Mga Pagkaon Gikan sa Imong Tanaman

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA CENTRAL AFRICAN REPUBLIC

SA DAGHANG kayutaan, ang adlaw-adlaw nga gikabalak-an sa mga tawo mao ang pagpakaon sa ilang mga pamilya. Lisod ang pagbuhat niini tungod sa kamahal sa mga utanon. Apan, nakaplagan sa pipila ang maorag yanong solusyon—ang pagpananom ug pipila sa ilang mga utanon!

Tingali gusto kang magsugod sa pagtikad ug gamayng tanaman. Tinuod, basin walay igong luna palibot sa imong pinuy-anan, apan basig dunay luna diha sa duol nga mahimo nimong matikad. Hunahunaa lang ang imong madaginot nga salapi pinaagi sa pagpananom ug lamian ug makapahimsog nga mga utanon! Ang pagpananom mahimo pa nimong ehersisyo nga imong gikinahanglan. Kini mahimo usab nga proyekto sa pamilya nga kalipayan sa imong mga anak. Sa pagkatinuod, ang pagpananom ug utanon maoy edukasyonal. Kini makatudlo ug mga hiyas sama sa pagpailob. (Santiago 5:7) Dugang pa, ang pagkakita nga mitubo ang mga tanom mas makapasuod kanimo sa Maglalalang sa tanang maayong butang.—Salmo 104:14.

Apan ayaw hunahunaa nga ang pagkultibar ug kaugalingong tanaman sayon ra o nga aduna kay maani dayon. Bisan pa niana, uban ang determinasyon ug gamayng kahibalo, ikaw molampos!

Usa ka Pamilya nga Milampos Pagpananom

Tagda pananglitan si Timothée ug Lucie—usa ka Kristohanong magtiayon nga may duha ka anak, nga nagpuyo sa Bangui, ang kaulohan sa Central African Republic. Ilang nakaplagan nga praktikal ug makalilipay ang pagtikad ug ilang tanaman tungod kay makasapar kini sa ilang gamayng kinitaan.

Sa 13 anyos pa si Lucie, nagtikad siya ug gamayng tanaman duol sa iyang pinuy-anan, nga nagkurikuri didto inig-abot niya gikan sa eskuylahan ug sa mga hinapos sa semana. Ganahan kaayo siya sa pagkakita nga mitubo ang mga tanom. Apan, milabay usa ang mga tuig ayha pa siya makadesidir sa pagsugod  sa pagpananom alang sa iyang pamilya. Iyang gihikay ang pagtikad sa usa ka sikbit nga luna nga gihimong basurahan. Nakita ni Lucie nga kadto kapuslan. Inay maghatag ug kadaot sa yuta, ang pagkadunot sa basura latas sa katuigan nakapatabunok sa yuta nga mapuslan sa pagpananom. Si Lucie ug Timothée nakadesidir sa paghimo niadtong dapita nga usa ka malamboong tanaman.

Pagsugod sa Pagpananom

Apan, una sa tanan, kinahanglang manukiduki sila. Nakigsulti sila sa uban nga makamaong mananom, ug sila naminawg maayo. Sanglit kadtong dapita nagkinahanglag irigasyon, nakakat-on pa gani sila pagkalot ug kaugalingong atabay. Ang pagbasag mga basahon bahin sa pagpananom nakatabang usab.

Ilang nabasa kon sa unsang paagi ang usa ka tanom makaapektar sa pagtubo sa laing tanom, ug ilang nakat-onan nga ang ubang mga tanom makatabang sa laing tanom nga molambo. Apan, sa pagkatinuod ang ubang tanom makapugong sa pagtubo sa laing tanom. Ang uban nag-ingon nga ang mga karot maayong itapad pagtanom sa mga kamatis diha sa tanaman. Maingon man, maayog tubo kung iipon pagtanom ang celery ug cauliflower. Ug ang dill maoy “higala” sa mga gisantes, pepino, letsugas, ug mga sibuyas. Apan, ang letsugas ug ang sangig dili maayong ipunon pagtanom. Ang mga sibuyas makadaot sa mga berdeng balatong ug mga gisantes. Kon ang mga tanom makadaot sa laing tanom, kini malarag ug daling mataptan sa mga peste ug makadaot nga mga insekto.

Nakat-onan usab ni Timothée ug Lucie nga dili maalamon ang pagtanom ug usa lang ka klaseng tanom sa usa ka luna sa yuta. Kay kon kini hugpaan sa mga insekto o peste, mahimong mapildihan sila sa tanan. Ang pagtanom ug maayong pagkapili nga klase sa mga tanom nakatabang nila sa pagpamenos sa kapeligrohan. Ang mga hilba ug mga bulak nakatampo sa kamabulokon, kamadanihon, ug katahom sa ilang tanaman ug nakadani sa mga buyog ug ubang mapuslanong mga insekto nga makatabang sa mga tanaman nga magpabiling malamboon.

Kining magtiayona nakakaplag usab ug mga paagi aron di na mistil mogamit ug makahilong mga espri sa ilang mga tanom. Ilang nakat-onan nga ang pagtanom ug ahos makatabang nga mawagtang ang pipila ka peste sa tanaman. *

Nagkinahanglan kadtog kakugi ug pailob, apan karon si Timothée ug Lucie aduna nay malamboong tanaman. Kini adunay abot nga mga repolyo, sangig, kamatis, karot, pepino, ug mga talong​—usahay sobra pa sa makonsumo sa pamilya!

Pagtikad ug Kaugalingong Tanaman!

Apan, dili lamang sa Aprika nga ang mga tawo nakakaplag sa pagkapraktikal sa pagtikad ug kaugalingong tanaman. Pananglitan, sa Alemanya, dunay kapin sa usa ka milyon nga mga tanaman diha sa siyudad o sa sikbit nga mga lugar. Usahay kini gitawag ug Schrebergaerten (gingalan sa Aleman nga doktor nga si Daniel Schreber), nga usa ka tanaman nga gipahatpahat nga luna sa yuta (mga 200 ug 400 ka metro kuwadrado) nga paabangan ngadto sa mga molupyo sa siyudad. Sumala sa usa ka tigdukiduki, kining gagmayng mga tanaman “nagdulag hinungdanong papel alang sa produksiyon sa preskong mga prutas ug mga utanon.” Ang mga tanaman nagsilbi usab ingong gamay nga “paraiso” alang sa mga tag-iya niini—usa ka dapit sa pagtrabaho ug pagpahayahay.

Ang Bibliya nagsaad nga usa ka adlaw sa umaabot, ang tibuok yuta mahimong tibuok-kalibotang tanaman—usa ka tinuod nga paraiso. (Lucas 23:43) Apan, sa kasamtangan, basin makakaplag kag luna sa yuta ug malipay sa pag-ani ug pagkaon gikan sa imong gamay nga tanaman.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 24]

Si Timothée ug Lucie nga nagtimba aron ibisibis sa tanaman sa ilang pamilya

[Hulagway sa panid 24]

Usa ka pahat nga tanaman sa Munich, Alemanya