SI Abel nagbantay sa iyang panon sa karnero samtang malinawon kining nanibsib diha sa bakilid. Gikan sa iyang nahimutangan, lagmit mitan-aw siya sa unahan ug may naaninag nga kahayag. Nahibalo siyang kadto mao ang nagdilaab nga sulab nga padayong nagtuyok, nga nag-ali sa agianan paingon sa tanaman sa Eden. Didto nagpuyo ang iyang ginikanan kaniadto, apan karon, wala nay makasulod niana, lakip ang ilang mga anak. Handurawa ang huyohoy sa kahaponon nga nabatyagan ni Abel samtang siya mihangad ug namalandong bahin sa iyang Maglalalang. Maulian pa kaha ang nadaot nga relasyon tali sa tawo ug sa Diyos? Mao gayod nay gusto ni Abel.

Si Abel nagasulti kanimo karon. Makadungog ka ba niya? Tingali moingon kang imposible kana. Gani, kining ikaduhang anak ni Adan dugay nang namatay. Ang iyang patayng lawas dugay rang nawala, nahimo nang abog sulod sa duolag 60 ka siglo. Bahin sa mga patay, ang Bibliya nagtudlo kanato: “Sila walay nahibaloan nga bisan unsa.” (Ecclesiastes 9:5, 10) Dugang pa, si Abel walay gibungat bisag usa ka pulong diha sa Bibliya. Nan, sa unsang paagi siya nagasulti kanato?

Si apostol Pablo giinspirar sa pagsulti niini bahin kang Abel: “Pinaagi niini siya, bisan pag siya namatay, nagasulti pa gihapon.” (Hebreohanon 11:4) Pinaagi sa unsa nga si Abel nagasulti? Pinaagi sa pagtuo. Si Abel ang kinaunhang nagpakita niining maayo kaayong hiyas. Ug tungod sa kalig-on sa iyang pagtuo, morag buhi gihapon ang iyang panig-ingnan, nga mapadapat gihapon nato karon. Kon mokat-on kita sa iyang pagtuo ug maningkamot sa pagsundog niana, nan samag nadunggan nato si Abel samtang siya nagasulti.

Apan, unsay atong makat-onan kang Abel ug sa iyang pagtuo nga gamay ra man ang gihisgotan bahin kaniya diha sa Bibliya? Atong tan-awon.

Si Abel natawo dili pa dugay human lalanga ang tawo. Sa ulahi, si Jesus naglangkit kang Abel sa “pagkatukod sa kalibotan.” (Lucas 11:50, 51) Dayag nga ang gitumong ni Jesus mao ang katawhan sa kalibotan nga may paglaom nga malukat gikan sa sala. Bisag si Abel ang ikaupat nga tawo nga naglungtad niadto, mopatim-aw nga siya ang unang nakita sa Diyos nga takos lukaton. a Tataw, si Abel nagdako nga walay maayong panig-ingnan nga masundog.

Bisag bag-o pang naglungtad ang tawo, sila nailalom na sa alaot nga kahimtang. Ang ginikanan ni Abel, si Adan ug Eva, lagmit maoy larawan sa kaanyag ug kahimsog. Apan sila mihimog seryosong sala, ug nahibalo sila niana. Hingpit sila kanhi ug mabuhi unta sa walay kataposan. Pero mirebelde sila kang Jehova, busa gipapahawa sila sa Paraiso, ang tanaman sa Eden. Kay ilang giuna ang ilang kaugalingong tinguha kay sa ubang butang, bisan sa panginahanglan sa ilang mga kaliwat, nawala kanila  ang kahingpitan ug ang kinabuhing walay kataposan.​—Genesis 2:15–3:24.

Sa gawas sa tanaman, nagkalisod si Adan ug Eva. Apan, dihang natawo ang ilang panganayng anak, ila kining ginganlag Cain, o “May Napatungha,” ug si Eva miingon: “Nakapatungha ako ug usa ka lalaki sa tabang ni Jehova.” Kini nagpakita nga lagmit anaa sa iyang hunahuna ang gisaad ni Jehova sa tanaman, nga nagtagna bahin sa babaye nga magpatunghag “binhi” nga maglaglag sa daotan nga nakahaylo kang Adan ug Eva. (Genesis 3:15; 4:1) Nagtuo kaha si Eva nga siya ang babaye sa tagna ug si Cain ang “binhi”?

Kon mao, nasayop siya. Ug kon kanang ideyaha mao ang ilang gitudlo kang Cain samtang nagdako, gitudloan lang hinuon nila si Cain nga mahimong mapahitas-on. Wala madugay, nanganak na usab si Eva, pero wala kitay mabasa nga nagbungat siyag maayong mga pulong bahin niini. Ila kining ginganlag Abel, nga lagmit nagkahulogag “Hinungaw,” o “Kakawangan.” (Genesis 4:2) Nagpakita ba kana nga menos ang ilang gidahom kang Abel kay sa kang Cain? Tingali, pero dili nato na matino.

Bisan unsa may kahimtang, ang mga ginikanan karon daghag makat-onan kang Adan ug Eva. Ang inyo bang sinultihan ug binuhatan nagtudlo sa inyong mga anak nga mahimong mapahitas-on, ambisyoso, ug hakog? O nagtudlo kini kanila sa paghigugma kang Jehova ug sa pagpakighigala kaniya? Ikasubo nga ang unang ginikanan napakyas sa ilang responsabilidad. Apan, may paglaom ang ilang mga kaliwat.

Samtang nagdako si Cain ug Abel, lagmit gibansay sila ni Adan sa pagtrabaho aron matagan-an ang pamilya. Si Cain nahimong mag-uuma, ug si Abel nahimong magbalantayg karnero.

Apan, may gihimo si Abel nga mas importante. Sulod sa katuigan, iyang naugmad ang pagtuo​—ang maayong hiyas nga gihisgotan ni Pablo sa ulahi. Hunahunaa kini. Walay tawo nga nahimong sulondan ni Abel. Nan, sa unsang paagi naugmad niya ang pagtuo kang Jehova nga Diyos? Tagda kining tulo ka posibleng hinungdan.

Mga linalang ni Jehova.

Tinuod, si Jehova nagtunglo sa yuta, mao nga mitungha ang mga sampinit ug kudyapa nga nakapalisod sa pagpananom. Apan, ang yuta nagpatungha gihapog dagayang pagkaon alang sa pamilya ni Abel. Gawas pa, wala tungloha ang mga mananap, lakip ang mga langgam ug isda; o ang mga bukid, lanaw, suba, ug dagat; o ang langit, panganod, adlaw, bulan, ug mga bituon. Bisan asa motan-aw si Abel, makita niya ang mga pamatuod sa dakong gugma, kaalam, ug pagkamaayo ni Jehova nga Diyos, ang naglalang sa tanang butang. (Roma 1:20) Ang pagpamalandong niini nakapalig-on sa iyang pagtuo.

Seguradong kanunayng namalandong si Abel bahin kang Jehova. Handurawa nga nagbantay siya sa iyang mga karnero. Ang trabaho sa magbalantay sagad magsige lag baktas. Giyahan niya ang panon agi sa kabungtoran, kawalogan, tabok sa kasubaan ​—aron mangita lag kinalunhawang sibsibanan, kinamaayohang tubigan, ug labing luwas nga kapahulayan. Sa tanang linalang sa Diyos, ang karnero ang daw walay mahimo kon walay giya ug panalipod sa tawo. Nakita kaha ni Abel nga siya usab nanginahanglag giya, proteksiyon, ug pag-atiman sa Usa nga maalamon ug gamhanan kaayo kay sa tawo? Seguradong giampo kana ni Abel mao nga mas milig-on ang iyang pagtuo.

Mga gipamulong ni Jehova.

Lagmit giestoryahan ni Adan ug Eva ang ilang mga anak kon nganong gipapahawa sila sa tanaman sa Eden. Busa, daghang puwedeng pamalandongon si Abel.

Si Jehova miingon nga ang yuta pagatunglohon. Nahibalo gayod si Abel nga ang mga sampinit ug kudyapa mao ang katumanan niadto. Gitagna ni Jehova nga si Eva mag-antos sa kasakit sa pagmabdos ug pagpanganak. Dihang nangatawo ang mga manghod ni Abel, seguradong nakita sab niya ang katumanan nianang tagnaa. Gitagna pod ni Jehova nga si Eva mangandoyg sobrang pagmahal ug atensiyon sa iyang bana, ug nga si Adan magdominar kaniya. Nasaksihan mismo kini ni Abel. Nakita niyang kasaligan gayod ang tanang gipamulong ni Jehova. Busa, si Abel may lig-ong basehanan sa iyang pagtuo sa gisaad sa Diyos nga “binhi” nga magtul-id sa kasaypanan nga nagsugod sa Eden.​—Genesis 3:15-19.

Mga alagad ni Jehova.

Si Abel wala makabatog maayong sumbanan diha sa iyang pamilya, apan duna pay laing intelihenteng mga linalang sa yuta niadto. Sa dihang gipapahawa si Adan ug Eva sa tanaman, gitino ni Jehova nga sila ug ang ilang mga anak dili makasulod sa maong Paraiso. Aron bantayan ang entrada, si Jehova nagbutag mga kerubin​—mga anghel nga tag-as ug ranggo​—uban sa nagdilaab nga espada nga nagpadayon sa pagtuyok.​—Genesis 3:24.

Handurawa nga bata pa lang si Abel nakita na niya ang maong mga kerubin nga nagsul-ob ug tawhanong lawas. Dayag sa ilang hitsura nga sila gamhanan. Makapahingangha usab ang “espada” nga nagdilaab ug nagtuyok. Samtang nagdako si Abel, nakita ba niya nga ang maong mga kerubin gilaay ug mibiya sa ilang puwesto? Wala. Adlaw ug gabii, nagpabilin didto ang maong intelihente ug gamhanang mga linalang sulod sa daghang katuigan. Busa nahibalo si Abel nga si Jehova may matarong ug maunongong mga alagad. Nakita ni Abel sa maong mga kerubin ang pagkamaunongon ug pagkamasinugtanon kang Jehova nga wala niya makita sa ilang pamilya. Seguradong milig-on ang iyang pagtuo tungod sa panig-ingnan sa maong mga anghel.

Tungod sa pagpamalandong sa tanang gipadayag ni Jehova bahin sa iyang kaugalingon diha sa kalalangan, sa iyang gipamulong, ug sa panig-ingnan sa iyang mga alagad, misamot ka lig-on ang pagtuo ni Abel. Ang iyang panig-ingnan nagasulti kanato karon, dili ba? Labaw na nga madasig niini ang mga batan-on kay gipakita niini nga puwede diay nilang maugmad ang lig-ong pagtuo kang Jehova, bisag unsa pay himoon sa mga membro sa ilang pamilya. Karon, daghan kitag basehanan aron molig-on ang atong pagtuo​—ang katingalahang kalalangan ug ang Bibliya, maingon man ang panig-ingnan sa mga tawong lig-og pagtuo.

Gustong ipakita ni Abel kang Jehova ang iyang pagtuo. Apan, unsay ikahatag sa usa ka yanong tawo ngadto sa Maglalalang sa uniberso? Sa pagkatinuod, ang Diyos wala magkinahanglag bisan unsang gasa o tabang gikan sa mga tawo. Paglabay sa panahon, nasabtan ni Abel ang usa ka hinungdanong kamatuoran: Kon ihalad niya kang Jehova ang kinamaayohan niyang nabatonan uban ang hustong motibo, malipay gayod ang iyang mahigugmaong Amahan.

Busa si Abel nagkuha ug pipila sa iyang mga karnero aron ihalad. Iyang gipili ang kinamaayohan, ang panganay, ug gihalad usab niya ang sa tan-aw niya nga kinamaayohang bahin sa maong mga karnero. Sa laing bahin, gusto sab ni Cain nga mabatonan ang panalangin ug pag-uyon ni Jehova, busa  siya nag-andam ug halad gikan sa iyang mga pananom. Apan ang iyang motibo dili sama kang Abel. Nadayag kana sa dihang naghalad na sila.

Lagmit migamit silag halaran ug kalayo sa ilang paghalad, nga tingali makita ra sa mga kerubin, ang bugtong hawas ni Jehova sa yuta nianang panahona. Si Jehova misanong! Atong mabasa: “Si Jehova nagtan-aw nga may pag-uyon kang Abel ug sa iyang halad.” (Genesis 4:4) Wala na hisgoti sa asoy kon sa unsang paagi gipadayag sa Diyos ang iyang pag-uyon. Apan nganong iyang giuyonan si Abel?

Tungod lang ba sa iyang halad? Si Abel naghalad ug buhing linalang ug nag-ula sa dugo niini nga nagsimbolo sa kinabuhi. Nahibalo ba si Abel kon unsa ka hinungdanon unya kini nga halad? Daghang siglo human sa adlaw ni Abel, gigamit sa Diyos ang walay-depektong kordero sa paghulagway sa halad sa Iyang kaugalingong hingpit nga Anak, “ang Kordero sa Diyos,” kansang inosenteng dugo pagaulaon. (Juan 1:29; Exodo 12:5-7) Apan, lagmit walay ideya si Abel bahin niana.

Ang segurado mao: Si Abel naghalad sa kinamaayohan niyang nabatonan. Giuyonan ni Jehova dili lang ang halad kondili ang tawo mismo nga naghalad. Gibuhat kadto ni Abel tungod sa iyang gugma kang Jehova ug sa iyang lig-ong pagtuo kaniya.

Lahi sa kaso ni Cain. Si Jehova “wala magtan-aw nga may pag-uyon kang Cain ug sa iyang halad.” (Genesis 4:5) Walay problema ang halad ni Cain, gani sa ulahi gitugot sa Diyos ang paghalad ug mga abot sa yuta. (Levitico 6:14, 15) Apan bahin kang Cain, ang Bibliya nag-ingon nga “daotan ang iyang mga buhat.” (1 Juan 3:12) Sama sa daghan karon, lagmit nagtuo si Cain nga igo na ang taphaw nga debosyon sa Diyos. Ang kakulang niyag pagtuo ug gugma kang Jehova nakita sa iyang binuhatan.

Dihang nakita ni Cain nga wala siya uyoni ni Jehova, nangita ba siyag paagi nga masundog si Abel? Wala. Siya nasuko sa iyang igsoon. Nakita ni Jehova kon unsay anaa sa kasingkasing ni Cain. Busa mapailobon niyang gipasidan-an si Cain nga posible siyang makahimog seryosong sala, ug giingnan nga puwede siyang ‘mabayaw’ kon magbag-o siya.​—Genesis 4:6, 7.

Gibalewala ni Cain ang pasidaan sa Diyos. Hinunoa, iyang gidala si Abel sa kapatagan. Ug didto iya kining gipatay. (Genesis 4:8) Sa diwa, si Abel ang nahimong unang biktima sa paglutos tungod sa relihiyon, ang unang martir. Patay na siya, apan ang iyang asoy wala pa matapos.

Sa mahulagwayong paagi, ang dugo ni Abel mituaw kang Jehova alang sa hustisya. Ug giseguro sa Diyos nga mahatag ang hustisya ug masilotan si Cain. (Genesis 4:9-12) Labaw sa tanan, ang asoy sa pagtuo ni Abel nagasulti kanato karon. Ang iyang kinabuhi​—tingali usa lang ka siglo​—mubo lang niadtong panahona, apan iya kining gigamit sa maalamong paagi. Namatay siya nga nahibalong gihigugma ug giuyonan sa iyang langitnong Amahan, si Jehova. (Hebreohanon 11:4) Busa makaseguro kita nga anaa siya sa walay kinutobang handomanan ni Jehova, nga naghulat sa pagkabanhaw didto sa paraisong yuta. (Juan 5:28, 29) Mahimamat kaha nimo siya didto? Posible kana kon determinado kang maminaw kang Abel samtang siya nagasulti ug kon sundogon nimo ang iyang talagsaong pagtuo.