Nahibalo Ka Ba?

Unsa ang anaa sa hunahuna ni apostol Pablo sa dihang naghisgot siya ug “parada sa kadaogan”?

▪ Si Pablo misulat: “[Ang] Diyos . . . nanguna kanato diha sa parada sa kadaogan kauban ni Kristo ug naghimo sa alimyon sa kahibalo kaniya nga daling mamatikdan pinaagi kanato diha sa tanang dapit! Kay alang sa Diyos kita maoy humot nga alimyon ni Kristo taliwala niadtong ginaluwas ug taliwala niadtong nagakalaglag; sa mga ulahi usa ka alimyon nga nagagikan sa kamatayon ngadto sa kamatayon, sa mga nauna usa ka alimyon nga nagagikan sa kinabuhi ngadto sa kinabuhi.”—2 Corinto 2:14-16.

Ang gitumong ni Pablo mao ang batasan sa mga Romano nga maghimog parada aron pasidunggan ang usa ka heneral sa iyang kadaogan batok sa mga kaaway. Ilang iparada ang mga butang nga inagaw, mga binihag, ug mga toro nga ihalad, samtang ang heneral ug ang iyang mga sundalo abibahon sa mga tawo. Pagkahuman sa parada, ang mga toro ihalad ug lagmit daghang piniriso ang pamatyon.

Ang pamulong nga “humot nga alimyon ni Kristo” nga nagkahulogang kinabuhi alang sa pipila ug kamatayon alang sa uban “lagmit gibase sa batasan sa mga Romano nga magsunog ug insenso samtang nagparada,” miingon ang The International Standard Bible Encyclopedia. “Ang alimyon nga nagsimbolo sa kalamposan sa mga mananaog nagpahinumdom sa mga binihag nga hapit na silang patyon.” a

Unsa ang “hatag-as nga mga dapit” nga sagad hisgotan sa Hebreohanong Kasulatan?

▪ Sa dihang ang mga Israelitas hapit nang mosulod sa Yutang Saad, gisugo sila ni Jehova nga tumpagon ang mga dapit sa pagsimba sa mga Canaanhon nga atua didto. Siya miingon: “Dugmokon [ninyo] ang tanan nilang bato nga mga larawan, ug ang tanan nilang mga larawan sa inumol nga metal inyong dugmokon, ug ang tanan nilang sagradong hatag-as nga mga dapit inyong laglagon.” (Numeros 33:52) Ang maong mga dapit sa bakak nga pagsimba lagmit maoy mga hawan ibabaw sa bungtod o mga entablado ilalom sa kahoy o diha sa mga siyudad. (1 Hari 14:23; 2 Hari 17:29; Ezequiel 6:3) Kini lagmit dunay mga altar, sagradong mga haligi o poste, imahen, tungtonganan sa insenso, ug uban pang gamit alang sa pagsimba.

Sa wala pa matukod ang templo sa Jerusalem, ang mga Israelitas nagsimba kang Jehova diha sa mga dapit nga Iyang giuyonan, nga gitawag sa Bibliya ug hatag-as nga mga dapit. Ang propeta sa Diyos nga si Samuel naghalad sa “hataas nga dapit” diha sa usa ka siyudad sa Zup. (1 Samuel 9:11-14) Apan, sa dihang natukod na ang templo, daghang hari nga matinumanon kang Jehova naningkamot sa pagwagtang sa “hatag-as nga mga dapit.”—2 Hari 21:3; 23:5-8, 15-20; 2 Cronicas 17:1, 6.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 23]

Usa ka kinulit bahin sa parada sa kadaogan sa Roma sa ikaduhang siglo C.E.

[Credit Line]

Photograph taken by courtesy of the British Museum

[Hulagway sa panid 23]

Sagradong mga haligi sa Gezer