Usa ka Matahom nga Langgam nga May Balhibo nga Napunog Mata
Usa ka Matahom nga Langgam nga May Balhibo nga Napunog Mata
TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA INDIA
TINGALI nakataghap ka gikan sa ulohan nga kami naghisgot bahin sa peacock. Tinuod, ang laking peafowl dunay ikog-ikog nga nabantog sa tibuok kalibotan. * Apan, nahibulong ka ba sukad kon unsay katuyoan niining maanindot kaayo nga balhibo ug kon kini nga linalang tinuod bang talagsaon dili lang tungod sa katahom niini?
Ang peafowl sakop sa pamilyang pheasant, tulo ka matang kini. Hisgotan nato dinhi ang Indian o kasagarang peacock, nga asul-berde ang kolor ug may gitas-on nga 200 ngadto sa 235 sentimetros, apil na ang 150 sentimetro-ug-gitas-on nga ikog-ikog. Ang mga balhibo sa ikog-ikog may kolor nga berde ug bulawan nga may mga marka nga susamag mga mata nga kolor asul ug bronse. Ang mga balhibo sa lawas kasagaran metalikong asul-berde.
Ginganlan sa kagamhanan ingong nasodnong langgam sa India, ang peacock tinuod nga harianon ug panagway. Tingali mao kanay hinungdan nga sa ubang pinulongan gigamit ang mga pulong “garboso sama sa peacock” aron sa paghubit sa mga tawong hambogiro. Bisan pa niana, ang langgam dili garboso sama sa panagway niini. Ngani, kini daling mapaaghop. Giisip sa uban ang peacock nga sagrado. Tungod niana, ang mga mag-uuma sa kabaryohan sa India magpailob lang usahay sa dihang daoton sa mga langgam ang ilang kahumayan.
Ilang Matahom Kaayong Pasundayag
Siyempre, ang mga peacock nabantog tungod sa matahom kaayong pasundayag nga himoon nila pinaagi sa pagpabukad sa ilang ikog-ikog nga morag naggilakgilak nga paypay. Unsay katuyoan sa maong mapagawalong pasundayag? Tingali aron magpaibog sa mga baye.
Ang bayeng peacock may pagkapilian, apan gusto niya ug laki nga mapagawalon. Ang gibukhad pag-ayong ikog-ikog sa peacock, nga napunog mga mata nga hayag kaayog kolor, makadani gayod sa pagtagad sa bayeng peacock. Mas gusto niyang pilion ingong kapikas ang peacock nga labing maanindot ug pasundayag.
Apan, ang pagbukhad sa ikog-ikog maoy bahin lang sa pasundayag. Ang laki sa sinugdan magbukhad sa taas nga ikog-ikog niini, nga bawogon kana paabante. Unya sugdan niini ang sayaw sa pagpasundayag. Ang pulahon-kape nga mga pako naglaylay sa iyang mga kilid samtang nagpakurog sa iyang lawas, nga magpakanaas sa nagtindog nga mga balhibo. Siya usab mokalakala ug kusog. Kini dili mananoy nga pamation, apan labing menos kini magpahibalo sa bayeng peacock nga siya nakaangay kaniya.
Usahay, ang bayeng peacock mosulay sa pagsundog ug diyutay sa mga kalaki sa laki, apan sa kadaghanang panahon, kini morag dili interesado. Bisan pa niana, ang labing hawod nga tigpagawal maoy makadani sa baye. Ang usa ka peacock mahimong makatigom ug grupo sa lima ka baye ug makapaanak ug abot sa 25 ka piso sa usa ka tuig.
Pamilyahanong Kinabuhi sa Peacock
Human sa panahon sa pagpasanay, panahon na nga iluno ang balhibo. Sa aberids, ang bug-os nga ikog-ikog sa hamtong nga peacock gilangkoban ug kapig 200 ka dagang. Panguhaon kana sa Indian nga mga tagabaryo aron ieksportar ngadto sa mga nasod sa Kasadpan, hangtod nga miabot ang panahon nga gidili ang pag-eksportar niini aron dili mapuo ang espisye. Siyempre, diha sa maong dapit ang mga balhibo gihimo gihapong mga paypay ug ubang matahom nga mga butang.
Sa magabii ang mga peacock hinayhinayng mokatkat sa habog nga mga kahoy aron mangitag maayong dapit nga hulopan. Sa mabuntag balihon niini ang proseso pinaagi sa hinayhinayng pagkanaog. Tingali madani ka niining mga linalanga tungod sa ilang katahom, apan ayaw pagdahom nga maanindot usab silang moawit. Ang ilang mamingawong mga panawag makaguba sa kahilom sa kagabhion hangtod ang mga langgam mosugod sa pagpangitag pagkaon.
Ang mga peacock mokaon ug bisan unsa. Lakip niana mao ang mga insekto, mga tabili, ug usahay bisan gagmayng mga halas, ingon man mga liso, lugas, lentihas, ug humok nga mga gamot sa mga tanom.
Bisan pag daw garbosohon kinig panagway, ang peacock mahimong mapanalipdanon kaayo. Kay daling makamatikod ug mga kapeligrohan, sama sa nagsuroysuroy nga tigre, ang peacock moreaksiyon pinaagi sa pagdagandagan sa lasang nga magkalakala aron magpasidaan sa umaabot nga kapeligrohan. Ang ubang mga laki moduyog sa pagdagandagan. Katingalahan nga sila kusog kaayong modagan, nga magsunod. Hinuon, ang bayeng mga peacock dili mobiya sa ilang mga piso, bisan atubangan sa kinagrabehang kapeligrohan.
Ang taas nga ikog-ikog daw dili makapahinay sa peacock, bisan pag morag sabal kana sa dihang molupad ang langgam. Apan, sa dihang makasugod na kini sa paglupad, tulin kaayo kining molupad, nga magpakapakapa sa mga pako niini nga kusog kaayo.
Sa dihang moabot na sila ug walo ka bulan, ang mga piso andam nang mobiya sa ilang mga ginikanan ug mosugod sa pagkinabuhi nga kinaugalingon. Ang pagbiya niini makatabang sa inahan sa pagpangandam alang sa sunod nga alatubangon niini sa pagpatunghag mga anak. Ang mga laki nga tali magsugod sa pagpatubo sa ilang timailhang ikog-ikog sa mag-edad sila ug mga walo ka bulan, apan inigdangat nilag upat ka tuig ang tanang balhibo sa laki nakatubo na. Unya sila andam nang magpamilya.
Ang Peacock Diha sa Kasaysayan
Ang mga hardin sa karaang Gresya, Roma, ug India may mga peacock. Diha sa mga obra sa arte ug sa mga dayandayan, ang mga peacock makita diha sa harianong panimalay sa India sulod sa libolibo nang katuigan. Gani, ang Peacock Throne giisip nga usa sa kinalabwang mga pananglitan sa mga bahandi sa India. Gitaklapan ug daghan kaayong brilyante, kini gikataho nga gihal-opan ug 108 ka rubi ug 116 ka esmeralda. Ang atop-atop niini adunay bulawan nga peacock, ug tungod niini kini nailhan niining ngalana. Ang trono asembolon ug lingkoran sa importanteng seremonyal nga mga okasyon lamang.
Ang kasaysayan sa Bibliya nagpakita nga ang mga peacock maoy usa sa bililhong mga importe ni Haring Solomon. Makaikag gayod nga handurawon ang mga peacock nga naglakawlakaw diha sa iyang harianong mga hardin. (1 Hari 10:22, 23) Kining mga langgama nagpadayag kanato nga aduna gayoy usa ka intelihenteng Tigdisenyo. Inigsayaw sa peacock uban sa ikog-ikog nga nagbukhad ang balhibo nga nindot kaayog kolor, ang tawo mahingangha gayod sa mga abilidad ni Jehova sa arte, ang Diyos nga ‘naglalang sa tanang butang.’—Pinadayag 4:11.
[Footnote]
^ Ang mga balhibo sa maong ikog-ikog motubo gikan sa likod sa langgam, dili sa ikog niini. Gamiton sa peacock ang mga balhibo sa ikog niini sa pagpatindog sa balhibo sa ikog-ikog.
[Hulagway sa panid 16]
Ang bayeng peacock sa kadaghanang panahon dili interesado sa pagsayaw sa laki
[Credit Line]
© D. Cavagnaro/Visuals Unlimited
[Mga hulagway sa panid 17]
Maayong mga inahan ang mga bayeng peacock
[Credit Line]
© 2001 Steven Holt/stockpix.com
[Picture Credit Line sa panid 15]
Peacock: Lela Jane Tinstman/Index Stock Photography
[Picture Credit Line sa panid 16]
John Warden/Index Stock Photography