Dili Makalimtang Pagduaw sa Ngorongoro Crater

Tinampo sa magsusulat sa Pagmata! sa Tanzania

“KON ang mga manulonda nanguha pag letrato didto sa Tanaman sa Eden, ang ilang mga letrato sa ihalas nga mga mananap sama gayod unta nianang mga letrato sa Ngorongoro Crater karon.” Mao kanay gisulat ni Reinhard Künkel sa iyang libro bahin niining makalingaw nga talan-awon sa Tanzania. Ang Ngorongoro Crater nindot gayod nga dapit, ug kini daghan kaayog ihalas nga mga mananap. Dali, uban namo ug tan-awa ang maong dapit!

Usa ka Maanindot Kaayong Talan-awon

Human mobiyaheg upat ka oras sa awto diha sa abogong mga dalan, nakaabot ra gyod mi sa ngilit sa Ngorongoro Crater. Among nakita ang matahom nga talan-awon gikan sa balkonahe sa among hotel. Talagsaon gayod ang talan-awon. Gitawag gani kana sa mga biologo ug “ikawalong kahibulongan sa kalibotan,” ug among nakita kon ngano.

Diin man gikan ang ngalang Ngorongoro? Walay nakaseguro. Sumala sa Conservation Corporation sa Sidlakang Aprika, ang uban nag-ingon nga ang Ngorongoro mao ang ngalan sa usa ka Masai nga tighimog kampanilya sa baka kinsa nagpuyo diha sa lungag sa bolkan. Ang uban nag-ingon nga ang ngalan naggikan sa usa ka isog nga grupo sa Datogo nga mga manggugubat nga gipildi sa mga Masai human sa usa ka gubat nga nahitabo diha sa lungag sa bolkan 150 ka tuig kanhi. Apan, morag dili na hinungdanon kon diin kuhaa ang maong ngalan sa dihang nakita namo ang pipila ka sebra nga nanibsib duol sa parkingan. Samtang nanakay mi sa among sakyanan, duol na kaayo mi nila, apan morag wala sila makamatikod namo. Mipaingon kami sa kinaubsan sa lungag aron makakita ug dugang pang ihalas nga mga mananap.

 Ang lungag nahimutang 2,236 metros ibabaw sa lebel sa dagat ug sa tibuok kalibotan, mao kini ang kinadak-ang lungag sa nalusno nga bolkan, kansang ngilit wala mahugno. Kini adunay gisangkaron nga 19.2 kilometros ug luna nga 304 kilometro kuwadrado. Mihinayhinay kami pagdulhog sa 610-metros nga bungbong sa lungag, nga nangguho sa bentana sa sakyanan ang among mga ulo aron makakuha kami ug mga letrato. Sa didto pa mi sa ngilit, bugnaw ug lab-as ang huyohoy sa kabuntagon. Apan, natingala mi kay sa sulod sa lungag init kaayo.

Samtang ang among drayber inanay nga nagdrayb sa sakyanan palibot sa kinaubsan sa lungag, among naagian ang gamayng parat nga lanaw nga adunay daghang rosason-ug-kolor nga mga flamingo. Ang ngilit sa lungag nga layo na kanamo klaro kaayo nga sa luyo anaa ang asul nga langit, ug samtang namati kami sa mga tingog sa mga sebra ug wildebeest nga nasagol sa ubang dili pamilyar nga mga tingog, natandog ang among galamhan. Usa gayod kini ka paraiso!

Ang Ihalas nga mga Mananap Diha sa Lungag

Diha sa Ngorongoro Crater nagdahom kami nga makakita ug bupalo, mga elepante, sebra, wildebeest, gasela, itom nga mga rhinoceros, ug mga unggoyng vervet, ug wala kami mahigawad. Ang mga manunukob lakip na sa mga cheetah, hyena, ihalas nga mga iro, ug itom-ug-lambungay nga mga leyon nagsuroysuroy usab. Diha sa usa ka gamayng linaw, ang mga hippo nagpabugnaw sa ilang lawas. Morag wala ra sila matugaw sa dihang nanguha mig mga letrato nila.

Sa kalit lang mihunong ang among drayber! Iyang gitudlo ang usa ka itom nga rhinoceros nga mitabok pipila ka metros gikan sa among nahimutangan.  Ang itom nga rhino morag relaks na diha sa lungag, ug usa ka talagsaong kahigayonan nga makakita niana sa duol diha sa kinaiyanhong pinuy-anan niini. Kining makahahadlok nga mga mananap hapit nang mapuo; ang namuyo diha sa lungag gibanabana nga wala na makaabot ug 20 ka buok. Ang mga mangingilot nadakpan dinhi nga nagpatay sa mga rhino aron makuha ang ilang mga sungay, nga ilegal nga gibaligya alang sa paggamag mga pul-an sa punyal ug aron himoong tambal. Ang mga bantay kanunayng magpatrolya diha sa lungag aron dili makasulod ang mga mangingilot.

Ang mahigugmaon sa mga langgam makadahom nga makakita ug nagkadaiyang maanindot nga mga langgam, lakip na sa mga ostrik, kori bustard, tapayan nga mga tohil, tikling, dugwak, secretary bird, pulag-sungo nga mga oxpecker, ug daghan kaayong rosason-ug-kolor nga gagmayng flamingo. Namuyo usab diha sa lungag ang kapin sa usa ka gatos ka espisye sa mga langgam nga dili makita diha sa sikbit nga Serengeti National Park. Adunay bungoton nga mga balalatok, dalag-ug-dughan nga apalis, brubrus, ug mga paradise flycatcher. Ang rosasog-dughan nga longclaw makita diha sa tag-as nga kasagbotan, ug bisan ang talagsaong Cape rook nakita usab.

Bisan tuod kadaghanang mananap dili magtagad kanamo, kinahanglang dili kami manaog sa sakyanan. Apan, ang mga tawong Masai, nga nagpuyo duol sa lungag diha sa naandang mga payag nga gama sa lapok nga inaptan ug kogon, makasuroysuroy sa lungag uban ang ilang panon sa kahayopan. Morag gidawat na sila sa ihalas nga mga mananap.

Ang katahom ug kamalinawon sa Ngorongoro Crater talagsaon gayod ug nakapahingangha kanamo. Dili gayod namo makalimtan ang among pagduaw didto.

[Hulagway sa panid 15]

Rhino

[Hulagway sa panid 15]

Masai nga mga magbalantay ug kahayopan diha sa ngilit sa lungag

[Hulagway sa panid 15]

Masai nga babaye

[Hulagway sa panid 16]

Mga cheetah

[Hulagway sa panid 16]

Tapayan nga tohil

[Hulagway sa panid 16]

Mga Flamingo

[Hulagway sa panid 16]

Hippo

[Hulagway sa panid 16, 17]

Ngorongoro Crater

[Hulagway sa panid 17]

Mga sebra

[Hulagway sa panid 17]

Bupalo

[Hulagway sa panid 17]

Mga elepante

[Hulagway sa panid 17]

Unggoyng vervet