Ang Katingalahang Kaalam sa Kinaiyahan

“Ang paglalin sa mga langgam maoy kinanindotang talan-awon diha sa kinaiyahan.”—COLLINS ATLAS OF BIRD MIGRATION.

NIADTONG Disyembre 9, 1967, usa ka piloto sa ayroplano nakakita ug panon sa 30 ka whooper swan nga naglupad paingon sa Irlandia sa talagsaong gihabogon nga 8,200 metros. Nganong didto pa man gyod sila sa taas-taas naglupad nga tugnaw man kaayo didto? Kay kanunay man god mag-unos ug niyebe sa ubos, ug sila magpadala-dala usab sa duso sa hangin nga magpabuylo kanila paglupad sa gikusgon nga mga 200 kilometros kada oras. Gibanabana nga gilupad sa mga langgam ang 1,300 kilometros gikan sa Iceland paingon sa Irlandia sulod lang sa pito ka oras.

Ang kampeyon sa tanang tiglalin nga mga langgam—ang arctic tern—magpasanay sa amihanan sa Arctic Circle, apan sa tingtugnaw kini molalin sa Antartika. Sa usa ka tuig, kining gamayng langgam sa dagat makalupad ug mga 40,000 ngadto sa 50,000 kilometros, busa morag malibot niini ang kalibotan!

Ang mga white stork magpasanay sa Amihanang Uropa ug panahon sa tingtugnaw kini molalin sa Habagatang Aprika, nga makalupad ug 24,000 kilometros idabuwelta. Libolibo niining mga langgama moagi sa Israel sa tinghunlak ug tingpamulak, nga maoy eskedyul sa mga langgam sa paglalin panahon pa sa Bibliya.—Jeremias 8:7.

Kinsay nagtuga kanila niini nga kinaiya? Mga 3,500 ka tuig kanhi, gipangutana sa Diyos ang matarong nga si Job: “Tungod ba sa imong panabot nga ang banog molupad pataas, nga magabukhad kini sa iyang mga pako ngadto sa hangin sa habagatan? O tungod ba sa imong mando nga ang agila molupad pataas ug nga kini magbalay sa iyang salag sa itaas?” Sa dihang mitubag si Job, iyang gidayeg ang Diyos tungod sa talagsaong mga katakos nga iyang gituga sa mga langgam ug sa ubang mga mananap.—Job 39:26, 27; 42:2.

Mas Labaw Pa kay sa Kinaiya nga Gituga Diha sa Kalalangan

Ang tawo, nga purong-purong sa tanang kalalangan sa Diyos, dili sama sa mga langgam nga bug-os gigamhan sa kinaiyahan. Kita may kagawasan sa pagpili, may konsensiya, ug mobatig gugma. (Genesis 1:27; 1 Juan 4:8) Tungod niining maong mga gasa, kita makahimog hustong mga desisyon nga usahay mopabanaag ug dako kaayong gugma ug pagsakripisyo sa kaugalingon.

Siyempre, naumol ang tinamdan ug paggawi sa tawo tungod sa mga prinsipyo ug pagtulon-an nga gitudlo o wala itudlo kaniya sa bata pa. Tungod niini, ang mga tawo lainlain ug panglantaw kon unsay husto o sayop, kon unsay dalawaton o dili dalawaton. Kining lainlaing panglantaw moresulta ug dili pagsinabtanay, pagkapanatiko, ug bisan pagdumot, ilabina kon dako kaayo ang impluwensiya sa kultura, nasod, ug relihiyon.

Pagkatahom unta sa kalibotan kon nagsunod pa ang tawo ug usa ka sukdanan nga nagpabanaag sa kon unsay matarong ug nahiuyon sa kamatuoran sa Bibliya, sama sa atong pagsunod ug usa ka sukdanan sa mga balaod sa uniberso! Apan aduna bay usa nga may katakos ug kahibalo sa pagtakda ug mga sukdanan alang sa tanan? Kon duna man, kini ba himoon niya o nahimo na niya? Kining mga pangutanaha tubagon sa sunod nga mga artikulo.