Ang Yuta Masakiton—Maulian pa ba Kini?

DAYAG kaayo ang mga simtoma—nagkataas ang temperatura. Ang usa ka pananglitan niini mao ang Newtok, usa ka baryo sa Alaska nga nahimutang sa habagatan sa Arctic Circle. Nagakatunaw na ang kanhing nabagtok-sa-yelo nga yuta—gitawag ug permafrost sa Iningles—nga maoy nahimutangan sa Newtok. “Di na ko gustong mopuyo dinhi kay lapokon kaayo,” matod pa ni Frank nga usa ka molupyo didto. Gipakita sa panukiduki sa mga siyentipiko nga sulod sa napulo ka tuig, kining baryoha nga daplin sa baybay mawala na sa mapa.

“Dili gayod malalis ang pag-init sa klima,” mihinapos ang Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Gipamatud-an kini sa nagkataas nga temperatura sa tibuok yuta. Ang gitawag sa mga siyentipiko ug kausaban sa klima miresulta sa mga hulaw, pagbunok sa ulan, naglagiting nga kainit, ug mga bagyo sa tibuok yuta. Unsa may mahitabo sa atong planeta? Maulian pa ba kini?

Pagsusi sa Sakit sa Yuta

Sama sa pasyente diha sa ospital, giobserbahan pag-ayo sa mga siyentipiko ang kahimtang sa yuta. Gisusi pinaagig mga satelayt ang pagkahilis sa mga bukid sa yelo, gimonitor sa mga weather station ang gidaghanon sa ulan, gisukod pinaagig mga boya ang temperatura sa ilawom sa dagat, gimonitor pinaagig mga ayroplano ang gidaghanon sa gas diha sa atmospera. Kining tanang impormasyon bahin sa klima isulod diha sa paspas kaayong mga kompiyuter. Magmugna usab silag mga klima diha sa kompiyuter aron ilang matag-an kon unsay mahitabo mga dekada, bisan mga siglo, gikan karon.

Unsay resulta sa ilang pagsusi? Ang uban nagtuo nga ang atmospera daghan na kaayog gas nga makapasamot sa kainit. Sa 2006 lamang, ang gibuga nga carbon dioxide sa tibuok yuta “mikabat ug 32 bilyones ka tonelada,” matod pa sa magasing Time. Sama sa bildo nga mga palid sa greenhouse, pugngan usab sa maong mga gas ang pag-alisngaw sa kainit sa yuta, nga makapasamot sa pag-init sa klima. Unsa may mahitabo sa umaabot? Sumala sa IPCC, kon dili menosan ang gidaghanon sa gibuga nga gas, mahitabo ang “daghang kausaban sa sistema sa klima sa yuta,” nga lagmit mas grabe pa kay sa atong nasinati karon. Daghan karon ang  mouyon nga ang solusyon mao ang paglimite sa gibuga nga carbon dioxide. Apan, bisan pag kontrolahon ang gidaghanon niini, gipakita niining minugna-mugna nga mga klima nga “ang pag-init sa klima ug ang [moresulta] nga pagtaas sa lebel sa dagat [lagmit] magpadayon sulod sa daghang siglo.”

Kon Asa Mangitag Solusyon

Ang pagtagna sa klima maoy usa ka komplikado nga siyensiya. “Pananglitan, unsay mahitabo sa mga panganod sa dihang moinit ang Yuta? Mas modaghan ba ang nipis, dali rang mosuhop ug kainit nga mga panganod kay sa baga, dili daling mosuhop ug kainit nga mga panganod?” misukna ang Earth Observatory, usa ka publikasyon nga mabasa diha sa Internet. Unsa may tubag niana? “Sa pagkakaron, dili pa matubag sa mga siyentipiko kanang pangutanaha.”

Sa laing bahin, gipamatud-an sa Bibliya nga si Jehova nga Diyos mao ang “Magmumugna sa langit ug sa yuta,” lakip na sa “mabagang mga panganod sa itaas.” (Genesis 14:19; Proverbio 8:28) Ginamit ang balaknong mga pulong, siya miingon nga iyang gibutang ang “kaalam sa mga lut-od sa panganod.” Oo, nasabtan gayod ni Jehova ang wala matugkad sa mga siyentipiko.—Job 38:36.

Mahitungod sa atmospera sa yuta, matikdi kon unsay giingon sa Diyos, nga nasulat diha sa Bibliya mga 2,700 ka tuig na kanhi: “Ang ulan mobunok . . . gikan sa mga langit ug dili mobalik sa maong dapit, gawas kon ang yuta matumog gayod niini.” (Isaias 55:10) Tin-aw kaayong pagkahubit niana ang siklo sa tubig! Ang alisngaw diha sa panganod manibug-ok ug mahulog ingong ulan, nga ‘motumog sa yuta.’ Tungod sa kainit sa adlaw, ang tubig mahimong alisngaw ug “mobalik sa maong dapit,” o sa atmospera, aron sugdan na usab ang siklo. Ang Pulong ni Jehova nagbutyag ug kahibulongang mga detalye mahitungod sa sistema sa klima sa yuta mga kasiglohan na ang milabay una pa kini hisgoti diha sa sekular nga mga basahon. Wala ba kana magpalig-on sa imong pagsalig sa Maglalalang ug sa kon unsay arang niyang mahimo? Busa, maylabot sa sangpotanan sa pagkadaot sa klima karon, dili ba makataronganon nga moduol kita sa “Maglalalang sa hangin,” sa ‘amahan sa ulan,’ ang usa nga nahibalo kon sa unsang paagi nagaobra ang atong planeta?—Amos 4:13; Job 38:28.

Ang Paglalang sa Yuta Adunay Katuyoan

Bisan tuod lainlaig opinyon ang mga tawo bahin sa umaabot sa atong planeta, makaseguro kita sa usa ka butang: Ang yuta talagsaon. Dili sama sa ubang planeta, kini adunay nagkalidadis nga mga linalang. Sa unsang paagi naposible kini? Daghang rason ang gihatag sa mga siyentipiko. Ang pipila niini mao nga ang yuta abunda sa tubig; igo lang ang gilay-on niini sa adlaw; ug kini adunay hustong kombinasyon ug gidaghanon sa mga gas diha sa atmospera, lakip na ang daghan kaayong oksiheno.

Matingala ka tingali sa pagkahibalo nga ang basahon sa Genesis sa Bibliya naghisgot niini diha sa asoy bahin sa paglalang. Pananglitan, ang Genesis 1:10  nag-ingon nga gitingob sa Diyos ang “mga tubig [nga] iyang gitawag nga mga Dagat”—nga nagpaila nga ang yuta abunda sa tubig. Sa Genesis 1:3, atong mabasa: “Ang Diyos miingon: ‘Motungha ang kahayag.’” Ang atong planeta duol sa adlaw mao nga ang dakong bahin niini tubig, apan dili sobra ka duol nga ang tanang tubig mahimong alisngaw.

Ang Genesis 1:6 nag-ingon nga gipatungha sa Diyos ang “hawan,” o atmospera. Dayon, ang bersikulo 11 ug 12 nag-ingon nga gipaturok sa Diyos ang mga balili, kahoy, ug uban pang mga tanom. Kini nagpakita nga adunay oksiheno, nga sa ulahi nakapabuhi sa tawo ug sa mga mananap pinaagi sa pagginhawa.

Nan, unsa may atong ikahinapos? Sa dihang gilalang sa Diyos ang yuta—nga abunda sa tubig, igo lang ang gilay-on gikan sa adlaw, ug adunay hustong kombinasyon ug gidaghanon sa gas—aduna gayod siyay katuyoan niini. Ang Bibliya nagtug-an kanato: “[Ang Diyos] wala maglalang [sa yuta] sa wala lamay kapuslanan, [siya] nag-umol niini aron pagapuy-an.” (Isaias 45:18) “Kon bahin sa mga langit, iya ni Jehova ang mga langit,” matod pa sa Salmo 115:16, “apan ang yuta iyang gihatag sa mga anak sa mga tawo.” Oo, ang yuta gilalang aron puy-an sa tawo.

Sumala sa Kasulatan, gilalang sa Diyos ang unang magtiayon ug gibutang sila sa tanaman sa Eden, nga usa ka matahom nga paraiso. Gisugo sila sa “pagtikad niini ug sa pag-atiman niini.” (Genesis 2:15) Giingnan usab sila sa Diyos: “Magmabungahon ug magdaghan kamo ug pun-a ang yuta ug gamhi kini.” (Genesis 1:28) Hunahunaa lang kon unsay anaa sa unahan nila! Ilang himoong Paraiso ang tibuok yuta ug mopuyo sila niana sa walay kataposan. Pagkanindot nga kaugmaon!

Ikasubo nga imbes mamati sa Diyos ang unang magtiayon sila tinuyong mipili nga mag-independente, nga gisunod usab sa kadaghanan karon. (Genesis 3:1-6) Unsa may resulta niini? Imbes tikaron ug atimanon ang yuta, kini grabeng gidaot sa tawo karon. (Pinadayag 11:18) Apan, makapahupay ang pagkahibalo nga wala mausab ang katuyoan sa Diyos alang sa yuta. Ang Bibliya nagpasalig kanato: “Gitukod [sa Diyos] ang yuta ibabaw sa pihong mga dapit niini; kini dili matarog hangtod sa panahong walay tino, o hangtod sa kahangtoran.” (Salmo 104:5) Si Jesus nagsaad usab diha sa iyang Wali sa Bukid: “Malipayon ang mga malumog-buot, sanglit sila magapanunod sa yuta.” (Mateo 5:5) Sa unsang paagi kini matuman?

Usa ka Masanag nga Kaugmaon ang Nagpaabot Kanimo

“Tibuok-yuta nga problema ang kausaban sa klima,” matod pa sa usa ka kanhing presidente sa Amerika. Nan, dili ka ba mouyon nga gikinahanglan usab ang solusyon nga mag-apektar sa tibuok yuta? Gipaila ni Jesu-Kristo ang maong solusyon—ang Gingharian sa Diyos. Iyang gisugo ang iyang mga sumusunod sa pag-ampo: “Paanhia ang imong gingharian.” (Mateo 6:9, 10) Sumala sa tagna sa Bibliya, kining langitnong Gingharian maoy usa ka tibuok-yutang kagamhanan nga sa dili madugay “magadugmok ug magatapos niining tanang gingharian [mga kagamhanan karon].” (Daniel 2:44) Dugang pa, kini ‘magalaglag sa mga  nagalaglag sa yuta.’ (Pinadayag 11:18) Tin-aw nga kadtong nagdaot sa yuta ug nag-usik-usik sa mga kahinguhaan niini manubag gayod ug makaagom sa kalaglagan.

Apan, unsa may mahitabo sa atong hugaw nga planeta? Angay natong tagdon ang kamatuoran nga sa dinhi pa si Jesus sa yuta, iyang gigamit ang iyang gahom sa pagkontrolar sa mga puwersa sa kinaiyahan, sama sa hangin ug dagat. Iyang gipalurang ang makusog nga bagyo pinaagi sa paglitok ug pipila lamang ka pulong. (Marcos 4:35-41) Karon nga nagmando na si Jesus sa langit ingong ‘Ginoo sa mga ginoo ug Hari sa mga hari,’ mas makontrolar pa niya ang yuta ug ang mga puwersa sa kinaiyahan. (Pinadayag 17:14) Gani, gihubit ni Jesus ang iyang pagmando ingong “paglalang-pag-usab.” (Mateo 19:28) Ang laing hubad naggamit sa ekspresyong ‘pagbag-o sa tanang butang.’ (Ang Biblia—Bag-ong Hubad nga Binisaya) Lalangon pag-usab o bag-ohon ni Jesus ang kahimtang sa yuta ug himoon kining susama niadtong sa tanaman sa Eden. Ipasig-uli ang Paraiso. (Lucas 23:43) Ayohon sa Gingharian sa Diyos ang sakit sa yuta.

Bisan karon, makapahimulos ka na sa mga kaayohan sa pagmando sa Gingharian. Sa unsang paagi? Si Jesus nagtagna: “Kining maayong balita sa gingharian igawali sa tibuok gipuy-ang yuta ingon nga pagpamatuod ngadto sa tanang kanasoran.” (Mateo 24:14) Tungod niini, milyonmilyon ang misanong sa maayong balita. Nabag-o ang mga kinabuhi. Nabuntog ang makamatayng mga bisyo. Nahimong mas malipayon ang mga pamilya. Napulihag gugma ang pagdumot sa rasa. Sa pagkatinuod, nahimo sa Gingharian sa Diyos ang wala mahimo sa kagamhanan sa tawo. Gihiusa niini ang duolan sa pito ka milyong tawo gikan sa kapig 235 ka kayutaan ngadto sa tinuod nga tibuok-kalibotang panag-igsoonay! Oo, ingong mga ginsakpan sa Gingharian sa Diyos, sila giandam aron mabuhi sa walay kataposan sa Paraiso dinhi sa atong planeta.

Segurado ang umaabot sa Yuta. Hinaot nga segurado usab ang imong umaabot.

[Hulagway sa panid 27]

Gihubit sa Bibliya ang siklo sa tubig mga kasiglohan na ang milabay una pa kini hisgoti diha sa sekular nga mga basahon

[Hulagway sa panid 28]

‘Gibadlong ni Jesus ang hangin ug giingnan ang dagat: “Hilom! Magmalinawon!” Ug ang hangin milurang, ug miabot ang dakong kalinaw’

[Hulagway sa panid 29]

Sa dihang mapasig-uli na ang Paraiso, ang yuta maulian na sa sakit niini

[Picture Credit Line sa panid 26]

Godo-Foto