Ang Kahinungdanon sa Pagbansay sa Imong Anak

ANG mga butang nga makat-onan o dili makat-onan sa bata makaapektar sa iyang mga katakos sa umaabot. Nan, unsay angayng himoon sa mga ginikanan sa ilang gagmayng mga bata aron modako sila ingong balanse ug malamposon nga mga tawo? Tagda ang konklusyon nga nakab-ot sa uban pinasukad sa pagtuon nga gihimo ning di pa dugayng mga katuigan.

Ang Papel sa mga Synapse

Ang bag-ong mga pamaagi sa pagsuhid sa utok nagpaposible sa mga siyentipiko sa pagtuon sa pag-ugmad sa utok sa mas detalyadong paagi. Ang maong mga pagtuon nagpakita nga ang unang mga tuig sa kinabuhi sa bata maoy hinungdanon kaayo nga panahon sa pag-ugmad sa mga kalihokan sa utok nga gikinahanglan sa pagproseso ug impormasyon, pagpasundayag ug normal nga mga pagbati, ug pagsulti nga larino. “Ang mga koneksiyon sa utok paspas kaayong maporma sa unang mga tuig sa kinabuhi, diin ang mga gene ug ang mga kasinatian sa bata parehong nag-impluwensiya sa pag-ugmad sa utok,” nagtaho ang magasing Nation.

Ang mga siyentipiko nagtuo nga ang kadaghanan niining mga koneksiyon, nga gitawag ug mga synapse, maporma sa unang pipila ka tuig sa kinabuhi. Mao kini ang panahon diin “ang umaabot nga mga katakos sa bata maylabot sa intelihensiya, pagpabili sa kaugalingon, pagsalig sa uban ug gana sa pagtuon maugmad,” matod ni Dr. T. Berry Brazelton, usa ka eksperto bahin sa pagpadako sa mga bata.

Ang utok sa bata kusog nga modako, mopormag koneksiyon, ug moobra sa unang pipila ka tuig. Sa dihang ang bata tugob sa makapadasig nga mga kalihokan ug matulon-anong mga kasinatian, ang mga synapse modaghan, nga mopatunghag daghang koneksiyon sa neuron sa utok. Kini nga mga koneksiyon maoy nagpaposible sa paghunahuna, pagkat-on, ug pagsabot.

Lagmit gayod nga kon ang masuso kanunayng dasigon, mas daghang selula sa nerbiyos ang mapalihok ug mas daghang

 koneksiyon ang maporma tali niini. Makaiikag, ang maong pagdasig wala lang maglangkit sa mental nga kalihokan, sama sa pagkat-on bahin sa lainlaing mga butang, matematika, o pinulongan. Nakaplagan sa mga siyentipiko nga ang emosyonal nga pagdasig gikinahanglan usab. Gipakita sa mga pagtuon nga diyutay lang ang maporma nga mga koneksiyon sa synapse diha sa mga masuso nga dili kanunay halogon ug hapohapon ug wala hagwahagwaa o wala hatagig emosyonal nga pagdasig.

Epekto sa Pagbansay Diha sa Natagong Katakos sa Bata

Paglabay sa panahon, sa magkadako na ang mga bata, usa ka matang sa pagpul-ong ang mahitabo. Daw wad-on sa lawas ang mga koneksiyon sa synapse nga lagmit dili kinahanglanon. Dako kaayo kinig epekto sa natagong katakos sa bata. “Kon ang bata dili hatagan ug hustong matang sa pagdasig sa hustong pangedaron,” matod sa tigpanukiduki sa utok nga si Max Cynader, “nan ang mga koneksiyon sa neuron dili kaayo mougmad.” Sumala kang Dr. J. Fraser Mustard, mahimo kining moresulta ug ubos nga IQ, dili maayong abilidad maylabot sa pagsulti ug sa matematika, mga suliran sa panglawas inigkahamtong, ug bisan mga suliran sa panggawi.

Busa mopatim-aw nga ang mga kasinatian sa usa ka masuso makaapektar gayod sa iyang kinabuhi ingong hamtong. Ang unang mga kasinatian sa bata mahimong mag-impluwensiya kon siya kaha lig-on ug lawas o huyang, kon siya kaha may katakos sa pag-analisar sa malisod nga mga ideya o wala, ug kon siya kaha may empatiya o wala. Busa hinungdanon kaayo ang papel sa mga ginikanan. “Usa sa labing hinungdanon nga bahin niining mga kasinatian sa pagkabata,” matod sa usa ka pedyatrisyan, “mao ang usa ka mahunahunaon nga tig-atiman.”

Daw sayon kaayo kanang paminawon. Bansaya ug atimana ang imong mga anak, ug sila molampos. Ikasubo, ang mga ginikanan nasayod nga ang pagkat-on kon unsaon pag-atiman sa ilang mga anak sa hustong paagi dili kanunayng sayon. Ang katakos sa pagmatuto sa mga bata sa malamposong paagi dili kanunayng mabatonan nga kinaiyanhon.

Sumala sa usa ka pagtuon, 25 porsiyento sa mga ginikanan nga gisurbi wala masayod nga ang ilang paagi sa pag-atiman sa ilang mga anak makapauswag o makasanta sa pangutok, pagsalig sa kaugalingon, ug gana sa pagkat-on. Nakapatungha kini ug mga pangutana sama sa: Unsa ang kinamaayohang paagi aron maugmad ang natagong mga katakos sa imong anak? Ug sa unsang paagi nimo ikatagana ang hustong mga kahimtang aron maugmad kana? Tubagon nato kining mga pangutanaha sa sunod nga artikulo.

[Hulagway sa panid 6]

Ang mga masuso nga gipasagdan nga walay makapadasig nga kalihokan mahimong dili kaayo mougmad sama sa uban