SA DIHANG unang nadiskobrehan sa mga siyentista ang kemikal nga mga antibiotiko sa tungatunga sa ika-20ng siglo, ang mga doktor nagtuo nga kining bag-ong mga medisina makaayog pipila ka sakit. Sa primero, ang bag-ong mga medisina morag epektibo. Apan ang kanunayng paggamit niini nakapatungha hinuon ug bakterya nga dili na madutlag antibiotiko.

Sa pagpangitag bag-ong medisina para sa impeksiyon, gisusi pag-usab sa ubang siyentista ang karaang paagi sa pagpanambal. Usa niini mao ang paggamit sa mga benepisyo sa init sa adlaw ug preskong hangin.

Sa England, daghan ang nagtuo kaniadto nga makaayo sa panglawas ang init sa adlaw ug ang preskong hangin. Si Dr. John Lettsom (1744-1815) nagrekomendar ug hangin sa dagat ug init sa adlaw alang sa mga bata nga gi-TB. Sa 1840, ang siruhano nga si George Bodington miingon nga kadtong nagtrabaho sa gawas—mag-uuma, magdadaro, magbalantayg hayop—halos walay gi-TB, samtang kadtong pirmeng anaa sa sulod daw daling mataptan niini.

Si Florence Nightingale (1820-1910) nabantog sa iyang bag-ong pamaagi sa pag-atiman sa samdang mga sundalo sa Britain panahon sa Gubat sa Crimea. Siya miingon: “Nakasulod ka na bag kuwarto sa usa ka tawo . . . sa gabii, o sa wala pa mabuksi ang mga bentana pagkabuntag, ug lain kinig baho kay nabuot?” Siya nagrekomendar nga ang kuwarto sa pasyente huptang presko sama sa hangin sa gawas, pero dili pod nang tugnawon ang pasyente. Siya midugang: “Mao kanay akong nakita sa akong pag-atiman ug mga masakiton, nga gawas nga nagkinahanglan silag preskong hangin, nagkinahanglan usab silag . . . direktang init sa adlaw.” Niadtong panahona, daghan usab ang nagtuo nga ang pagbulad sa mga habol, ponda, ug sinina diha sa init sa adlaw makaayo sa panglawas.

 Ang siyensiya dako nag kauswagan sukad sa katuigang 1800, pero ang mga panukiduki karon sama gihapog konklusyon. Pananglitan, sa 2011, nadiskobrehan sa panukiduki sa China nga ang naghuot nga mga dormitoryo nga walay maayong bentilasyon maoy “hinungdan sa mga impeksiyon sa respiratoryo.”

Ang World Health Organization (WHO) nag-ingon nga ang natural nga bentilasyon, diin ang hangin makalahoslahos sa bilding, maoy maayong pangontra sa impeksiyon. Busa ang mga basahon sa WHO nga gipatik niadtong 2009 nagdasig sa paggamit ug natural nga bentilasyon ingong epektibong pangontra sa mga impeksiyon diha sa mga tambalanan. *

Tingali moingon ka: ‘Husto man na. Pero napamatud-an ba kana sa siyensiya? Sa unsang paagiha nga ang init sa adlaw ug ang hangin makasumpo sa impeksiyon?’

Ang usa ka pagtuon nga gihimo sa United Kingdom Ministry of Defense naghatag ug mga tubag. Ang mga siyentista didto nanukiduki kon unsa ka dugay magpabiling makadaot ang hangin kon ang usa ka biolohikal nga bomba nga dunay makamatayng bakterya ipaboto didto sa London. Sa pagsuta kon unsa ka dugay mabuhi ang mga kagaw o bakterya diha sa hangin, ang mga tigpanukiduki nagbutang ug E. coli nga mga bakterya diha sa lawalawa sa kaka ug gipahanginan kini sa gawas. Kini nga eksperimento gihimo sa gabii, sanglit nahibaloan man nga kini nga mga bakterya mamatay sa init sa adlaw. Unsay mga resulta?

Paglabay ug mga duha ka oras, namatay ang halos tanang bakterya. Apan sa dihang ang bakterya gibutang sa siradong kahon sa mao ra gihapong lugar, temperatura, ug kaumogon, ang kadaghanan niini buhi gihapon paglabay ug duha ka oras. Ngano? Klaro nga dunay butang diha sa hangin sa gawas nga makapatay ug kagaw. Kining gitawag nga butang diha sa hangin sa gawas wala pa masuta kon unsa. Apan ang mga tigpanukiduki naghisgot ug usa ka substansiya nga anaa sa hangin sa gawas ug kana “nagsilbing usa ka natural nga pangpatay ug kagaw nga anaa sa atmospera.”

Ang init sa adlaw usab dunay natural nga pangpatay ug kagaw. Ang Journal of Hospital Infection miingon nga “ang kadaghanan sa mga mikrobyo nga maoy hinungdan sa impeksiyon nga dala sa hangin mamatay sa init sa adlaw.”

Unsay imong himoon aron makabenepisyo ka niini? Mahimo kang mogawas, magpainit sa adlaw sa igong gidugayon, ug hanggab ug preskong hangin. Lagmit kini makaayo nimo.