” Imbitaha panagsa ang mga higala. Si Han-sik, 72 anyos nga taga-South Korea, miingon: “Kami sa akong asawa ganahang mangimbitar ug tapoktapok o panihapon uban sa mga higala nga lainlaig edad—mga tigulang ug mga batan-on.”

Ang mga mahigalaon ganahan makig-estorya. Pero sanglit dili man kay ikaw ray nalangkit sa komunikasyon, kinahanglang maayo pod kang maminaw. Ipakita ang interes sa uban. Matod ni Helena, 71 anyos nga taga-Mozambique: “Mahigalaon ko ug may pagtahod sa uban. Maminaw ko nila aron masayran nako kon unsay ilang hunahuna ug ilang gusto.” Si José, 73 anyos nga taga-Brazil, miingon: “Ang mga tawo ganahang makig-uban sa maayong maminaw—kadtong may empatiya ug interes sa uban, naghatag ug komendasyon sa hustong panahon, ug kahibalong magpakatawa.”

Kon moestorya ka, kinahanglang “tinimplahan ug asin” ang imong sinultihan. (Colosas 4:6) Magmahunahunaon ug mosulting makapadasig.

MAGMAPASALAMATON: “Magmapasalamaton kamo.” (Colosas 3:15) Kon naay motabang nimo, pasalamati siya. Ang pagpasalamat makapaugmad ug maayong mga relasyon. “Kami sa akong bana bag-o lang mibalhin ug apartment. Daghang higala ang mitabang namo. Mapasalamaton kaayo mi nila. Gipadad-an namo silag mga card ug ang uban giimbitar namo sa pagpangaon,” matod ni Marie-Paule, 74 anyos nga taga-Canada. Gipabilhan ni Jae-won, 76 anyos, taga-South Korea, ang mga igsoon nga mokuha niya paingon sa Kingdom Hall. Ingon niya, “Nagpasalamat kaayo ko niini maong moamot ko para sa gasolina. Usahay mag-andam kog gagmayng regalo nga may sulat sa pasalamat.”

Labaw sa tanan, magmapasalamaton nga ikaw buhi. Gipahinumdoman ta sa maalamong hari nga si Solomon, “ang buhing iro mas maayo pa kay sa patay nga leyon.” (Ecclesiastes 9:4) Oo, kon husto ang imong tinamdan ug andam kang mopahiuyon, ikaw magmalipayon bisag tigulang.