Mga Batan-on Nangutana . . .

Kanus-a Ako Makasugod sa Pagpakigdeyt?

“Sa eskuylahan mobati kang di-normal kon wala kay kadeyt!”—Brittany.

“Daghan kaayong mipit-os kanako sa pagpakigdeyt. Daghan ra ba gyod ang mga guwapo.”—Whitney.

◼ Nakakita kag lalaki ug babaye nga naggunitay sa kamot samtang nanglakaw sila diha sa pasilyo sa eskuylahan panahon sa reses. Unsay imong gibati?

□ Wala lang

□ Nasinag gamay

□ Nasina gayod

◼ Nanan-aw kamog salida sa imong mga higala ug imong namatikdan nga ikaw ray walay kaparis! Unsay imong gibati?

□ Wala lang

□ Nasinag gamay

□ Nasina gayod

◼ Ang imong suod nga higala di pa dugayng nagpakitag interes sa usa ka membro sa kaatbang nga sekso ug karon nagdeyt na sila. Unsay imong gibati?

□ Wala lang

□ Nasinag gamay

□ Nasina gayod

KON imong gitsekan ang “nasinag gamay” o “nasina gayod” isip tubag sa bisan unsang pangutana sa ibabaw, wala ka mag-inusara. Sa mga nasod diin ordinaryo na ang pagpakigdeyt, daghang batan-on ang motubag usab ug ingon niana. “Usahay mobati kang nalahi tungod kay ang tanan mong mga higala aduna nay mga trato ug ikaw ray wala,” matod sa usa ka 14-anyos nga si Yvette.

Ang pagkagustong makig-uban sa usa nga imong nagustohan—nga sa baylo nakagusto usab kanimo—maoy kusganon kaayo. “Ang tinguha nga makabaton ug trato nagkakusog kada adlaw, ug lisod kaayong sagubangon kini!” matod sa usa ka batan-ong lalaki. Ang uban nagsugod na gani sa pagpakigdeyt nga bata pa kaayo. Pananglitan, usa ka surbi sa magasing Time nagbutyag nga 25 porsiyento sa mga 13-anyos “nakigdeyt na.” Sa imong hunahuna, andam na ba silang makigdeyt? Andam ka na bang makigdeyt? Aron matubag kana, hisgotan una nato ang mas paninugdang pangutana.

Unsa ang “Pagpakigdeyt”?

◼ Regular kang nakigpanuroy sa usa ka membro sa kaatbang nga sekso.

Nakigdeyt ka ba? □ Oo □ Wala

◼ Daghang beses sa usa ka adlaw, mag-text o makig-estorya ka sa usa ka higala nga kaatbang ug sekso diha sa telepono.

 Nakigdeyt ka ba? □ Oo □ Wala

◼ Ikaw ug ang usa ka membro sa kaatbang nga sekso may sekretong panaghigalaay. Wala mahibalo ang imong mga ginikanan. Wala nimo sultihi sila kay nahibalo ka nga dili sila mouyon.

Nakigdeyt ka ba? □ Oo □ Wala

◼ Sa matag higayon nga kauban ka sa imong mga higala, makigparis ka gayod sa mao ra gihapong tawo sa kaatbang nga sekso.

Nakigdeyt ka ba? □ Oo □ Wala

Tingali dali ra kang nakatubag sa unang pangutana, apan lagmit wala ka dayon makatubag sa ubang mga pangutana. Unsa ba gayod ang pagpakigdeyt? Niini nga panaghisgot atong hatagag kahulogan kini ingong sosyal nga kalihokan diin ikaw may nagustohan nga tawo ug kanang tawhana nakagusto usab kanimo. Sa ginurupo man o sa pribado, sa telepono man o sa inatubangay, sa dayag man o sa tago, kon ikaw ug ang usa nimo ka higala nga dili nimo kasekso adunay espesyal nga kaibog sa usag usa, kana maoy pagpakigdeyt.

Apan andam ka na bang makigdeyt? Ang paghisgot sa tulo ka pangutana lagmit makatabang kanimo sa pagsuta niana.

Unsay Imong Tuyo?

Diha sa daghang kultura, ang pagpakigdeyt giisip nga dalawatong paagi aron mas magkailhanay ang duha ka tawo. Apan ang pagpakigdeyt kinahanglang adunay maayong katuyoan—aron matabangan ang batan-ong lalaki ug babaye sa pagtino kon sila ba magkabagay alang sa kaminyoon. Ngano?

Ang Bibliya naggamit sa pamulong nga “pagbuswak sa pagkabatan-on” sa paghubit sa yugto sa kinabuhi sa dihang ang seksuwal nga mga pagbati ug romantikong mga emosyon mahimong kusganon. (1 Corinto 7:36) Ang paghupot ug suod nga panag-ubanay sa usa ka membro sa kaatbang nga sekso samtang anaa ka pa sa “pagbuswak sa pagkabatan-on” makahaling sa maong tinguha ug makat-onan mo pinaagi sa mapait nga kasinatian ang giingon sa Galacia 6:7: “Bisan unsay ginapugas sa usa ka tawo, kini usab iyang anihon.”

Tinuod, ang pipila sa imong mga higala mahimong nakigdeyt nga walay tuyong magminyo. Giisip lang tingali nila ang ilang higala nga kaatbang ug sekso ingong tropeyo o dayandayan nga makita  sa uban aron mapauswag ang ilang pagtamod sa kaugalingon. Ang pagduladula sa mga pagbati sa laing tawo nianang paagiha maoy mapintas, ug dili ikatingala nga ang maong mga relasyon dili magdugay. “Daghang nakigdeyt nga mga batan-on magbulag dayon sulod lang sa usa o duha ka semana,” matod sa usa ka batan-on nga ginganlag Heather. “Ilang giisip ang ilang relasyon ingong temporaryo lang—nga sa usa ka diwa nag-andam kanila alang sa diborsiyo inay sa kaminyoon.”

Ang lingawlingaw nga pagpakigdeyt—nga magparisparis aron ingnong dunay trato—dali rang mosangpot sa emosyonal nga kasakit. Tagda si Eric, nga sa edad nga 18 nalingaw sa pagpakigsuod sa usa ka dalagita isip higala lang. Dayon siya nakaamgo nga para sa dalagita sila dili kay managhigala lang. “Waw! Nakuratan ko nga dali ra siyang nakagusto nako,” matod ni Eric. “Abi nakog managhigala lang mi!”

Siyempre, dili sayop ang pagpakig-uban sa mga kaatbang sa sekso diha sa hustong pagkadumala nga mga tapoktapok. Apan, kon bahin sa pagpakigdeyt, labing maayong maghulat una hangtod molapas ka na sa pagbuswak sa pagkabatan-on ug andam na gayong magminyo. Kana maoy naamgohan sa usa ka batan-on nga ginganlag Chelsea. “Usahay moingon ko nga ang pagpakigdeyt para lang sa lingawlingaw,” siya miangkon, “apan dili gayod makapahimuot kon ang usa seryosong maghunahuna niana apan ang lain dili.”

Pilay Imong Edad?

◼ Sa imong hunahuna, unsang edara nga mahimo nang makigdeyt ang usa ka batan-on? ․․․․․

◼ Karon pangutan-a ang usa nimo ka ginikanan o silang duha sa mao ra gihapong pangutana, ug isulat ang ilang tubag. ․․․․․

Ang kalagmitan mao nga ang numero nga una nimong gisulat mas ubos kay sa ikaduha. O tingali lahi! Usa ka tingali sa daghang batan-on nga maalamong wala una makigdeyt hangtod mahimong hohamtong na aron mas mailhan ang ilang kaugalingon. Mao kanay gihimo sa usa ka batan-ong Kristohanon nga ginganlag Sondra, bisan tuod anaa na siya sa hustong edad nga magminyo. Si Sondra nangatarongan: “Sa pagpakigdeyt gusto nimong mailhan ka sa laing tawo. Apan kon wala ka makaila sa imong kaugalingon, sa unsang paagi ka makadahom nga mailhan ka sa laing tawo?”

Mao usab kanay pagbati ni Danielle, nga nag-edad ug 17 anyos. Siya miingon: “Sa paghunahuna kon unsay akong gibati duha ka tuig kanhi, ang gipangita nako kaniadto sa usa ka umaabot nga kapikas lahi kaayo sa akong gipangita karon. Gani, bisan karon dili ako mosalig sa akong kaugalingon sa paghimo nianang desisyona. Kon mobati ako nga lig-on na ang akong personalidad sa umaabot nga mga tuig, tingali maghunahuna na ko sa pagpakigdeyt.”

 Andam Ka na Bang Magminyo?

Tungod kay ang pagpakigdeyt mao may tikanganan ngadto sa kaminyoon, maayong pangutan-on nimo ang imong kaugalingon kon imo bang madumala ang responsabilidad isip usa ka bana o asawa—o kaha usa ka amahan o inahan. Unsaon nimo pagkahibalo nga andam na ka niana? Tagda ang mosunod.

◼ Relasyon Giunsa nimo pagtratar ang imong mga ginikanan ug mga igsoon? Dali ka ra bang mawad-ag pailob kanila, tingali mogamit pag masakit o makantalitahong mga pulong sa pagpahayag sa imong opinyon? Unsay ilang ikaingon bahin kanimo niining bahina? Ang imong pagtratar sa mga membro sa imong pamilya magpaila kon unsaon nimo pagtratar ang imong kapikas.—Efeso 4:31, 32.

◼ Panalapi Maayo ka bang modumala ug kuwarta? Kanunay ka bang may utang? Magdugay ka ba sa trabaho? Kon dili, ngano man? Kini ba tungod sa trabaho mismo? sa amo? O kini ba tungod sa dili maayo nimong batasan? Kon dili ka makadumala sa imong kaugalingong panalapi sa responsableng paagi, unsaon man nimo pagdumala niana alang sa usa ka pamilya?—1 Timoteo 5:8.

◼ Espirituwalidad Kon usa ka sa mga Saksi ni Jehova, unsay imong espirituwal nga mga hiyas? Makugihon ka ba sa pagbasa sa Pulong sa Diyos, sa pagpakigbahin sa ministeryo ug sa Kristohanong mga tigom? Kon wala nimo maatiman ang kaugalingon nimong espirituwalidad, sa unsang paagi imong madasig ang imong kapikas sa pag-atiman sa iyang espirituwalidad?—2 Corinto 13:5.

Pipila lamang kini sa mga butang nga kinahanglan nimong tagdon kon naghunahuna ka nang makigdeyt ug magminyo. Sa kasamtangan, ikaw makapakig-uban sa mga kaatbang sa sekso diha sa nahiangay nga ginurupong mga kahimtang. Sa ulahi, kon gusto na nimong makigdeyt, aduna ka nay maayong ideya kon kinsa ka ug kon unsang mga hiyasa ang imong pangitaon sa umaabot mong kapikas sa tibuok kinabuhi.

Ang Sekreto sa Kalipay sa Pamilya

Ang dugang kasayoran makita sa panid 13-26 niining libroha, nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova.

Ang dugang mga artikulo sa “Mga Batan-on Nangutana . . .” makita sa Web site nga www.watchtower.org/ype

ANGAYNG PALANDONGON

◼ Sa unsang haom nga mga okasyon nga ikaw makapakig-uban sa mga kaatbang sa sekso?

◼ Unsang hiyas ang kinahanglan gayod nimong ugmaron aron mahimo kang usa ka takos nga kapikas sa kaminyoon?

[Kahon/Mga hulagway sa panid 28]

Kon Unsay Gisulti sa Pipila Nimo ka Katalirongan

“Usahay masina ako sa mga nagdeyt—bisan sa mga minyo na. Apan ang pagpakigdeyt dili kay lingawlingaw lang. Kay kon mao pa, imo rang gitiawtiawan ang kasingkasing sa laing tawo. Sa akong hunahuna, ang pagpakigdeyt maoy pagsusi kon kanang tawhana mao ba gayod ang gusto nimong minyoan.”​—Blaine, 17.

“Sa akong hunahuna, dili ka angayng makigdeyt sa mga lalaki isip usa ka ‘pagbansaybansay’ lang aron makamao na ka kon moabot na ang imo gayong magustohan. Kon buhaton nimo kana, duna gayoy masakitan.”​—Chelsea, 17.

“Nagtuo gayod ako nga kinahanglang anaa na ka sa edad nga magminyo sa dihang mosugod ka sa pagpakigdeyt. Kay kon dili, morag nagpainterbiyo ka para sa bug-os-panahong trabaho nga unta nag-eskuyla ka pa man ug wala gayoy tuyo nga motrabaho.”​—Sondra, 21.

[Kahon sa panid 30]

PAHINUMDOM SA MGA GINIKANAN

Sa madugay o sa madali, ang inyong mga anak maagda ra sa pagpakigdeyt. “Wala ra gani akoy himoon!” matod ni Phillip. “Ang mga babaye nay mohangyo nakong makigdeyt, ug ako nagtindog lang nga naghunahuna, ‘Oy, unsa may akong buhaton karon?’ Lisod kaayong mobalibad kay mga guwapa ra ba kaayo ang uban nila!”

Ang labing maayong butang nga inyong mahimo ingong mga ginikanan mao ang pagpakig-estorya kanila bahin sa pagpakigdeyt. Nganong dili ninyo gamiton kining artikuloha ingong basehanan sa panaghisgot? Susiha kon unsay gibati sa inyong anak nga lalaki o babaye bahin sa mga hagit nga ilang giatubang sa eskuylahan ug bisan diha sa Kristohanong kongregasyon. Usahay ang maong mga panaghisgot mahimo sa di-pormal nga mga okasyon, sama sa “maglingkod ikaw sa imong balay ug sa maglakaw ikaw sa dalan.” (Deuteronomio 6:6, 7) Bisag asa pa kamo maghisgot, hinumdomi nga ikaw kinahanglang “magmaabtik sa pagpaminaw, magmahinay sa pagsulti.”—Santiago 1:19.

Kon ang imong anak nga lalaki o babaye moingon nga duna siyay nagustohan, ayawg katarantar. “Sa dihang nahibaloan ni papa nga duna na akoy trato, nasuko kaayo siya!” matod sa usa ka tin-edyer nga babaye. “Gihadlok ko niya pinaagi sa pagsukna kanako ug daghang pangutana bahin sa kon andam na ba akong magminyo—nga tungod kay batan-on pa, gusto nimong ipadayon ang maong relasyon ug pamatud-an nga sayop ang imong mga ginikanan!”

Kon nahibalo ang inyong anak nga dili ninyo gustong hisgotan ang pagpakigdeyt, mahimong mahitabo ang dili-maayong mga butang: Mahimong ililong niya ang ilang relasyon ug magdeyt nga tinagotago. “Kon sobra ang reaksiyon nga ipakita sa mga ginikanan,” matod sa usa ka babaye, “mas pa hinuong ililong sa mga batan-on ang ilang relasyon. Dili nila putlon kini. Mas mahimo pa silang maampingon aron dili mamatikdan.”

Mas maayo ang resulta kon mag-estoryahay kamo sa prangkang paagi. Usa ka batan-ong babaye, nga 20 anyos ang edad, miingon: “Ang akong mga ginikanan kanunayng makig-estorya kanako bahin sa pagpakigdeyt. Hinungdanon para kanila kon kinsay akong nagustohan, ug sa akong pagtuo maayo kana! Pakig-estoryahan siya ni papa. Kon duna silay pagduhaduha, sultihan ko nila. Kasagaran dili na ako interesado sa dili pa moabot sa punto sa pagpakigdeyt.”

[Hulagway sa panid 29]

Ang pagpakig-uban sa mga membro sa kaatbang nga sekso diha sa hustong pagkadumala nga mga tapoktapok mahimong makapalipay ug mapuslanon