Akong Nakita ang Gahom sa Kamatuoran sa Bibliya

Sumala sa giasoy ni Vito Fraese

LAGMIT wala ka pa makadungog sa ngalang Trentinara. Gamay kini nga lungsod sa habagatan sa Naples, Italya. Didto natawo ang akong mga ginikanan ug magulang nga si Angelo. Human sa pagkatawo ni Angelo, ang akong mga ginikanan namalhin sa United States ug namuyo sa Rochester, New York, diin ako natawo sa 1926. Apan niadto pang 1922 nga si Papa unang nasangyawan sa mga Estudyante sa Bibliya, nga maoy pagtawag kaniadto sa mga Saksi ni Jehova. Wala madugay, sila ni Mama nahimong mga Estudyante sa Bibliya.

Si Papa hilomon ug ugdang nga tawo, apan makapasuko kaniya ang inhustisya. Dili niya maantos nga gipasagdan sa klero ang mga tawo nga magpabiling walay alamag, busa wala niya palabya ang kahigayonan sa pagpaambit sa kamatuoran sa Bibliya. Sa iyang pagretiro, siya nagregular payunir ug siya miundang sa edad nga 74 tungod sa sakit ug grabeng tingtugnaw. Bisan pa niana, nagpadayon siya sa pagsangyaw nga migugol ug 40 ngadto sa 60 ka oras kada bulan hangtod nag-edad siyag kapin sa 90. Ang panig-ingnan ni Papa dakog epekto kanako. Bisag magpasiaw siya usahay, siya seryosong tawo. Kanunay siyang moingon, “Kinahanglang seryosohon nato ang kamatuoran.”

Si Papa ug Mama naningkamot sa pagtudlo kanamong lima ka anak sa Pulong sa Diyos. Ako nabawtismohan niadtong Agosto 23, 1943, ug pagka Hunyo 1944, ako nagpayunir. Ang akong igsoon nga si Carmela nagpayunir sa Geneva, New York, kauban ni Fern, nga usa ka bibohong sister. Wala madugay, nakaamgo ko nga si Fern ang babaye nga gusto nakong makauban sa tibuok kinabuhi. Busa niadtong Agosto 1946, kami nagminyo.

Misyonaryong Buluhaton

Ingong magtiayon, ang among unang duha ka asaynment ingong espesyal payunir mao ang Geneva ug Norwich, New York. Sa Agosto 1948, kami nakapribilehiyo sa pagtungha sa ika-12 nga klase sa Gilead. Dayon gipadala mi ngadto sa Naples, Italya, uban ang laing misyonaryong magtiayon nga si Carl ug Joanne Ridgeway. Niadtong panahona, ang Naples wala pa kaayo makarekober gikan sa gubat. Lisod ang pagpangitag balay nga kaabangan, busa sulod sa pipila ka bulan kami nagpuyo sa usa ka gamayng apartment nga duhag kuwarto.

Ang akong mga ginikanan naggamit sa diyalektong Neapolitan ug kana ang akong kanunayng madungog samtang ako nagdako. Busa ang akong pagsultig Italyano—bisag Amerikano ug tono—masabtan ra. Si Fern naglisod sa maong pinulongan. Apan nakakat-on ra siya ug sa ulahi mas maayo pa siyang mosulti niana kay kanako.

Sa sinugdan, diha lamay usa ka pamilya nga may upat ka membro nga interesado sa kamatuoran sa Naples. Namaligya silag esmagol nga sigarilyo. Kada adlaw, mausab ang hitsura sa usa ka membro sa pamilya nga si Teresa. Sa buntag, tambok siyang tan-awon kay gipunog sigarilyo ang mga bulsa sa iyang sayal. Sa gabii niwang na kaayo siyang tan-awon. Ang kamatuoran nagbag-o sa kinabuhi  niining pamilyaha. Ngadtongadto, 16 ka membro sa maong pamilya ang na-Saksi. Karon aduna nay duolag 3,700 ka Saksi sa siyudad sa Naples.

Pagsupak sa Among Buluhaton

Human sa siyam lang ka bulan sa Naples, kaming upat gipugos sa awtoridad sa pagbiya sa siyudad. Nangadto mi sa Switzerland ug halos usa ka bulan mi didto, ug mibalik mi sa Italya ingong mga turista. Kami ni Fern naasayn sa Turin. Sa sinugdan, may usa ka babaye nga nagpaabang kanamog usa ka kuwarto, ug gipagamit mi niya sa iyang banyo ug kosina. Sa pag-abot sa magtiayong Ridgeway sa Turin, miabang mig usa ka apartment. Ngadtongadto, lima na ka misyonaryong magtiayon ang nagpuyo niadtong balaya.

Pagka 1955, sa dihang gipapahawa mi sa awtoridad sa Turin, diha nay kasaligang mga brader nga taga-didto nga makapanguna sa upat ka bag-ong kongregasyon. Kami giingnan sa awtoridad, “Segurado mi nga kon kamong mga Amerikano wala na dinhi, mawagtang ra ang tanan ninyong gihagoan.” Apan ang pag-uswag human niadto nagpakita nga ang kalamposan sa buluhaton nagdepende sa Diyos. Karon, aduna nay kapin sa 4,600 ka Saksi ug 56 ka kongregasyon sa Turin.

Florence—Usa ka Matahom nga Siyudad

Ang sunod namong asaynment mao ang Florence. Kanunay kaming makadungog niining siyudara, kay didto naasayn ang akong igsoong si Carmela ug ang iyang bana nga si Merlin Hartzler ingong mga misyonaryo. Nindot gayod nga magpuyo didto. Ang mga dapit sama sa Piazza della Signoria, Ponte Vecchio, Piazzale Michelangelo, ug Palazzo Pitti nakapatahom sa maong siyudad! Makapalipay gayod ang reaksiyon sa pipila ka molupyo sa Florence sa maayong balita.

May pamilya nga among gidumalahag pagtuon sa Bibliya, ug ang mga ginikanan nabawtismohan. Apan hinabako ang amahan. Sa 1973, gipatin-aw sa Bantayanang Torre nga ang pagpanigarilyo maoy hugaw nga bisyo ug gidasig ang mga magbabasa nga moundang niana. Ang dagko niyang mga anak mihangyo kaniya sa paghunong. Misaad siya nga mohunong, apan wala niya kana tumana. Usa ka gabii niana, gisugo sa iyang asawa ang ilang nuybe-anyos nga kaluha nga mangatulog na. Sa ulahi, nakonsensiya ang inahan kay wala niya sila ubanig ampo ug miadto siya sa kuwarto sa mga bata. Human na diay ug ampo ang kaluha. “Unsay inyong giampo?” siya nangutana. “Jehova, tabangi tawon si Papa nga makahunong sa pagpanigarilyo.” Gitawag niya  ang iyang bana, “Pamatia ang giampo sa imong mga anak.” Sa pagkadungog sa amahan, siya mihilak ug miingon, “Dili na gyod ko manigarilyo!” Iyang gituman ang iyang saad, ug karon kapin sa 15 ka membro niining pamilyaha ang nahimong Saksi.

Pag-alagad sa Aprika

Sa 1959, kami gibalhin ngadto sa Mogadishu, Somalia, kauban sa duha pa ka misyonaryo, si Arturo Leveris ug ang akong igsoon nga si Angelo. Gubot ang kahimtang sa politika niadtong panahona. Gisugo sa United Nations ang gobyerno sa Italya sa pagtabang sa Somalia sa pagbatog independensiya, apan morag nagkagrabe hinuon ang kahimtang. Ang pipila ka Italyano nga among gidumalahag pagtuon namiya sa nasod, ug dili pa mahimo ang pag-organisar ug kongregasyon didto.

Sulod nianang panahona, ang magtatan-aw sa sona misugyot nga himoon ko niyang asistant. Busa misugod mi pagduaw sa dug-ol nga mga nasod. Miuswag ang pipila sa among gidumalahag pagtuon apan kinahanglan silang mobiya sa nasod tungod sa pagsupak. Ang uban nagpabilin bisag nakasinatig grabeng pag-antos. a Manglugmaw gihapon ang luha sa among mga mata sa dihang mahinumdom mi sa ilang gugma kang Jehova ug sa ilang mga pag-antos aron makapabiling matinumanon.

Sagad grabe kaayo ang kainit ug kaigang sa Somalia ug Eritrea. Ang pipila ka potahe didto nakapasamot sa kainit sa among lawas. Sa una namong pagkaon sa usa sa maong halang nga mga potahe diha sa balay sa among gidumalahag pagtuon, ang akong asawa mipasiaw nga namula ang iyang dunggan sama sa pulang suga sa trapiko!

Sa dihang nakadawat ug bag-ong asaynment si Angelo ug Arturo, kami na lang ni Fern ang nabilin. Lisod baya nga wala nay laing makadasig namo. Apan, ang maong kahimtang nakatabang namo nga mas masuod kang Jehova ug mas bug-os nga mosalig kaniya. Sa pagkatinuod, ang pagduaw sa mga nasod diin gibando ang buluhaton nakapadasig namo.

Sa Somalia, nagkalainlain ang among problema. Kami walay repridyeretor, mao nga mopalit lang mig pagkaon nga igo sa usa ka adlaw—pipila man kana ka hiwa sa iho nga hammerhead o lokal nga prutas, sama sa mangga, kapayas, grapefruit, lubi, o saging. Sagad mangdagpas mig nanglupad nga mga insekto. Usahay motugdon kini sa among liog samtang nagdumalag pagtuon. Maayo gani, may motorsiklo mi ug dili na mi kinahanglang magbaktas ug daghang oras sa naglagiting nga kainit.

 Balik sa Italya

Tungod sa kamahinatagon sa among mga higala, nakabalik mi sa Italya sakay sa barko nga kargahag saging aron motambong sa internasyonal nga kombensiyon sa Turin niadtong 1961. Among nasayran didto nga may lain ming asaynment. Niadtong Septiyembre 1962, kami mibalik sa Italya aron mag-alagad ingong magtatan-aw sa sirkito. Mipalit mig gamayng kotse, nga among gigamit sulod sa lima ka tuig sa pagduaw sa duha ka sirkito.

Human makapuyo sa init kaayong klima sa Aprika, kinahanglan maanad na sab mi sa bugnaw kaayong klima. Sa unang tingtugnaw, samtang nagduaw sa usa ka kongregasyon sa tiilan sa kabukiran sa Alps, kami natulog sa usa ka kuwarto nga walay heater, nga ang silong bodega sa dagami. Tungod sa labihang katugnaw, natulog mi nga nagsul-ob gihapon sa among baga nga dyaket. Nianang gabhiona, upat ka himungaan ug duha ka iro ang nangamatay sa katugnaw!

Sa ulahi, nag-alagad sab ko ingong magtatan-aw sa distrito. Niadtong mga tuiga, tibuok Italya ang among teritoryo. Kadaghan namong giduaw ang pipila ka dapit, sama sa Calabria ug Sicily. Among gidasig ang mga batan-on nga mouswag sa espirituwal ug mangab-ot ug mga tumong sama sa pagkahimong ansiyano, magtatan-aw sa sirkito o distrito, o Bethelite.

Daghan mig nakat-onan sa among matinumanong mga higala nga kinasingkasing nga nag-alagad kang Jehova. Among gipabilhan ang ilang mga hiyas, sama sa bug-os nga pagkamaunongon kang Jehova, pagkamahinatagon, gugma alang sa kaigsoonan, pagkamapailin-ilinon, ug pagsakripisyo sa kaugalingon. Nakatambong mig mga kasal sa Kingdom Hall. Kadto gidumala sa Saksing mga ministro nga rehistrado sa gobyerno, nga imposibleng mahitabo sa nangaging katuigan. Ang mga kongregasyon dili na magtigom diha sa kosina sa mga igsoon o manglingkod sa mga tabla, ingon sa ilang gihimo kaniadto sa Turin. Hinunoa, ang kadaghanang kongregasyon duna nay nindot nga Kingdom Hall nga nagpasidungog kang Jehova. Ang among mga asembliya gihimo na sa luag nga mga Assembly Hall, dili na sa huot nga mga teatro. Ug makalilipay gayod nga ang mga magmamantala karon kapin nag 243,000. Sa una namong pag-abot sa Italya, 490 lang ang magmamantala.

Husto ang Among mga Desisyon

Kami nakasinatig mga kalisdanan, lakip ang kamingaw ug balatian. Inigkakita ni Fern ug dagat, siya mingawon gayod sa iyang pamilya. Nakaagi sab siyag tulo ka dagkong operasyon. Kas-a, sa nagpaingon siya sa iyang gidumalahag pagtuon, siya giatake sa usa ka magsusupak  gamit ang igkakahig, mao nga naospital na sab siya.

Bisag mahigawad mi usahay, kami ‘naghulat kang Jehova,’ ingon sa mabasa sa Lamentaciones 3:24. Siya ang Diyos nga mohatag ug kahupayan. Sa usa ka higayon nga nahigawad mi, si Fern nakadawat ug makapadasig nga sulat gikan ni Brader Nathan Knorr. Siya misulat nga sanglit natawo siya duol sa Bethlehem, Pennsylvania, diin si Fern nagsugod pagpayunir, siya nahibalo nga ang mga babayeng Pennsylvania Dutch sama kang Fern, lig-on ug determinado. Wala siya masayop. Latas sa katuigan, among nadawat ang pagdasig sa daghang paagi ug gikan sa lainlaing tawo.

Bisan pa sa mga kalisdanan, kami naningkamot nga padayong magmasiboton sa ministeryo. Gitandi ni Fern ang masibotong espiritu ngadto sa Lambrusco, nga lamian ug mobulabula nga bino sa Italya, ug siya nagpasiaw, “Dili nato tugtan nga mohupas ang atong espiritu.” Paglabay sa kapig 40 ka tuig sa sirkito ug distritong buluhaton, nakadawat mig bag-ong pribilehiyo, ang pagduaw ug pag-organisar sa mga grupo ug kongregasyon sa mga pinulongang dili Italyano. Ang maong mga grupo magsangyaw sa mga tawong gikan sa Bangladesh, Eritrea, Ethiopia, Ghana, India, Nigeria, Pilipinas, Sri Lanka, Tsina, ug ubang nasod. Dili igo ang usa ka libro kon iasoy ang kahibulongang mga paagi diin among nakita nga gibag-o sa gahom sa Pulong sa Diyos ang kinabuhi niadtong gipakitaag kaluoy ni Jehova.—Miq. 7:18, 19.

Kami nag-ampo matag adlaw nga hinaot si Jehova padayong mohatag kanamog emosyonal ug pisikal nga kalig-on aron makalahutay sa ministeryo. Ang kalipay diha sa Ginoo mao ang among kusog. Kini nagpasidlak sa among mga mata ug nagkombinsir kanamo nga kami nakahimog hustong mga desisyon sa kinabuhi samtang nagpakaylap sa kamatuoran sa Bibliya.—Efe. 3:7; Col. 1:29.

[Footnote]

[Chart/Mga hulagway sa panid 27-29]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Akong mga ginikanan sa Rochester, NY

1948

Sa South Lansing, sa ika-12 nga klase sa Gilead

1949

Uban ni Fern una mi molarga paingon sa Italya

Capri, Italya

1952

Kauban ang laing mga misyonaryo sa Turin ug Naples

1963

Si Fern ug pipila niya ka study

“Dili nato tugtan nga mohupas ang atong espiritu”