Mga Batan-on Nangutana

Nganong Atimanon Man Nako ang Akong Panglawas?

Markahig ✔ ang matag tumong nga buot nimong kab-oton.

◯ Magpakunhod ug timbang

◯ Magpaarang-arang sa pamanit

◯ Magpalagsik

◯ Mahimong mas alerto

◯ Mahupayan ug diyutay sa tensiyon

◯ Makontrolar ang kasuko

◯ Mahimong mas masaligon sa kaugalingon

INGONG batan-on, dunay mga butang sa kinabuhi nga dili ka makapili—dili ka makapilig ginikanan, mga igsoon, kon asa ka magpuyo ug uban pa. Apan kon bahin sa panglawas, lahi na kana nga estorya. Ang imong kahimsog nagdepende sa imong kaliwat ug sa imong pilion nga paagi sa pagkinabuhi. a

Tingali moingon ka, ‘bata pa kaayo ko nga problemahon nako na!’ Tinuod kaha kana? Tan-awa ang listahan sa mga tumong diha sa ibabaw. Pila ang imong gitsekan? Motuo ka man o dili, ang kahimsog hinungdanon sa pagkab-ot nianang mga tumonga.

Tingali sama kag gibati sa 17 anyos nga si Amber, b kinsa miingon, “Dili ko magsilbi kon pulos whole wheat, low-fat, ug sugar free na lang ang akong kaonon!” Kon mao, ayawg kabalaka—dili kinahanglang magmapanatiko ka bahin sa imong kahimsog nga mohunong na kag kaon ug mga tam-is, o mag-jogging ug layo kaayo matag semana. Ang tinuod, pipila lang ka simpleng kausaban ang imong himoon aron magsugod ug kasanag ang imong panagway, mogaan ang imong panimati, ug makahimo sa imong kinamaayohan. Atong tan-awon kon unsay gihimo sa ubang mga batan-on bahin niini.

Magmakasaranganon Aron Sanag Ang Imong Panagway!

Ang Bibliya nagsugo nga magmakasaranganon kita sa atong mga batasan. Ang Proverbio 23:20 nag-ingon: “Ayaw . . . pagpakig-uban sa labihan ka ulitan.”(Contemporary English Version) Usahay lisod sundon kining tambaga.

● “Sama sa kadaghanang tin-edyer, kanunay akong gutmon. Ang akong ginikanan miingon nga mora konog buslot ang akong tinai!”—Andrew, 15.

● “Kay wala man ko maunsa sa uban nakong ginakaon nga makadaot, nan, way problema kon mokaon ko niana.”—Danielle, 19.

 Nagkinahanglan ka bag pagpugong sa kaugalingon kon bahin sa imong pagkaon? Aniay giingon sa ubang mga batan-on.

Hunong nag kaon kon busog ka na. “Kaniadto magsige kog ihap sa kaloriya sa akong nakaon,” matod pa sa 19-anyos nga si Julia, “apan karon moundang na kog kaon kon busog na ko.”

Ayawg kaon ug pagkaong makadaot sa panglawas. “Sa miundang na kog inom ug soft drinks,” miingon ang 21-anyos nga si Peter, “nakuhaag singko kilos ang akong timbang sa usa lang ka bulan!”

Usba ang imong dili maayong batasan sa pagkaon. “Kon unsay naa sa akong plato, dili na ko modugang ug kuhag pagkaon,” miingon ang 19-anyos nga si Erin.

Sekreto sa Kalamposan: Ayaw pagpaltag kaon! Kon mopalta kag kaon, gutmon kag maayo ug daghan hinuon kag makaon.

Ehersisyog Dugang Aron Mogaan ang Imong Panimati!

Ang Bibliya nag-ingon: “Ang lawasnong pagbansay may diyutayng kapuslanan.” (1 Timoteo 4:8) Apan daghang batan-on dili ganahang mag-ehersisyo.

● “Nahibulong gyod ko nga daghang batan-on wala makapasar sa P.E. sa hayskul pa ko, nga sayon ra man unta to kaayo!”—Richard, 21.

● “Ang uban moingon, ‘Nganong magkapoy-kapoy pa man kog dagan sa init hangtod magkadusingot nga duna may mga video game nga samag nag-ehersisyo ka?’”—Ruth, 22.

Kapoyon ka ba bisan sa paghunahuna lang sa pulong “ehersisyo”? Kon mao, aniay tulo ka kaayohan sa regular nimo nga pag-ehersisyo.

Kaayohan #1. Ang ehersisyo makalig-on sa imong sistema sa imyunidad. “Ang akong Papa kanunayng moingon, ‘Kon dili ka mogahin ug panahon sa pag-ehersisyo, magsakit gyod ka,’” miingon ang 19-anyos nga si Rachel.

Kaayohan #2. Ang pag-ehersisyo mopagawas ug mga kemikal sa utok nga makapakalma nimo. “Ang pagdagan makapakalma nako kon daghan kog gihunahuna,” matod pa sa 16-anyos nga si Emily. “Mogaan ang akong panimati, ug mahuwasan pa gyod ko sa akong tensiyon.”

Kaayohan #3. Ang pag-ehersisyo makapalingaw kanimo. “Ganahan ko nga anaa lang ko sa gawas pirme,” miingon ang 22-anyos nga si Ruth, “busa apil sa akong ehersisyo ang pag-hike, paglangoy, pag-snowboarding, ug pagbisikleta.”

Sekreto sa Kalamposan: Paggahin ug labing menos 20 minutos tulo ka beses sa usa ka semana sa ehersisyo nga ganahan ka.

Kon Sakto Kag Tulog Mahimo Nimo ang Imong Kinamaayohan!

Ang Bibliya nag-ingon: ‘Mas maayo pa ang usa ka hakop nga pahulay kay sa duha ka hakop nga paghago ug paggukod sa hangin.’ (Ecclesiastes 4:6) Kon kulang kag tulog, dili nimo mahimo ang imong kinamaayohan!

 ● “Kon kulang kog tulog, dili ko makaobrag maayo. Kulang kog konsentrasyon!”—Rachel, 19.

● “Sa mga alas 2:00 sa hapon, kapoy na kaayo ko nga halos makatulog ko samtang makig-estorya!”—Kristine, 19.

Kulang ka bag tulog? Aniay gihimo sa ubang mga batan-on.

Ayaw pagpulaw. “Maningkamot gyod ko nga makatulog ug sayo,” miingon ang 18-anyos nga si Catherine.

Ayaw nag pakig-estorya sa imong mga higala kon gabii nang dako. Ang 21-anyos nga si Richard miingon: “Usahay teksan o tawgan ko sa akong mga higala bisag gabii nang dako, pero karon dili na ko makig-estoryag dugay aron makatulog kog sayo.”

Ipadayon kon unsa nay imong nasugdan. Ang 20-anyos nga si Jennifer, miingon: “Maningkamot kong matulog ug momata sa samang oras matag adlaw.”

Sekreto sa Kalamposan: Paningkamot nga makatulog kag walo ngadto sa napulo ka oras matag gabii.

Hain niining tulo ka punto nga gihisgotan niining artikuloha nga kinahanglan nimong tagdon sa imong kinabuhi?

◯ pagkaon ◯ ehersisyo ◯ katulog

Sa ubos, isulat ang tumong nga mahimo nimong itakda nga makatabang kanimo sa pagpauswag nianang bahina.

․․․․․

Makabenepisyo gyod ka bisan sa paghimo lag pipila ka simpleng pamaagi sa pag-atiman sa imong panglawas. Hinumdomi, kon maayo ang imong panglawas, sanag ang imong panagway, mogaan ang imong panimati, ug mahimo nimo ang imong kinamaayohan. Dunay mga butang sa kinabuhi nga wala kay mahimo, apan duna kay mahimo sa imong panglawas. “Sa pagkatinuod,” matod pa sa 19-anyos nga si Erin, “ang imong kahimsog nagdepende kanimo.”

Ang ubang artikulo gikan sa seryeng “Young People Ask” makita diha sa Web site nga www.watchtower.org/ype

[Mga footnote]

ANGAYNG PALANDONGON

● Sa unsang paagi ang pag-atiman sa imong panglawas makadugang sa imong pagsalig sa kaugalingon?

● Sa unsang paagi ikapakita nimo ang pagkamakasaranganon kon maylabot sa imong panglawas?—Filipos 4:5.

[Kahon/Mga hulagway sa panid 13]

KON UNSAY GISULTI SA UBANG BATAN-ON

“Ang lawas sa tawo samag sakyanan—responsibilidad sa tag-iya ang pagmentinar niana. Mao nga kanunay kong mag-ehersisyo.”

“Kon duna kay partner, ikaw maaghat sa pag-ehersisyo kay dili ka gustong mahigawad siya.”

“Gaan ang akong panimati sa dihang makaehersisyo ko. Ug kon sanag ang akong panagway tungod sa pag-ehersisyo, modako ang akong pagsalig sa kaugalingon.”

[Mga hulagway]

Ethan

Briana

Emily

[Kahon sa panid 14]

“GIUSAB SAD NAKO ANG AKONG PAAGI SA PAGKINABUHI”

“Sa nag-sayis anyos pa ko, medyo tambok ko. Sa primero, magkaon-kaon kog ginagmay apan sa kadugayan magsige na kog kaon. Ug dili ko ganahang maglihok-lihok. Wala ko makamatikod nga tambok na diay ko. Wala ko ganahi sa akong hitsura ug naguol ko! Kadaghan na akong misulay sa pagpaniwang pinaagi sa linain nga pagkaon para pagpaniwang, apan mobalik ra pod kog katambok. Busa sa nag-15 anyos ko, ako na gyod gitininuod ang akong pagdiyeta. Gusto kong magpaniwang sa hustong paagi nga akong masunod sa tibuok kong kinabuhi. Mipalit kog libro bahin sa nutrisyon ug pag-ehersisyo, ug akong gipadapat ang akong nabasa. Porsigido ko nga bisan pag mahunong nako usahay ang pagdiyeta ug pag-ehersisyo, dili gyod ko mosurender. Kini misaler! Paglabayg usa ka tuig, nakuhaan ug 25 kilos ang akong timbang. Namentinar nako ning timbanga sulod sa duha ka tuig. Wala gyod ko magtuo nga makahimo ako niana! Tingali milampos ko kay gawas sa pagdiyeta giusab sad nako ang akong paagi sa pagkinabuhi. Sa nadawat nako nga makaapektar kini sa akong kinabuhi, dili na bukid sa buot para kanako ang paghimog mga kausaban.”—Catherine, 18.

[Hulagway sa panid 14]

Ang imong panglawas nahisamag sakyanan—kon dili nimo kini atimanon, kini madaot