Estoryahi kami bahin sa imong kagikan.

Natawo ko sa 1966 ug nagdako sa Taiwan. Taoismo ug Budhismo ang relihiyon sa akong ginikanan. Bisan tuod nagsimba kami sa among katigulangan ug nag-ampo sa mga imahen, kami wala gyod magtuo ug usa ka Maglalalang.

Nganong nagtuon kag biology?

Sa bata pa, ganahan kong magbuhig mga mananap, ug interesado kon unsaon sa paghatag ug alibyo sa mga mananap ug tawo nga nag-antos. Sa primero nagtuon kog veterinary medicine, ug dayon nagtuon kog embryology nga akong gilaoman nga makahatag ug katin-awan bahin sa sinugdanan sa kinabuhi.

Nganong nagtuo ka man kaniadto ug ebolusyon?

Ang mga propesor sa unibersidad nagtudlo ug ebolusyon, ug nag-ingon nga may mga ebidensiya nga nagsuportar niini, busa mituo ko kanila.

Nganong nagsugod ka pagbasa ug Bibliya?

Tungod sa duha ka rason. Una, sa kadaghan sa mga diyos nga gisimba sa tawo, duna gayoy usa kanila nga mas labaw. Pero kinsa kanila? Ikaduha, nahibalo ko nga tinamod nga basahon ang Bibliya. Busa miapil ko ug mga pagtuon sa Bibliya.

Sa nagtungha ko sa Catholic University of Leuven sa Belgium sa 1992, miadto ko sa simbahang Katoliko ug mihangyo sa pari sa pagtabang kanako sa pagsabot sa Bibliya, apan mibalibad siya.

Sa unsang paagi natubag ang imong mga pangutana?

Paglabayg duha ka tuig, samtang didto ko sa Belgium nga nanukiduki sa siyensiya, naestorya nako si Ruth nga taga-Poland nga usa ka Saksi ni Jehova. Nagtuon siya ug Ininsek sa pagtabang sa mga estudyante sa unibersidad nga interesadong makakat-on bahin sa Diyos. Kanay akong giampo, busa nalipay kaayo ko nga ako siyang nakaila.

Gisaysay kanako ni Ruth nga ang Bibliya, bisag dili usa ka libro sa siyensiya, nahiuyon sa siyensiya. Pananglitan, ang magsusulat sa Bibliya nga si David miampo sa Diyos: “Ang imong mga mata nakakita bisan sa binhi pa ako sa tagoangkan, ug ang tanan nga bahin niini nahisulat diha sa imong basahon, mahitungod sa mga adlaw sa dihang kini sila naumol ug wala pay usa [niini ang naglungtad].” (Salmo 139:16) Bisag gisulat kini ni David sa balaknong paagi, sa diwa, husto siya! Bisan wala pa gani maporma ang mga parte sa lawas, anaa na ang mga instruksiyon sa pag-ugmad niini. Tungod sa pagkatukma sa Bibliya, nakombinsir ko nga kini Pulong sa Diyos. Nasabtan usab nako nga usa lang ang tinuod nga Diyos, si Jehova. ¹

Unsay nakakombinsir nimo nga ang Diyos naglalang sa kinabuhi?

Ang katuyoan sa pagpanukiduki sa siyensiya mao ang pagsusi sa tinuod, dili sa pagsuportar sa kaugalingong mga ideya. Ang akong  panukiduki bahin sa pag-ugmad sa embryo o binhi nga nagtubo sa tagoangkan nakausab sa akong panglantaw nga ang kinabuhi diay gilalang. Pananglitan, ang mga inhenyero nagdisenyog mga asembolanan diin didto itaod ang eksaktong mga piyesa sa hustong pagkasunodsunod ug sa hustong paagi. Ang pagtubo sa binhi sa tagoangkan halos susama niini, pero sa mas komplikadong paagi.

Ang proseso magsugod sa usa ka pertilisadong selula, dili ba?

Oo. Kanang giming kaayong selula mabahin sa duha, nga maoy sinugdanan sa proseso sa pagbahinbahin sa mga selula. Ang gidaghanon sa mga selula modoble matag 12 ngadto sa 24 oras. Sa unang hugna niini nga proseso, moporma ang mga selula nga gitawag ug mga stem cell. ² Ang mga stem cell makapatungha ug halos bisan unsa sa 200 o kapin pang matang sa selula nga gikinahanglan aron maporma ang bata, sama sa mga selula sa dugo, selula sa bukog, selula sa nerve, ug uban pa.

Ang hustong mga selula kinahanglang magama sa hustong pagkasunodsunod ug sa hustong lugar. Sa primero, ang mga selula mag-ipon una aron mahimong mga tisyu nga mag-ipon na usab nga mahimong mga organo ug mga kamot ug mga tiil. Duna bay inhenyero nga makasulat ug mga instruksiyon sa ingon niini nga proseso bisan sa damgo lang? Pero ang mga instruksiyon sa pagtubo sa binhi sa tagoangkan maayo kaayong pagkasulat diha sa DNA. Dihang namalandong ko sa pagkakatingalahan niana, nakombinsir ko nga ang kinabuhi gidisenyo sa Diyos.

Nganong nahimo kang Saksi ni Jehova?

Tungod sa gugma. Si Jesu-Kristo miingon: “Pinaagi niini ang tanan makaila nga kamo akong mga tinun-an, kon kamo adunay gugma sa inyong taliwala.” (Juan 13:35) Kana nga gugma walay pagpihig. Kana wala maimpluwensiyahi sa nasod, kultura, o kolor sa panit sa tawo. Akong nakita ug natagamtam kanang matanga sa gugma sa nakig-uban na ako sa mga Saksi.