Nahibalo Ka Ba?

Gawas sa bino, unsa pa ang ubang alkoholikong ilimnon sa kapanahonan sa Bibliya?

▪ Ang ‘bino ug ang makahubog nga ilimnon’ sagad nga magkaubang gihisgotan sa Bibliya. (Deuteronomio 14:26; Lucas 1:15) Ang terminong “makahubog nga ilimnon” wala magtumong sa mga ilimnon nga produkto sa pagpaalisngaw o distillation, tungod kay kini nga proseso naimbento ginatos pa ka katuigan sa ulahi. Ang alkoholikong mga ilimnon gihimo dili lamang gikan sa mga prutas sama sa ubas, datiles, igos, mansanas, ug granada kondili sa dugos usab.

Sa pagkatinuod, ang terminong “makahubog nga ilimnon” mahimong nagtumong usab sa serbesa o beer. Ang Hebreohanong pulong nga gihubad ug “makahubog nga ilimnon” kaamgid sa Akadianhong pulong nga mahimong magtumong sa komon nga beer sa Mesopotamia nga hinimo gikan sa sebada. Kini nga ilimnon diyutay rag alkohol apan kini makahubog kon masobrahan. (Proverbio 20:1) Sa karaang mga lubnganan sa Ehipto nakaplagan ang gama sa yutang-kulonon nga mga modelo sa mga buhatan ug beer ingon man ang mga dibuho sa mga tawo nga naghimog beer. Sa Babilonya, ang beer maoy komon nga ilimnon diha sa palasyo ug sa pinuy-anan sa mga kabos. Kini usab ginainom sa mga Filistehanon. Sa tibuok Palestina, ang mga arkeologo nakakaplag ug mga sudlanan nga adunay mga salaan. Niini nga mga sudlanan salaon ang beer aron dili maapil ug inom ang panit sa mga tipasi sa sebada nga gikan niini gihimo ang beer.

Sa adlaw ni apostol Pablo, nganong dihay mga panahon sa tuig nga peligroso kaayo ang paglawig?

▪ Tungod sa sungsongon nga hangin, ang barko nga gisakyan ni apostol Pablo gidangtag taastaas nga panahon sa paglawig pakasadpan ubay sa kabaybayonan sa Asia Minor. Sumala sa asoy sa Bibliya, pag-abot nila sa usa ka dapit, nahimong “peligro na ang paglawig tungod kay bisan gani ang pagpuasa sa adlaw sa pagtabon-sa-sala milabay na.” Giingnan ni Pablo ang iyang mga kauban sa panaw nga kon sila mopadayon sa pagbiyahe, posible nga kini mosangko sa kapildihan “dili lamang sa kargamento ug sa sakayan kondili usab sa [ilang] mga kalag.”—Buhat 27:4-10.

Ang pagpuasa sa Adlaw sa Pagtabon-sa-Sala himoon sa ulahing bahin sa Septiyembre o sa sayong bahin sa Oktubre. Ang Romanong mga marinero nahibalo nga luwas ang pagbiyahe sugod sa Mayo 27 hangtod sa Septiyembre 14. Tali sa Septiyembre 14 ug Nobyembre 11, ang paglawig medyo delikado na, ug gikan sa Nobyembre 11 hangtod sa Marso 10, peligroso na gayod kaayo ang paglawig. Ang usa ka hinungdan, sama sa nasinatian ni Pablo, mao ang pagkadili-matagna sa panahon. (Buhat 27:13-44) Ang mga tripulante posibleng makasugat ug kusog nga mga unos ingon man makasinatig kalisdanan sa paglawig. Dili nila makita ang adlaw o ang mga bituon inigkagabii tungod sa bagang panganod. Tungod usab sa gabon ug ulan, maglisod sila sa pagtan-aw sa unahan ug dili nila makita ang mga kapeligrohan.

[Hulagway sa panid 23]

Gama sa kahoy nga modelo sa mga sudlanan ug beer sa Ehipto

[Credit Line]

Erich Lessing/Art Resource, NY

[Hulagway sa panid 23]

Romanhong barko nga dekarga, mga 100-200 C.E.

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.