Ang Matinahorong Sinultihan Magpalambo sa Maayong Relasyon
Ang Matinahorong Sinultihan Magpalambo sa Maayong Relasyon
“Himoa ang inyong sinultihan nga kanunayng madanihon.”—COL. 4:6.
1, 2. Unsay maayong resulta sa matinahorong sinultihan sa usa ka brader?
“SAMTANG namalaybalay, nakahibalag kog tawo nga nasuko pag-ayo nga nangurog ang iyang ngabil ug ang iyang tibuok lawas,” miingon ang usa ka brader. “Naningkamot ko nga kalmadong mangatarongan kaniya pinasukad sa Kasulatan, apan misamot hinuon ang iyang kasuko. Miapil usab pagpangasaba ang iyang asawa ug mga anak, busa nakahunahuna ko nga mas maayong mobiya na lang. Gipasaligan nako ang pamilya nga miduaw ko nila sa kalinaw ug busa molakaw sab ko sa kalinaw. Gipakita nako nila ang Galacia 5:22, 23, diin gihisgotan ang gugma, kalumo, pagpugong-sa-kaugalingon, ug pakigdait. Dayon milakaw ko.
2 “Sa ulahi, samtang miduaw ko sa kabalayan tabok sa ilang balay, akong nakita ang pamilya nga nanglingkod sa gawas. Ila kong gitawag. Naghunahuna ko, ‘Unsa na man sad kahay ilang buhaton?’ Ang tawo nagdalag pitser ug gitagaan ko niyag tubig. Nangayo siyag pasaylo sa iyang pagpangasaba nako ug gikomendahan ko niya sa akong lig-ong pagtuo. Nagbulag mi sa maayong kabubut-on.”
3. Nganong angay kitang magpugong sa kaugalingon sa dihang masuko ang uban?
3 Sa kalibotan karon nga puno sa kapit-os, dili malikayan nga makahibalag kitag masuk-anong mga tawo, lakip na diha sa ministeryo. Kon mahitabo kana, hinungdanon nga atong ipakita ang “kalumo sa buot ug halawom nga pagtahod.” (1 Ped. 3:15) Kon ang brader nga gihisgotan ganina nasuko pa sa gibuhat sa tagbalay, lagmit nga dili unta mausab ang tinamdan sa maong tawo; basin misamot pa gani ang iyang kasuko. Tungod kay ang brader nagpugong sa iyang kaugalingon ug misulti nga matinahoron, maayo ang resulta niana.
Unsay Matinahorong Sinultihan?
4. Nganong hinungdanon ang matinahorong sinultihan?
4 Kita man nakiglabot sa mga tawo sa gawas o sulod sa kongregasyon, bisan sa atong pamilya, hinungdanong sundon nato ang tambag ni apostol Pablo: “Himoa ang inyong sinultihan nga kanunayng madanihon, tinimplahan ug asin.” (Col. 4:6) Ang maayo ug nahiangayng sinultihan hinungdanon sa maayong komunikasyon ug kalinaw.
5. Unsay wala ipasabot sa maayong komunikasyon? Iilustrar.
5 Ang maayong komunikasyon wala magpasabot nga isulti dayon nimo ang tanan nimong gihunahuna o gibati, ilabina kon ikaw napikal. Gipakita sa Kasulatan nga ang way-pugong nga kasuko maoy usa ka kahuyangon, dili usa ka maayong hiyas. (Basaha ang Proverbio 25:28; 29:11.) Si Moises nailhan ingong “labing maaghop” nga tawo sa iyang panahon. Apan, dihay higayon nga tungod sa pagkarebelyoso sa nasod sa Israel, wala siya makapugong sa iyang kasuko ug wala maghatag ug himaya sa Diyos. Tin-awng gipahayag ni Moises ang iyang gibati, apan si Jehova wala mahimuot niana. Human sa 40 ka tuig nga pagpanguna sa mga Israelinhon, si Moises wala tugoti sa pagsulod sa Yutang Saad.—Num. 12:3; 20:10, 12; Sal. 106:32.
6. Unsay buot ipasabot sa pagkamabinantayon diha sa atong sinultihan?
6 Diha sa Kasulatan, gidayeg ang pagpugong sa kaugalingon ug pagkamabinantayon, o maayong panghukom, sa dihang kita mosulti. “Sa daghang mga pulong tino nga adunay kalapasan, apan siya nga nagapugong sa iyang mga ngabil nagalihok nga maalamon.” (Prov. 10:19; 17:27) Apan, ang pagkamabinantayon sa pagsulti wala magpasabot nga dili na nato ipahayag ang atong gibati. Kana nagpasabot nga kita mosulti nga “madanihon” o matinahoron, nga gamiton ang dila aron makaayo imbes makapasakit.—Basaha ang Proverbio 12:18; 18:21.
“Panahon sa Paghilom ug Panahon sa Pagsulti”
7. Unsang mga butanga ang dili angayng ipahayag, ug ngano?
7 Maingon nga kinahanglan kitang magmatinahoron ug magpugong sa kaugalingon sa dihang makigsulti sa mga kauban sa trabaho o sa mga tawo diha sa kanataran, angay usab natong buhaton kana diha sa kongregasyon ug sa panimalay. Ang pagpahungaw sa atong kasuko nga walay pagtagad sa mga sangpotanan niini makadaot sa atong espirituwal, emosyonal, ug pisikal nga kahimsog ug nianang sa uban. (Prov. 18:6, 7) Ang makadaot nga pagbati—nga bahin sa atong pagkadili-hingpit—kinahanglang kontrolahon. Ang mapasipalahong sinultihan, pagbiaybiay, pagtamay, ug pagdumot maoy daotan. (Col. 3:8; Sant. 1:20) Makabungkag kini sa atong maayong relasyon sa uban ug kang Jehova. Si Jesus nagtudlo: “Ang matag usa nga magpadayon sa pagkapungot sa iyang igsoon manubag sa korte sa hustisya; apan si bisan kinsa nga magasulti sa iyang igsoon uban sa mangil-ad kaayong pulong sa pagtamay manubag sa Korte Suprema; samtang si bisan kinsa nga magaingon, ‘Buang ka!’ takos nga mahiagom sa nagakalayong Gehenna.”—Mat. 5:22.
8. Kanus-a nato angayng ipahayag ang atong gibati, apan sa unsang paagi?
8 Apan, dunay mga butang nga sa atong hunahuna angayng ipahayag. Kon dunay gisulti o gibuhat ang usa ka igsoon nga nakapatugaw kaayo kanimo nga dili nimo kini mahimong palabyon, ayawg tugoti nga magpabilin ang imong kayugot. (Prov. 19:11) Kon dunay nakapasuko nimo, pugngi ang imong gibati ug dayon pangitag paagi nga masulbad ang suliran. Si Pablo misulat: “Ayaw pasalopi sa adlaw ang inyong kasuko.” Kon ang problema padayong maghasol kanimo, maluloton kanang husaya sa nahiangayng panahon. (Basaha ang Efeso 4:26, 27, 31, 32.) Pakigsulti sa imong igsoon bahin niana, sa prangka apan matinahorong paagi, sa tuyo nga magkauli ang inyong maayong kabubut-on.—Lev. 19:17; Mat. 18:15.
9. Nganong angay natong pugngan ang atong gibati sa dili pa makighusay?
9 Siyempre, mangita kag nahiangayng panahon. Adunay “panahon sa paghilom ug panahon sa pagsulti.” (Eccl. 3:1, 7) Dugang pa, “ang kasingkasing sa matarong nagapamalandong aron sa pagtubag.” (Prov. 15:28) Mahimong magpasabot kinig paghulat sa hustong panahon sa paghusay sa problema. Ang pagbuhat niana samtang ang usa nasuko pa makapasamot sa problema; apan dili usab maalamon nga maghulat ug dugay.
Ang Matinahorong mga Buhat Magpalambo sa Maayong Relasyon
10. Sa unsang paagi ang matinahorong mga buhat magpalambo sa maayong relasyon?
10 Ang matinahorong sinultihan ug maayong komunikasyon makatabang sa pag-ugmad ug pagpatunhay sa malinawong relasyon. Sa pagkatinuod, ang paghimo sa atong maarangan sa pagpalambo sa atong relasyon sa uban moresulta sa maayong komunikasyon. Ang sinsero, ug malulotong pagpakiglabot sa uban—pagpangitag kahigayonan sa pagtabang, kinasingkasing nga paghatag ug gasa, pagpakitag pagkamaabiabihon—makaamot sa maayong komunikasyon. Mahimo gani kining ‘magpundok ug baga’ diha sa usa ka tawo ug magpalutaw sa iyang maayong mga hiyas, nga mas makapasayon sa paghusay sa problema.—Roma 12:20, 21.
11. Unsay gibuhat ni Jacob aron magkauli sila ni Esau, ug unsay resulta niana?
11 Ang patriarkang si Jacob nahibalo niini. Ang iyang kaluhang si Esau nasuko pag-ayo kaniya nga siya mikalagiw kay basig patyon siya niini. Paglabay sa daghang katuigan, si Jacob mipauli. Si Esau mipanaw usab uban ang 400 ka tawo aron pagsugat kaniya. Si Jacob nangayog tabang kang Jehova. Dayon gipauna niya ang iyang mga sulugoon aron sa paggasa kang Esau ug daghang kahayopan. Milampos si Jacob sa iyang tuyo. Pagkita nila, nausab na ang tinamdan ni Esau, ug siya midagan ug migakos kang Jacob.—Gen. 27:41-44; 32:6, 11, 13-15; 33:4, 10.
Dasiga ang Uban Pinaagig Matinahorong Sinultihan
12. Nganong angay kitang mosulti nga matinahoron sa atong mga igsoon?
12 Ang mga Kristohanon nag-alagad sa Diyos, dili sa tawo. Bisan pa niana, gusto natong uyonan kita sa uban. Ang atong matinahorong sinultihan makapagaan sa palas-anon sa atong mga igsoon. Apan, ang grabeng pagpanaway makapabug-at sa ilang palas-anon ug makapahunahuna pa gani sa pipila nga nawad-an sila sa pag-uyon ni Jehova. Busa, hinaot nga sinsero kitang mosultig makapadasig nga mga pulong sa uban, “bisan unsang sulti nga maayo nga makapalig-on sumala sa gikinahanglan, aron makahatag kinig kaayohan sa mga magapatalinghog.”—Efe. 4:29.
13. Unsay angayng hinumdoman sa mga ansiyano sa dihang (a) mohatag ug tambag? (b) mohimog sulat?
13 Ang mga ansiyano ilabinang angay nga magpakitag ‘kalumo’ sa ilang pagtratar sa panon. (1 Tes. 2:7, 8) Sa dihang ang mga ansiyano mohatag ug tambag, ang ilang tumong mao ang paghimo niana uban ang ‘kalumo,’ bisan sa dihang makigsulti niadtong “nagasupak.” (2 Tim. 2:24, 25) Ang mga ansiyano angayng magmatinahoron usab sa pagpahayag sa ilang gibati sa dihang mosulat ngadto sa ubang lawas sa mga ansiyano o sa sangang buhatan. Kinahanglan silang magmaluloton ug magmataktikanhon, nga nahiuyon sa prinsipyo sa Mateo 7:12.
Pagsulti nga Matinahoron Diha sa Pamilya
14. Unsay gitambag ni Pablo sa mga bana, ug ngano?
14 Dakog epekto sa uban ang atong sinultihan, ekspresyon sa nawong, ug linihokan. Pananglitan, may mga lalaki nga wala kaayo makaamgo sa epekto sa ilang sinultihan diha sa mga babaye. Usa ka sister ang miingon, “Mahadlok ko sa dihang singkahan ko sa akong bana.” Ang masakit nga mga pulong mahimong mas dakog epekto sa usa ka babaye kay sa lalaki ug mahimong dili niya kini makalimtan. (Luc. 2:19) Tinuod kini ilabina kon ang maong mga pulong gikan sa usa nga iyang gimahal ug buot nga tahoron. Si Pablo nagtambag sa mga bana: “Magpadayon sa paghigugma sa inyong mga asawa ug ayaw pagkasuko nga hilabihan kanila.”—Col. 3:19.
15. Iilustrar kon nganong angayng trataron sa bana ang iyang asawa uban ang kalumo.
15 Maylabot niini, gipakita sa usa ka brader nga dugay nang minyo kon nganong angayng trataron sa bana ang iyang asawa uban ang kalumo, ingong “sudlanan nga mas mahuyang.” “Sa dihang aduna kay bililhon ug daling-mabuak nga plorera, kinahanglang dili nimo kini pangusgan pagkupot kay basig mabuak. Bisan pag naayo na kini, mahimong makita gihapon ang liki,” matod niya. “Kon ang usa ka bana mosultig masakit nga mga pulong sa iyang asawa, hayan mahiubos kini kaniya. Mahimong magpahinabo kinig dumalayong kadaot sa ilang relasyon.”—Basaha ang 1 Pedro 3:7.
16. Sa unsang paagi mapalig-on sa usa ka asawa ang iyang pamilya?
16 Ang mga lalaki usab mahimong madasig o mahigawad sa gisulti sa uban, lakip na nianang sa ilang asawa. “Ang usa ka maalamon nga asawa,” nga kaniya ‘makasalig’ ang iyang bana, magmahunahunaon sa pagbati niini, sama ra nga buot usab niyang buhaton kini sa iyang bana kaniya. (Prov. 19:14; 31:11) Sa pagkatinuod, ang usa ka asawa mahimong adunay dakong impluwensiya sulod sa pamilya, maayo man o dili. “Ang babayeng tinuod nga maalamon nagtukod sa iyang balay, apan ang buangbuang naglumpag niana pinaagi sa iyang mga kamot.”—Prov. 14:1.
17. (a) Sa unsang paagi angayng makigsulti ang mga bata ug batan-on sa ilang mga ginikanan? (b) Sa unsang paagi angayng makigsulti ang mga ginikanan ug mga ansiyano kanila, ug ngano?
17 Ang mga ginikanan ug mga anak angay usab mosulti nga matinahoron sa usag usa. (Mat. 15:4) Sa dihang makigsulti sa mga bata ug batan-on, ang pagkamahunahunaon motabang kanato sa paglikay nga ‘palagoton’ sila o hagiton sila sa kasuko. (Col. 3:21; Efe. 6:4) Bisan pag kinahanglan silang disiplinahon, ang mga ginikanan ug mga ansiyano kinahanglang makigsulti kanila sa matinahorong paagi. Niining paagiha, mas dali nilang matabangan ang mga batan-on sa pagtul-id sa ilang dalan ug paghupot sa ilang maayong relasyon sa Diyos. Mas maayo kana kay sa pagpakita kanila nga wala na silay paglaom nga mag-usab, nga mag-aghat kanila sa paghunahuna ug sama niana. Dili tingali mahinumdoman sa mga batan-on ang tanang gitambag kanila, apan ilang mahinumdoman kon sa unsang paagi ang uban nakigsulti kanila.
Pagsultig Maayong mga Butang nga Kinasingkasing
18. Sa unsang paagi mawala ang atong makadaot nga hunahuna ug pagbati?
18 Ang pagpugong sa kasuko wala lamang magpasabot nga kalmado ang atong panagway. Ang atong tumong dili lamang ang pagpugong sa atong kasuko. Kon kalmado ang atong panagway apan nagbukalbukal diay ang atong kasuko, makapaluya kini kanato. Sama rag dungan natong gitamakan ang preno ug gasolinador sa sakyanan. Malisdan niana ang makina ug mahimong madaot kana. Busa ayawg iluom ang kasuko, ug unya tugotan kanang mosilaob sa ulahi. Pangayog tabang kang Jehova nga mawala ang imong makadaot nga pagbati. Tugoti ang espiritu ni Jehova nga magbag-o sa imong hunahuna ug kasingkasing aron mahiuyon kini sa iyang kabubut-on.—Basaha ang Roma 12:2; Efeso 4:23, 24.
19. Unsay atong buhaton aron malikayan ang panaglalis?
19 Pangitag paagi nga mapugngan nimo ang imong gibati. Kon motungha ang suliran ug paminaw nimo mosilaob na ang imong kasuko, mas maayong mobiya na lang, sa ingon makahatag kanag higayon nga mapuypoy ang imong kasuko. (Prov. 17:14) Kon ang imong kaestorya nasuko na, paningkamoti pag-ayo ang pagsulti nga matinahoron. Hinumdomi: “Ang tubag, kon malumo, makapahilayo sa kaaligutgot, apan ang pulong nga makapasakit makapapukaw sa kasuko.” (Prov. 15:1) Ang dili-maluloton o masakit nga mga pulong makapasamot sa kasuko bisan pag gisulti kini sa malumong paagi. (Prov. 26:21) Busa, kon motungha ang usa ka situwasyon nga magsulay sa imong pagpugong-sa-kaugalingon, “magmahinay sa pagsulti, magmahinay sa pagkapungot.” Pag-ampo kang Jehova nga tabangan ka sa iyang espiritu sa pagsultig maayong mga butang.—Sant. 1:19.
Pagpasaylo nga Kinasingkasing
20, 21. Unsay makatabang kanato sa pagpasaylo sa uban, ug nganong angay nato kanang buhaton?
20 Ikasubo, walay usa kanato ang hingpit nga makapugong sa atong dila. (Sant. 3:2) Bisan pag naningkamot sila pag-ayo sa pagpugong sa ilang kaugalingon, ang mga membro sa atong pamilya ug ang mga igsoon sa kongregasyon makasulti usahay ug mga pulong nga makapasakit kanato. Imbes masuko dayon, mapailobong hunahunaa kon nganong ila kadtong nasulti o nabuhat. (Basaha ang Ecclesiastes 7:8, 9.) Sila ba nailalom sa kapit-os, kahadlok, dili-maayong panglawas, o nag-atubang ug mga problema nga wala nimo masayri?
21 Ang maong mga butang dili katarongan nga ang usa mosilaob sa kasuko. Apan ang pagkahibalo niana mahimong motabang kanato sa pagsabot kon nganong ang mga tawo mosulti ug mobuhat usahay ug mga butang nga dili unta angay ug hayan magpalihok kana kanato sa pagpasaylo kanila. Kitang tanan nakasulti ug nakahimog mga butang nga nakapasakit sa uban, ug nanghinaot kita nga ilang pasayloon. (Eccl. 7:21, 22) Si Jesus miingon nga aron pasayloon kita sa Diyos, kinahanglang pasayloon nato ang uban. (Mat. 6:14, 15; 18:21, 22, 35) Busa, kinahanglang andam kitang mangayog pasaylo ug andam usab nga mopasaylo, sa ingon mahuptan ang gugma—ang “hingpit nga bugkos sa panaghiusa”—sulod sa pamilya ug sa kongregasyon.—Col. 3:14.
22. Nganong angay kitang maningkamot sa pagsulti nga matinahoron?
22 Samtang magkaduol ang kataposan niining masuk-anong sistema sa mga butang, mag-anam ka lisod ang paghupot sa atong kalipay ug panaghiusa. Ang pagpadapat sa praktikal nga mga prinsipyo sa Pulong sa Diyos motabang kanato sa paggamit sa atong dila sa pagsultig maayo, dili sa daotan. Atong mabatonan ang mas malinawong relasyon sulod sa kongregasyon ug sa pamilya, ug ang atong panig-ingnan maghatag ug maayong pamatuod sa uban bahin sa atong “malipayong Diyos,” si Jehova.—1 Tim. 1:11.
Makapatin-aw Ka Ba?
• Nganong hinungdanon nga mangitag nahiangayng panahon sa pagsulbad sa mga problema?
• Nganong ang mga membro sa pamilya angayng makigsulti sa usag usa sa matinahorong paagi?
• Sa unsang paagi malikayan ang pagsultig masakit nga mga pulong?
• Unsay motabang kanato sa pagkahimong mapinasayloon?
[Mga Pangutana sa Pagtuon]
[Mga hulagway sa panid 21]
Paghulat nga mawala ang imong kasuko, ug dayon pangitag nahiangayng panahon sa pagpakighusay
[Hulagway sa panid 23]
Ang bana angayng mosulti sa iyang asawa uban ang kalumo