Pagpaniid sa Kalibotan

“Ang 60 porsiyento sa populasyon sa kalibotan karon adunay cellphone . . . Dako kaayo kini nga kalainan kon itandi unom ka tuig kanhi, diin wala pay 15 porsiyento ang may cellphone.”—MACLEAN’S, CANADA.

Sa miaging dekada, 1,068 ka bag-ong tanom ug hayop ang nadiskobrehan sa mga dapit diin nagsubay ang suba sa Mekong sa Habagatan-sidlakang Asia.—WORLD WILDLIFE FUND, UNITED STATES.

“Bisan tuod ug halos 5% lang sa populasyon sa tibuok kalibotan ang nagpuyo sa America, ania dinhi ang halos 25% sa mga piniriso sa tibuok kalibotan. Sa matag 100,000 ka molupyo niini, 756 ang piniriso. Mas daghan kinig halos lima ka pilo kon itandi sa aberids sa tibuok kalibotan.”—THE ECONOMIST, BRITAIN.

Sobra ka Daghang Kabaldahan

Ang pipila ka modernong gamit sa komunikasyon makabalda sa trabaho. Sumala sa mga eksperto, ang mga nagtrabaho kanunayng malinga tungod sa instant messaging, calendar reminder, e-mail alert, ug mga pop-up sa kompiyuter. Kon sunod-sunod ang kabaldahan, “dili ka makahatag ug igong atensiyon sa imong ginahimo ug putol-putol ang imong trabaho,” matod pa sa magasing Newsweek. Tungod niana, mahimo kang “limtanon,” “dili tukma ang pipila sa impormasyon nga imong mahinumdoman,” ug makahimo kag grabeng mga sayop.

Gikinahanglan ang mga Interpreter

Sa United States, ang mga korte, mga polis, ospital, ug uban pang mga kompaniya nga moserbisyo sa mga tawo sagad nagkinahanglag tabang aron makasabot sila sa isulti sa mga tawong lahig pinulongan. Ang mga ahensiya nga tigsuplay ug mga interpreter dakog natabang aron magkasinabot ang “mga tawo nga lainlaig pinulongan,” sumala pa sa report sa Reuters. Ang usa ka kompaniya nga nagbase sa California dunay 5,200 ka interpreter nga makasultig 176 ka pinulongan—gikan sa dagkong mga pinulongan sama sa Ininsek, Ruso, ug Kinatsila, ug maingon man sa gagmayng pinulongan sama nianang sa ubang bahin sa Africa ug Mexico. Wala pay usa ka minuto, mahibalo na ang maong mga kompaniya “kon unsay pinulongan sa kustomer” ug duna dayoy motubag nga interpreter nga maoy “makig-estorya sa kustomer,” miingon ang report.

Bulawan Gikan sa Imburnal

Ang Distrito sa Nagano, nga nahimutang sa amihanan-kasadpan sa Tokyo, “nakadiskobreg bag-ong kakuhaag bulawan—ang imburnal,” miingon ang Reuters sa Japan. Sa dihang ang lapok gikan sa imburnal gisunog didto sa planta sa Suwa, ang abo niana dunay sagol nga bulawan, ug mas daghang bulawan ang makuha gikan sa maong abo kon itandi sa makuha gikan sa mga ore sa ubang minahag bulawan sa Japan. Ang Nagano nagdahom nga mokitag 15 ka milyong yen o kapig $167,000 sa usa ka tuig gikan sa bulawan sa imburnal. Gituohan nga ang daghang bulawan sa imburnal “naggikan sa inagas sa daghang pabrika didto nga naggamit ug bulawan sa paggamag mga instrumento,” matod sa report.