Pagpaniid sa Kalibotan

◼ “Tinuod gayod” nga nagkainit ang klima sa yuta, ug “dakog kalagmitan” nga ang kalihokan sa tawo maoy nakaingon niini.—INTERGOVERNMENTAL PANEL ON CLIMATE CHANGE (IPCC), SWITZERLAND.

◼ Sa Alemanya, mga 1.4 ngadto sa 1.9 ka milyong tawo ang “adik sa medisina.” Kini nga problema sama ra ka grabe sa pagkaadik sa makahubog nga ilimnon.—TAGESSCHAU, ALEMANYA.

◼ Sa Britanya, ang mga bata nga wala pay usa ka tuig ang edad dakog kapeligrohan nga mabiktima sa mga mamumuno.—THE TIMES, BRITANYA.

◼ Nalibon na ang ubang bahin sa utlanan sa Tinipong Bansa ug Canada mao nga ang mga awtoridad “naglisod sa pagpangita niini nga utlanan.” “Kon dili kini makita, nan dili kini mabantayan,” matod ni Dennis Schornack sa International Boundary Commission.—ASSOCIATED PRESS, TINIPONG BANSA.

Ang Lawas Gidisenyo nga Moayo sa Kaugalingon

“Ang lawas sa tawo moayo ug 60 ngadto sa 70 porsiyento sa tanang sakit niini,” matod pa ni Propesor Gustav Dobos, usa ka espesyalista sa Miners’ Hospital sa Essen, Alemanya. Aron moayo ang sakit, ang lawas mopatunghag 30 ngadto sa 40 ka tambal, sama sa cortisone ug mga substansiya nga makasanta sa pagporma sa bato diha sa rinyon. Nasabtan na sa mga tigdukiduki ang pipila sa mga proseso sa lawas sa pag-ayo sa kaugalingon, apan daghan pa silag wala mahibaloi. Nasabtan sa mga siyentipiko nga “ang lainlaing mga substansiya sa lawas ug ang mga selula nga mopatay ug kagaw magtinabangay,” matod pa sa magasing Vital, ug “makatabang usab niana ang emosyon.” Apan ang magasin nag-ingon usab nga ang pagsigeg tensiyon ug ang personal nga mga problema “makapahuyang sa sistema sa imyunidad sa lawas.”

Pagkaapod sa Bahandi sa Kalibotan

“Ang kinadatoang mga tawo, nga 1% lang sa populasyon sa kalibotan, nanag-iya sa 40% sa bahandi sa kalibotan,” nagtaho ang Guardian sa London. “Ang kadaghanan kanila maoy dagkong tigpamuhonan ug kadtong may mga negosyo diha sa Internet,” nag-ingon ang mantalaan. Sumala sa usa ka pagtuon sa UN, 37 porsiyento sa kinadatoang mga tawo nagpuyo sa Tinipong Bansa, 27 porsiyento sa Japan, ug 6 porsiyento sa United Kingdom. Ang katunga sa populasyon sa kalibotan nga pobre kaayo nanag-iya lang intawon ug halos usa ka porsiyento sa bahandi sa kalibotan. Si Duncan Green, pangulong tigdukiduki sa Oxfam sa Britanya, nag-ingon: “Dako kaayog kal-ang ang dato ug pobre. . . . Dili gayod makataronganon nga pipila lang ka tawo ang dato kaayo samtang nag-ilaid sa tumang kalisod ang 800 milyones ka tawo.”

Mas Daghan ang Lalaki kay sa Babaye sa Tsina

Niadtong 2005, 118 ka lalaki sa matag 100 ka babaye ang nangatawo sa Tsina. Sa ubang mga dapit sa nasod, “ang gidaghanon miabot pag 130 ka lalaki sa matag 100 ka babaye,” nagtaho ang China Daily. Ang hinungdan niini mao nga ipakuha sa mga ginikanan ang bata kon ilang mahibaloan nga babaye ang gisabak. Ang mga kadagkoan sa gobyerno miadmitir nga ang problema nalangkit sa balaod sa Tsina nga naglimite sa magtiayon nga nagpuyo sa siyudad sa pagbaton ug usa lang ka anak. “Inigka-2020, mas molabaw na unya ug mga 30 milyones ang gidaghanon sa mga lalaki kay sa mga babaye,” nag-ingon ang mantalaan, ug kini nga suliran “makaapektar sa katilingban.”