Nahibalo Ka Ba?

Unsa ang pagsenso nga maoy hinungdan nga si Jesus natawo sa Betlehem?

Sumala sa Ebanghelyo ni Lucas, sa dihang gimando ni Cesar Agusto ang pagsenso sa tibuok Imperyo sa Roma, “ang tanang tawo mipanaw aron magparehistro, ang matag usa ngadto sa iyang kaugalingong siyudad.” (Lucas 2:1-3) Ang siyudad nga natawhan ni Jose, nga amaama ni Jesus, mao ang Betlehem, ug ang pagpanaw ni Jose ug Maria agig pagtuman sa mando maoy hinungdan nga si Jesus natawo sa Betlehem. Gihimo ang maong mga pagrehistro aron mahimong sayon ang pagpangolektag buhis ug mahibaloan kon kinsay paapilon sa serbisyo militar.

Sa dihang nasakop sa mga Romano ang Ehipto niadtong 30 B.C.E., ang pagsenso nasulayan na sulod sa daghang katuigan sa maong lugar. Ang mga eskolar nagtuo nga gisagop sa mga Romano ang Ehiptohanong sistema sa pagsenso, ug ilang gipatuman kana sa tanang bahin sa imperyo.

Ang pamatuod nga adunay ingon niana nga matang sa pagrehistro mao ang usa ka sinulat nga mando sa Romanong gobernador sa Ehipto niadtong 104 C.E. Ang kopya niana nga gitipigan karon sa British Library mabasa: “Si Gaius Vibius Maximus, Mahistrado sa Ehipto (nag-ingon): Kay miabot na ang panahon alang sa balay ug balay nga pagsenso, kadtong wala na magpuyo sa ilang mga distrito tungod sa nagkalainlaing mga katarongan kinahanglan gayong mopauli sa ilang lugar nga natawhan, aron sila malakip sa pagsenso ug maatiman ang yuta nga ilang gipanag-iya.”

Nganong nakahunahuna si Jose sa paghatag kang Maria ug sulat-pamatuod sa diborsiyo nga wala pa man sila makasal?

Sumala sa Ebanghelyo ni Mateo, nasayran ni Jose nga mabdos si Maria samtang siya “gikasaad sa kaminyoon kang Jose” apan sa wala pa sila makasal. Kay si Jose wala mahibalo nga si Maria nagmabdos “pinaagi sa balaang espiritu,” siya naghunahuna gayod nga si Maria nagluib kaniya, busa siya nagplano sa pagdiborsiyo kaniya.—Mateo 1:18-20.

Alang sa mga Hudiyo, kon ang managtrato aduna nay pormal nga kasabotan sa pagpakasal, sila giisip nga minyo na. Apan sila dili pa mag-ipon ingong bana ug asawa hangtod nga sila dili pa makasal. Ang pormal nga kasabotan sa pagpakasal o ang pagkasinayoran lig-ong giila nga kon dili madayon ang kasal—tungod kay nausab ang hunahuna sa pamanhonon o tungod sa laing ugdang nga mga katarongan—ang babaye dili makaminyog lain hangtod nga makadawat siyag sulat-pamatuod sa diborsiyo. Kon mamatay ang bana sa usa ka sinayorang babaye una pa ang kasal, siya isipon nga balo. Sa laing bahin, kon siya makighilawas sa ubang lalaki samtang siya sinayoran, siya isipong mananapaw ug silotag kamatayon.—Deuteronomio 22:23, 24.

Dayag nga nahunahuna ni Jose nga maulawan si Maria kon mahibaloan sa publiko nga siya nagmabdos. Bisan tuod mibati siya nga kinahanglan niyang ipahibalo kadto sa nahiangayng awtoridad, buot niyang panalipdan si Maria ug malikayan ang eskandalo. Busa, siya naghunahuna sa pagdiborsiyo kaniya sa tago. Total, kon adunay sulat-pamatuod sa diborsiyo ang usa ka nag-inusarang inahan, kini magpaila nga siya naminyo na.

[Hulagway sa panid 16]

Mando sa pagsenso sa Romanong gobernador sa Ehipto, 104 C.E.

[Credit Line]

© The British Library Board, all rights reserved (P.904)