Ang Pagpamingwit sa Kayelohan Makalingaw

Tinampo sa magsusulat sa Pagmata! sa Pinlandia

 ANG maanindot, punog-niyebe nga mga adlaw sa tingtugnaw sa Amihanang mga nasod mohatag ug daghang kahigayonan alang sa mga kalihokan sa gawas sa balay. Aron malingaw sa sidlak, nalimin-sa-niyebe nga palibot ug sa bugnaw, lab-as nga hangin, ang mga tawo mogawas aron maglakawlakaw, mag-ski, mag-skate, o mag-toboggan. Unya ang pipila ka tawo mopalabi sa pagpamingwit sa kayelohan. Dugay na akong nahibulong, ‘Nganong makalingaw ang pagpamingwit sa kayelohan?’ Busa gihangyo ko ang akong higala nga si Martti, nga eksperyensiyadong mamimingwit sa kayelohan, nga ikuyog ako sa pagpamingwit sa kayelohan.

Mao pay pagbanagbanag sa adlaw sa dihang nagtagbo kami ni Martti sa atubangan sa iyang balay. Naempake na niya ang tanang kasangkapan: mga bingwit, pangkati, paon, mga silya, ug ang labing importanteng galamiton​—usa ka dakong barina sa yelo aron makabangag ug mga lungag sa yelo. Ang akong dad-on lamang mao ang haom nga besti alang kanako. Gikinahanglan ang daghan ug mainit nga besti. Ang mamimingwit sa kayelohan magdugay ug lingkod, ug diha sa luag kaayo ug way-salipod nga kadagatan ug kalanawan, ang katugnaw mahimong grabe. Si Martti halos kanunayng mamingwit sa dagat kay siya nagpuyo man duol niini. Kon siya nagpuyo pa sa ilaya, lagmit malingaw siyang mamingwit sa kayelohan sa lanaw o suba.

Pag-abot namo sa baybayon ug pagtunob sa yelo, ako naghunahuna, ‘Dili ba peligroso ang paglakaw ibabaw sa kayelohan sa dagat?’ Dili peligroso niadtong panahona sa tuig. Tungod sa ubos kaayong mga temperatura sa sayo nga tingtugnaw, baga kaayo ang yelo niadtong panahona. Bisan pa niana, kinahanglang magbantay kanunay kon anaa sa yelo. Bisan sa mga panahon sa grabeng mga tingtugnaw, mahimong adunay mga bahin nga nipis ra ang yelo. Hinungdanon ang pagkahibalo sa mga kondisyon sa yelo ug sa nalangkit nga mga risgo ug pagkadunay bug-os nga kasangkapan. Human makalakaw ug mubong distansiya, si Martti misugod pagbangag diha sa yelo. Ang barina sa yelo nagbangag sa yelo nga kini daw samag mantekilya, ug nahimo dihadiha ang 30-pulgadang lungag. Ginamit ang lungagon nga luwagluwag, gikahig ni Martti ang yelo ug tubigong niyebe gikan sa lungag. Unya siya milingkod sa iyang mabitbit nga silya, gihikay ang iyang bingwit, ug gihulog ang taga agi sa lungag sa yelo.

Bisan pag ang ideya sa pagpamingwit sa kayelohan yano lamang​—pagbangag diha sa kayelohan ug mosugod sa pagpamingwit​—ang usa ka tawo dili kaayo malisdan kon may diyutay siyang kahibalo. Pananglitan, hinungdanon ang pagpili ug angayang dapit. Sanglit ang mga isda dili kaayo molangoylangoy aron mangitag pagkaon sa tingtugnaw, hinungdanon ang pagkahibalo kon asa magtigom ang mga isda. Gitino ni Martti ang dapit nga iyang gipili nga puwesto niining adlawa pinasukad sa iyang miaging mga pagpamingwit sa kayelohan. Kon kami moadto sa dili-sinati nga katubigan, siya lagmit magsusi pag-ayo sa usa ka mapa ug magplano daan kon asa mangitag mga isda. Ang mamimingwit sa kayelohan makakat-on usab sa pagpaniid sa panahon ug sa mga epekto niana diha sa kalihokan sa mga isda. Makapangita siyag mga isda pinaagi sa pagbarina ug daghang lungag diha sa yelo sa nagkalainlaing dapit. Ang mamimingwit tingali magbarina ug daghang lungag sa usa ka adlaw.

Niining adlawa, ang mga isda daw nagtago o wala gutoma. Bisan kon unsay kahimtang, kami wala maproblema niana. Kon buot sabton, akong nahibaloan kon unsay tinuod nga makapaikag sa pagpamingwit sa kayelohan. Ang pagkaatua sa gawas ug pagkalingaw sa kinaiyahan mas hinungdanon kay sa makabingwit ug isda. Kini ang pagsumaryo ni Martti: “Kini nahisamag bakasyon alang sa mga taga-siyudad. Mahikalimtan nimo ang tanan nimong ubang kabalaka.”

[Hulagway sa panid 27]

Pagbarina sa kayelohan

[Hulagway sa panid 27]

Barina sa yelo