TABANG ALANG SA PAMILYA | PAGMATUTO UG MGA ANAK
Kon ang Imong Anak Mamakak
ANG PROBLEMA
Ang imong singko anyos nga anak nagdula sa pikas kuwarto. Kalit nga nakadungog ka nga dunay nabuak. Imong giadto ang imong anak, ug nakita nimo siyang nagtindog duol sa buak nga plorera. Nakita nimo sa iyang dagway nga siya sad-an.
“Ikay nakabuak anang plorera?” seryoso kang nangutana.
“Dili Ma!” midalidali siyag tubag.
Dili kini ang unang higayon nga namakak ang imong anak. Angay ka bang mabalaka?
ANG ANGAY NIMONG MAHIBALOAN
Tanang pagpamakak daotan. Ang Bibliya nag-ingon nga dulumtanan kang Jehova ang “bakakon nga dila.” (Proverbio 6:16, 17) Ang Balaod sa Israel dunay bug-at nga silot niadtong manglimbong sa iyang isigkatawo.—Levitico 19:11, 12.
Apan dili parehas ang tanang bakak. Dunay mga bakak nga isulti aron sa pagdaot ug tawo. Ang ubang bakak isulti kay napit-os, tingali aron dili maulawan o masilotan. (Genesis 18:12-15) Bisag ang tanang bakak daotan, dunay mga bakak nga mas bug-at kay sa ubang bakak. Kon ang imong anak mamakak, konsideraha ang iyang edad ug kon nganong gihimo niya kana.
Tul-ira ang problema samtang ang imong anak bata pa. “Ang pagsulti sa tinuod, ilabina kon kana lisod, maoy usa ka hinungdanong leksiyon nga angayng makat-onan sa bata,” miingon si Dr. David Walsh. “Ang mga relasyon gipasukad sa pagsalig, ug ang pagpamakak makawala sa pagsalig.” *
Ayaw dayog katarantar. Bisan tuod ug namakak ang imong anak, kana wala magpasabot nga mahimo na siyang daotan. Hinumdomi nga ang Bibliya nag-ingon: “Ang mga binuang nabugkos sa kasingkasing sa usa ka bata.” (Proverbio 22:15) Kana nga binuang ipakita sa ubang bata pinaagi sa pagpamakak, kay tingali sila nagtuo nga mao kanay sayon nga paagi aron dili masilotan. Busa ang importante mao ang kon unsay imong pagsanong niana.
ANG IMONG MAHIMO
Palandonga kon nganong mamakak ang imong anak. Mahadlok ba siyang silotan? Dili ba siya gustong mahigawad ka? Kon ang imong anak mag-imbentog estorya sa pagpabilib sa iyang mga higala, tungod ba kana kay wala pa siya makasabot sa kalainan sa tinuod ug dili tinuod? Kon mahibalo ka kon nganong mamakak ang imong anak, mas makasarang ka sa pagtul-id kaniya.—Prinsipyo sa Bibliya: 1 Corinto 13:11.
Usahay, ideretsog sulti ang sayop imbes mangutana. Sa situwasyon nga gihisgotan sa sinugdan, ang inahan, nga nahibalo sa nahitabo, nangutana: “Ikay nakabuak anang plorera?” Ang bata namakak, tingali kay nahadlok sa iyang Mama. Imbes mangutana, mahimong kini ang isulti sa inahan: “Oy, imo mang gibuak nang plorera.” Kon ideretso niyag sulti ang sayop, ang bata dili maaghat sa pagpamakak—ug matabangan sa pag-ugmad sa pagkamatinud-anon.—Prinsipyo sa Bibliya: Colosas 3:9.
Dayega siya sa iyang pagkamatinud-anon. Gustong pahimut-an sa anak ang iyang ginikanan, busa pahimusli kana nga tinguha. Ipahibalo sa imong anak nga hinungdanon gyod sa inyong pamilya ang pagkamatinud-anon ug busa siya kinahanglang magmatinud-anon.—Prinsipyo sa Bibliya: Hebreohanon 13:18.
Iklaro kaniya nga ang pagpamakak makawala sa pagsalig, ug ang pagsalig dugayng mabalik. Dayega siya sa iyang pagsultig tinuod. Pananglitan, mahimong moingon ka, “Nalipay kong matinud-anon ka.”
Pagpakitag maayong panig-ingnan. Siyempre, dili ka makadahom nga ang imong anak magmatinud-anon kon madunggan ka niya nga moingog “Ingna siya nga wala ko sa balay” nga ang tinuod dili ka gustong makig-estorya sa usa ka tawo diha sa telepono o “Dili ko motrabaho ron kay nagsakit ko” nga ang tinuod gusto lang kang magrelaks.—Prinsipyo sa Bibliya: Santiago 3:17.
Gamita ang Bibliya. Ang mga prinsipyo ug ang tinuod nga mga asoy niini nagpasiugdag pagkamatinud-anon. Ang librong Pagkakat-on Gikan sa Dakong Magtutudlo, nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova, makatabang nimo sa pagtudlo sa imong anak sa mga prinsipyo sa Bibliya. Ang kapitulo 22 nag-ulohang “Kon Nganong Angayng Dili Kita Mamakak.” (Basaha ang usa ka bahin niini sa kahong “ Usa ka Libro nga Makatabang sa Imong Anak.”) Kini nga libro anaa sa www.isa4310.com/ceb.
^ par. 11 Gikan sa librong No: Why Kids—of All Ages—Need to Hear It and Ways Parents Can Say It.