“Ang Matag Usa Magpas-an sa Iyang Kaugalingong Luwan”
“Ang Matag Usa Magpas-an sa Iyang Kaugalingong Luwan”
“Ang matag usa kanato manubag alang sa iyang kaugalingon ngadto sa Diyos.”—ROMA 14:12.
1. Unsang responsibilidad ang matinumanong giabaga sa tulo ka Hebreohanon?
TULO ka batan-ong Hebreohanon nga nagpuyo sa Babilonya ang kinahanglang mohimog desisyon nga naglangkit ug kinabuhi ug kamatayon. Moyukbo ba sila sa usa ka dakong larawan, ingon sa gisugo sa balaod nianang nasora? O modumili ba sila sa pagsimba niana ug itambog ngadto sa nagdilaab nga hudno? Si Sadrak, Mesak, ug Abednego wala nay panahon sa pagpangutana kang bisan kinsa; ni nagkinahanglan pa silang mangutana. Sa walay pagpanuko, sila miingon: ‘Oh hari, ang imong mga diyos dili mao ang among ginaalagaran, ug ang larawang bulawan nga imong gipatindog dili namo pagasimbahon.’ (Daniel 3:1-18) Ang tulo ka Hebreohanon nagpas-an sa ilang kaugalingong luwan sa responsibilidad.
2. Sa pagkatinuod, kinsay nag-impluwensiya sa desisyon ni Pilato maylabot kang Jesu-Kristo, ug nagpahigawas ba kana sa Romanong gobernador sa iyang tulubagon?
2 Mga unom ka siglo sa ulahi, nadungog sa gobernador ang mga sumbong batok sa usa ka tawo. Sa pagsusi sa kaso, siya kombinsido nga ang akusado inosente. Apan, gipangayo sa panon sa katawhan ang iyang kamatayon. Human mosulay sa pagdumili, ang gobernador nagpanuko sa pagpas-an sa iyang luwan sa responsibilidad ug nagpadaog sa pagpit-os. Siya nanghunaw ug miingon: “Ako inosente sa dugo niining tawhana.” Dayon iyang gitugot nga ilansang ang maong tawo. Oo, imbes abagahon ang iyang responsibilidad sa paghimog desisyon maylabot kang Jesu-Kristo, gitugotan ni Poncio Pilato ang uban nga maoy modesisyon alang kaniya. Bisag kadaghan pa siya manghunaw, dili siya mapahigawas sa iyang tulubagon sa pagpakanaog nianang dili-makataronganong sentensiya kang Jesus.—Mateo 27:11-26; Lucas 23:13-25.
3. Nganong dili gayod nato tugotan ang uban nga maoy modesisyon alang kanato?
3 Komosta sa imong bahin? Sa dihang ikaw kinahanglang mohimog mga desisyon, sama ka ba sa tulo ka Hebreohanon, o tugotan nimo ang uban nga maoy modesisyon alang kanimo? Ang pagdesisyon dili sayon. Kinahanglang hamtong ang usa aron makahimog hustong mga pagpili. Pananglitan, ang mga ginikanan kinahanglang mohimog maayong mga desisyon alang sa ilang menor-de-edad nga mga anak. Siyempre, lisod kaayo ang pagdesisyon kon ang situwasyon komplikado ug daghang butang ang kinahanglang timbangtimbangon. Apan, ang responsibilidad sa paghimog mga desisyon dili ingon niana ka bug-at nga kini kinahanglang iapil sa “mga kabug-at,” o makahasol nga mga butang, nga mahimong pas-anon alang kanato niadtong adunay “espirituwal nga mga katakos.” (Galacia 6:1, 2) Sa kasukwahi, kini maoy luwan diin “ang matag usa kanato manubag alang sa iyang kaugalingon ngadto sa Diyos.” (Roma 14:12) “Ang matag usa magpas-an sa iyang kaugalingong luwan,” nag-ingon ang Bibliya. (Galacia 6:5) Nan, sa unsang paagi kita makahimo ug maalamong mga desisyon sa atong kinabuhi? Una, kinahanglang ilhon nato ang atong mga limitasyon ingong mga tawo ug sayron kon unsay gikinahanglan aron mahulipan kana.
Usa ka Hinungdanong Kinahanglanon
4. Unsang hinungdanong leksiyon bahin sa paghimog mga desisyon ang angay natong makat-onan gikan sa pagkamasinupakon sa unang tawhanong magtiayon?
4 Sayosayo pa sa tawhanong kasaysayan, ang unang magtiayon mihimog desisyon nga nagpahinabog malaglagong mga sangpotanan. Sila mipili sa pagkaon sa bunga sa kahoy sa kahibalo sa maayo ug daotan. (Genesis 2:16, 17) Sa unsa gipasukad ang ilang desisyon? “Nakita sa babaye nga ang kahoy maayong kan-on ug nga kini takos pangandoyon sa mga mata, oo, ang kahoy tilinguhaong tan-awon,” nag-ingon ang Bibliya. “Busa siya mikuha sa bunga niini ug mikaon niini. Human niana siya mihatag usab ug pipila sa iyang bana sa dihang nahiuban na kaniya ug siya mikaon niini.” (Genesis 3:6) Ang pagpili nga gihimo ni Eva gipasukad sa hinakog nga tinguha. Ang iyang gibuhat nag-aghat kang Adan sa pagduyog kaniya. Tungod niini, ang sala ug kamatayon “mikaylap sa tanang tawo.” (Roma 5:12) Ang pagkamasinupakon ni Adan ug Eva angayng magtudlo kanato ug hinungdanong leksiyon mahitungod sa mga limitasyon sa tawo: Gawas kon siya mosunod sa giya sa Diyos, ang tawo lagmit makahimog sayop nga mga desisyon.
5. Unsang giya ang gitagana ni Jehova kanato, ug unsay angay natong buhaton aron makabenepisyo niana?
5 Pagkadako sa atong kalipay nga si Jehova naghatag kanato ug giya! Ang Kasulatan nagtug-an kanato: “Ang imong mga igdulungog makadungog ug pulong sa imong luyo nga mag-ingon: ‘Mao kini ang dalan. Lakaw kamo niini,’ kon kamo moadto sa tuo o kon kamo moadto sa wala.” (Isaias 30:21) Si Jehova nakigsulti kanato pinaagi sa iyang inspiradong Pulong, ang Bibliya. Kita kinahanglang magtuon sa Kasulatan ug magbaton ug tukmang kahibalo niana. Aron makahimog hustong mga pagpili, kita kinahanglang mokaon ug “gahing pagkaon [nga] alang sa mga tawong hamtong.” “Pinaagi sa paggamit,” ang atong ‘gahom sa pagsabot mabansay usab sa pag-ila sa maayo ug sa daotan.’ (Hebreohanon 5:14) Atong mabansay ang atong gahom sa pagsabot pinaagi sa pagpadapat sa atong nakat-onan gikan sa Pulong sa Diyos.
6. Unsay gikinahanglan aron ang atong tanlag molihok sa hustong paagi?
6 Ang atong napanunod nga katakos sa tanlag hinungdanon sa atong paghimog mga desisyon. Kini nga katakos makahimo sa paghukom, ug kita mahimong ‘isumbong o ipalingkawas’ niana. (Roma 2:14, 15) Apan, aron ang atong tanlag molihok sa hustong paagi, kini kinahanglang nalamdagan sa tukmang kahibalo sa Pulong sa Diyos ug nahimong sensitibo pinaagi sa pagpadapat sa maong Pulong. Ang wala-malamdagi nga tanlag dali rang maimpluwensiyahan sa lokal nga mga kostumbre ug mga batasan. Ang atong palibot ug ang mga hunahuna sa ubang mga tawo makagiya usab kanato sa sayop nga paagi. Unsay mahitabo sa atong tanlag sa dihang ang mga panukmod niini kanunayng dili panumbalingon ug ang mga sukdanan sa Diyos ginalapas? Kini, sa ngadtongadto mamarkahan “nga daw pinaagi sa binagang puthaw,” makubalan—dili sensitibo ug dili mosanong. (1 Timoteo 4:2) Sa laing bahin, ang tanlag nga nabansay sa Pulong sa Diyos maoy kasaligan nga giya.
7. Unsa ang usa ka hinungdanong kinahanglanon sa paghimog maalamong mga desisyon?
7 Nan, ang usa ka hinungdanong kinahanglanon sa pag-abaga sa responsibilidad sa paghimog maalamong mga desisyon mao ang tukmang kahibalo sa Kasulatan ug ang katakos sa pagpadapat niana. Inay modesisyon dayon, kita kinahanglang mogugol ug igong panahon sa pagpanukiduki sa mga prinsipyo sa Diyos ug paggamit sa atong katakos sa paghunahuna sa pagpadapat niana. Bisan sa dihang kita kinahanglang modesisyon dayon—sama kang Sadrak, Mesak, ug Abednego—kita andam kon kita adunay tukmang kahibalo sa Pulong sa Diyos ug ang atong tanlag nabansay niana. Aron atong masabtan kon sa unsang paagi ang pag-uswag ngadto sa pagkahamtong makapauswag sa atong katakos sa paghimog desisyon, hisgotan nato ang duha ka bahin sa kinabuhi.
Kinsay Angay Natong Pakig-ubanan?
8, 9. (a) Unsang mga prinsipyo ang nagpakita nga kinahanglang likayan ang daotang pakig-uban? (b) Ang daotan bang pakig-uban nagtumong lamang sa direktang pagpakighugoyhugoy sa mga tawong walay prinsipyo? Ipatin-aw.
8 “Ayaw pagpahisalaag,” misulat si apostol Pablo. “Ang daotang pakig-uban makadaot sa mapuslanong pamatasan.” (1 Corinto 15:33) Giingnan ni Jesu-Kristo ang iyang mga tinun-an: ‘Kamo dili bahin sa kalibotan.’ (Juan 15:19) Sa dihang mahibalo niining mga prinsipyoha, ato dayong masabtan nga kita kinahanglang dili makighugoyhugoy sa mga makihilawason, mananapaw, kawatan, palahubog, ug sa mga tawo nga sama niana. (1 Corinto 6:9, 10) Apan, samtang mouswag ang atong kahibalo sa kamatuoran sa Bibliya, atong maamgohan nga ang paggugol ug panahon uban nianang mga tawhana pinaagi sa pagtan-aw kanila diha sa mga salida sa sine, sa telebisyon, o sa kompiyuter o pinaagi sa pagbasa bahin kanila diha sa mga libro makadaot usab. Mao man usab ang pagpakig-uban diha sa mga chat room sa Internet ‘niadtong nagpakaaron-ingnon.’—Salmo 26:4.
9 Komosta na man ang pagpakigsuod niadtong mahinlo tingali sa moral apan kulang ug pagtuo sa matuod nga Diyos? Ang Kasulatan nagtug-an kanato: “Ang tibuok kalibotan nailalom sa gahom sa usa nga daotan.” (1 Juan 5:19) Atong masabtan nga ang daotang mga kauban wala lamang magtumong sa mga tawo nga mapatuyangon o imoral. Busa, maalamon nga kita makigsuod lamang niadtong mga tawo nga nahigugma kang Jehova.
10. Unsay motabang kanato sa paghimog hamtong nga mga desisyon maylabot sa atong pagpakig-uban sa mga tawo sa kalibotan?
10 Imposible ug wala isugo ang bug-os nga paglikay sa mga tawo sa kalibotan. (Juan 17:15) Ang pagpakig-ambit diha sa Kristohanong ministeryo, pag-eskuyla, pagtrabaho pulos naglangkit ug pagpakig-uban sa mga tawo sa kalibotan. Ang usa ka Kristohanon nga adunay kapikas nga dili-magtutuo mas subsob tingaling makiglabot sa mga tawo sa kalibotan kay sa uban. Apan kon nabansay ang atong mga gahom sa pagsabot, atong masabtan nga lahi ang dili-kalikayan, limitado nga pagpakig-uban sa mga tawo sa kalibotan kay sa pagpakigsuod kanila. (Santiago 4:4) Busa, kita makahimog hamtong nga mga desisyon kon kita moapil ba sa ekstrakurikular nga mga kalihokan sa eskuylahan, sama sa mga bangga sa esport ug sayaw, ug motambong ba sa mga parti ug espesyal nga mga salosalo nga gihikay diha sa trabahoan.
Pagpilig Trabaho
11. Unsay unang tagdon sa paghimog desisyon maylabot sa pagpangitag trabaho?
11 Ang pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya sa hamtong nga paagi motabang kanato sa pagdesisyon kon unsaon nato pagtuman ang atong obligasyon sa ‘pagtagana alang sa mga sakop sa atong panimalay.’ (1 Timoteo 5:8) Ang unang tagdon mao ang matang sa trabaho mismo—kon unsay gikinahanglan niini nga atong buhaton. Ang pagpili ug trabaho nga nagpaluyo sa mga butang nga direktang gihukman sa Bibliya sayop gayod. Busa ang matuod nga mga Kristohanon dili modawat ug mga trabaho nga mahimong maglangkit sa idolatriya, pagpangawat, sayop nga paggamit sa dugo, o uban pang dili-Kasulatanhong mga buhat. Kita dili usab mamakak o manglimbong, bisan pag sugoon kita sa atong amo nga buhaton kana.—Buhat 15:29; Pinadayag 21:8.
12, 13. Unsa ang pipila ka butang gawas sa matang sa trabaho mismo ang hinungdanon diha sa paghimog mga desisyon maylabot sa panarbaho?
12 Komosta kon ang trabaho mismo dili espesipikong naglapas sa bisan unsang kinahanglanon sa Diyos? Samtang mouswag ang atong kahibalo sa kamatuoran ug ang atong gahom sa pagsabot, atong maila ang ubang mga butang nga kinahanglang tagdon. Komosta kon sa maong trabaho kita malangkit sa dili-kasulatanhong mga buhat, sama sa pagtubag sa telepono diha sa usa ka sugalan? Ang gikuhaan sa suweldo ug ang lokasyon sa trabaho kinahanglang tagdon usab. Pananglitan, ang usa ba ka Kristohanong kontraktor nga walay amo, moapil sa bidding (pagpinuhalay) sa pagpintal sa usa sa mga simbahan sa Kakristiyanohan ug sa ingon nagpaluyo sa bakak nga relihiyon?—2 Corinto 6:14-16.
13 Komosta kon sa usa ka higayon ang atong amo modawat ug kontrata nga pintalan ang usa ka simbahan? Niining kahimtanga, kinahanglang tagdon nato ang mga butang sama sa gilapdon sa atong awtoridad sa kon unsay ginahimo ug ang gidak-on sa atong pagkalangkit niana. Ug komosta ang paghimog serbisyo nga dili supak sa Bibliya, sama sa paghatod ug sulat bisan asa diha sa komunidad, lakip na sa mga dapit nga nagpasiugda ug daotang mga buhat? Dili ba ang prinsipyo nga nasulat sa Mateo 5:45 makaapektar sa atong pagdesisyon? Angayng hatagag pagtagad kon sa unsang paagi ang atong padayong pagbuhat niana makaapektar sa atong tanlag. (Hebreohanon 13:18) Sa pagkatinuod, ang pagpas-an sa atong luwan sa responsibilidad sa paghimog hamtong nga mga desisyon maylabot sa panarbaho nagkinahanglan nga atong pahaiton ang atong gahom sa pagsabot ug bansayon ang atong hinatag-sa-Diyos nga katakos sa tanlag.
“Sa Tanan Mong mga Dalan Tagda Siya”
14. Sa paghimog mga desisyon, unsay kinahanglan natong tagdon?
14 Komosta ang paghimog mga desisyon maylabot sa ubang mga butang, sama sa pagkuhag sekular nga edukasyon ug pagdawat o pagdumili sa usa ka paagi sa pagtambal? Kon kita kinahanglang modesisyon, angay natong susihon ang mapadapat nga mga prinsipyo sa Bibliya ug unya gamiton ang atong mga katakos sa pagpangatarongan sa pagpadapat niana. “Salig kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing ug ayaw pagsalig sa kaugalingon mong pagsabot,” miingon ang maalamong Haring Solomon sa karaang Israel. “Sa tanan mong mga dalan tagda siya, ug siya magatul-id sa imong mga alagianan.”—Proverbio 3:5, 6.
15. Unsay atong makat-onan gikan sa mga Kristohanon sa unang siglo mahitungod sa paghimog mga desisyon?
15 Subsob, ang mga pagpili nga atong himoon makaapektar sa uban, ug kinahanglang tagdon nato kini. Pananglitan, ang mga Kristohanon sa unang siglo wala na mailalom sa kadaghanan sa mga pagdili labot sa pagkaon ilalom sa Balaod ni Moises. Sila mahimong mokaon sa pipila ka kalan-on nga giisip nga mahugaw ilalom sa Balaod ug dili supak sa ubang mga paagi. Apan, si apostol Pablo misulat bahin sa karne sa mananap nga lagmit gihalad sa templo sa usa ka idolo: “Kon ang pagkaon makapandol sa akong igsoon, dili na gayod ako mokaon pag-usab ug karne, aron ako dili makapandol sa akong igsoon.” (1 Corinto 8:11-13) Ang unang mga Kristohanon gidasig sa pagpakitag konsiderasyon sa mga tanlag sa uban aron dili sila mapandol. Ang atong desisyon kinahanglang dili ‘makapandol.’—1 Corinto 10:29, 32.
Pangayoa ang Diyosnong Kaalam
16. Sa unsang paagi ang pag-ampo motabang kanato sa paghimog mga desisyon?
16 Ang hinungdanong tabang sa paghimog mga desisyon mao ang pag-ampo. “Kon aduna man kaninyoy nakulangan ug kaalam,” miingon ang tinun-an nga si Santiago, “magpadayon siya sa pagpangayo sa Diyos, kay siya nagahatag nga madagayaon ngadto sa tanan ug dili mamuyboy; ug kini igahatag kaniya.” (Santiago 1:5) Uban ang pagsalig, kita makadangop kang Jehova pinaagi sa pag-ampo ug makapangayo sa kaalam nga gikinahanglan sa paghimog hustong mga desisyon. Sa dihang kita makigsulti sa matuod nga Diyos bahin sa atong mga kabalaka ug mangayo sa iyang giya, ang balaang espiritu motabang kanato nga mas masabtan ang mga teksto nga atong gikonsiderar ug magpahinumdom kanato sa atong nataligam-an.
17. Sa unsang paagi ang uban makatabang kanato sa paghimog desisyon?
17 Makatabang ba kanato ang uban sa paghimog mga desisyon? Oo, si Jehova nagtagana ug hamtong nga mga indibiduwal diha sa kongregasyon. (Efeso 4:11, 12) Sila mahimong konsultahon ilabina kon mohimog dagkong mga desisyon. Ang mga indibiduwal nga adunay lalom nga espirituwal nga pagsabot ug eksperyensiyado sa kinabuhi makapaalinggat kanato sa ubang mga prinsipyo sa Diyos nga makaimpluwensiya sa atong desisyon ug motabang kanato sa ‘pagtino sa mas hinungdanong mga butang.’ (Filipos 1:9, 10) Apan, aniay pasidaan: Kinahanglang dili nato tugotan ang uban nga maoy modesisyon alang kanato. Kita maoy mopas-an nianang maong luwan sa responsibilidad.
Kanunay Bang Maayo ang Sangpotanan?
18. Unsay atong ikasulti bahin sa sangpotanan sa usa ka maayong desisyon?
18 Ang mga desisyon ba nga lig-ong gipasukad sa mga prinsipyo sa Bibliya ug mainampingong gihimo kanunayng maayo ug sangpotanan? Oo, sa ngadtongadto. Apan, usahay ang dihadihang epekto magpahinabo tingalig kalisdanan. Si Sadrak, Mesak, ug Abednego nahibalo nga mahimong mosangpot sa kamatayon ang ilang desisyon nga dili mosimba sa dakong larawan. (Daniel 3:16-19) Sa susama, human sultii sa mga apostoles ang Hudiyonhong Sanhedrin nga sila kinahanglang mosugot sa Diyos ingong magmamando inay sa mga tawo, sila gibunalan sa wala pa buhii. (Buhat 5:27-29, 40) Dugang pa, “ang panahon ug ang wala damhang panghitabo” mahimong makadaot sa sangpotanan sa bisan unsang desisyon nga atong himoon. (Ecclesiastes 9:11) Kon kita mag-antos sa usa ka paagi bisan pag mihimog hustong desisyon, kita makasalig nga si Jehova motabang kanato sa paglahutay ug magpanalangin kanato sa umaabot.—2 Corinto 4:7.
19. Sa unsang paagi kita magmaisogon sa pagpas-an sa atong kaugalingong luwan sa responsibilidad maylabot sa paghimog mga desisyon?
19 Nan, sa dihang mohimog mga desisyon kinahanglang susihon nato ang Kasulatanhong mga prinsipyo ug gamiton ang atong katakos sa paghunahuna sa pagpadapat niana. Pagkamapasalamaton nato sa tabang nga gihatag ni Jehova pinaagi sa iyang balaang espiritu ug sa hamtong nga mga igsoon sa kongregasyon! Pinaagi sa maong giya ug mga tagana, hinaot nga magmaisogon kita sa pagpas-an sa atong kaugalingong luwan sa responsibilidad sa paghimog maalamong mga desisyon.
Unsay Imong Nakat-onan?
• Unsa ang usa ka hinungdanong kinahanglanon sa paghimog maayong mga desisyon?
• Sa unsang paagi ang pag-uswag ngadto sa pagkahamtong makaapektar sa atong pagpili ug mga kauban?
• Unsa ang pipila ka hinungdanong mga punto nga angay natong tagdon sa dihang mohimog mga desisyon maylabot sa panarbaho?
• Unsang tabang ang mabatonan diha sa paghimog mga desisyon?
[Mga Pangutana sa Pagtuon]
[Hulagway sa panid 22]
Ang pagkamasinupakon ni Adan ug Eva nagtudlo kanato ug hinungdanong leksiyon
[Hulagway sa panid 24]
Sa dili pa mohimog hinungdanong desisyon, susiha ang mga prinsipyo sa Diyos