Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Ako Makasagubang sa Usa ka Trahedya?

“Nganong gipatay sa mga terorista ang akong inahan?”​—Kevin. *

“[Sa wala pay Septiyembre 11], gusto kog mga tunel. Sa pagkakaron akong mahanduraw nga ako namatay diha sa usa ka tunel kay kana gibombahan.”​—Peter.

ANG inahan ni Kevin namatay sa pag-atake sa World Trade Center sa New York City niadtong Septiyembre 11, 2001. Si Peter wala makasinati sa samang grabe nga kapildihan, apan sa gihapon siya grabeng naapektohan sa maong mga panghitabo.

Usa ka balita sa mantalaan nag-ingon: “Ang libolibong bata nga nagpuyo sa New York nakigbisog sa mga problema sa pangisip tungod sa [mga pag-atake sa] Septiyembre 11 nga sa daghang kaso mohangtod sa pagkahamtong.” Makapabalaka, ang mga ilhanan sa emosyonal nga kadaot nga “nasinati sa mga bata nga halayo sa World Trade Center sama ra gayod sa direktang mga nakasaksi sa mga pag-atake.” *

Ang ubang mga trahedya mahimong moresulta usab sa maong mga problema sa pangisip, sama sa mga pagpamomba sa Israel sa mga naghikog ug sa paturagas nga pagpamusil diha sa ubang dapit. Bahin sa maong mga pagpamusil ang usa ka eksperto sa mga epekto sa emosyonal nga kadaot miingon: “Bisan pag [ang mga bata] nagpuyog 2,000 ka milya gikan sa dapit sa pagpamusil, ang [ilang] kabalaka mosamot gihapon tungod sa maong mga hitabo.”

Ang hinungdan? Inigkahitabo sa maong mga katalagman, ang mga batan-on maladlad sa daghan kaayong balita. Ang makalilisang nga mga hulagway sa mga pagpamomba sa mga terorista, pagpamusil diha sa tunghaan, ug kinaiyanhong mga katalagman balikbalikon sa pagsibya, nga tungod niana ang daghang batan-on maglisod sa pagwagtang nianang mga hulagwaya gikan sa ilang mga alimpatakan. Dili katingalahan nga ang usa ka surbing gihimo alang sa Hunta sa Edukasyon sa New York City nagbutyag: “Unom ka bulan human sa pagkalumpag sa World Trade Center, 76 porsiyento sa 8,266 ka estudyante sa publikong tunghaan kanunayng maghinumdom gihapon sa mga pag-atake sa mga terorista.”

Nagkinabuhi kita sa gitawag sa Bibliya ug “mangilngig nga mga panahon.”  (2 Timoteo 3:1-5, New International Version) Sa unsang paagi makasagubang ka sa dihang mahitabo ang makalilisang nga mga trahedya? *

Kon Nganong Nahitabo ang Makapaguol nga mga Butang

Usa ka paagi sa pagsagubang sa mga emosyon nga daw makapalusno kanimo mao ang pagpukaw sa imong “tin-awng mga gahom sa panghunahuna.” (2 Pedro 3:1) Sulayi ang paghunahuna sa mga butang pinasukad sa makataronganon, diyosnong panglantaw. Pananglitan, tingali kinahanglang pahinumdoman mo ang imong kaugalingon nga ang daghang trahedya maoy resulta lamang sa “panahon ug ang wala damhang panghitabo.” (Ecclesiastes 9:11) Si Jesu-Kristo mihatag ug usa ka pananglitan niini sa dihang iyang gihisgotan ang pagkalumpag sa usa ka torre sa Siloam. Napulog-walo ka tawo ang namatay sa maong lokal nga katalagman. Bisan pa niana, gipatin-aw ni Jesus nga ang mga nabiktima wala siloti sa Diyos. Sila namatay tungod lang kay nahitabo nga sila didto niadtong dili-hustong dapit sa dili-hustong panahon. (Lucas 13:1-5) Ang pagpalandong niining kamatuorana basin makatabang kanimo sa pag-isip sa mga katalagman sa makataronganong paagi.

Ang tin-awng panghunahuna makapugong usab kanimo nga ‘maaligutgot batok kang Jehova’ ug basolon siya tungod sa makapasubong mga panghitabo. (Proverbio 19:3) Inay sa pagpahinabo sa atong kasakitan, si Jehova mao “ang Diyos sa tanang paghupay.” (2 Corinto 1:3) Inigkahitabo sa mga trahedya, kinahanglang makigsuod kita kaniya​—dili magpahilayo tungod sa kasuko. Palandonga ang mga pulong sa Bibliya sa Santiago 1:13: “Sa dihang pagasulayon, dili siya angay moingon: ‘Ako gisulayan sa Diyos.’ Kay ang Diyos dili masulayan sa daotang mga butang ni siya mosulay kang bisan kinsa.” *

Ang usa ka makapasubong panghitabo mga siglo kanhi sa Tungang Sidlakan mahimong maghulagway niining puntoha. Ang Bibliya nagsugid kanato nga ang bugtong naluwas sa maong katalagman mitaho: “Ang kalayo mismo sa Diyos nahulog gikan sa langit ug misunog sa mga karnero ug sa mga tig-alagad ug gilamoy sila.” (Job 1:16) Pagkangilngig nga katalagman! Ug kadtong nalisang nga tawo dayag naghunahuna nga ang Diyos maoy nagpahinabo niadto. Apan, ang Diyos dili maoy nagpahinabo niadto. Ang Job 1:7-12 nagpadayag nga ang kalayo gipadala, dili sa Diyos, kondili sa Kaaway sa Diyos​—si Satanas nga Yawa!

Usa ka talagsaong kahimtang kadto: Si Jehova naghatag kang Satanas ug espesyal nga permiso sa pagsulay sa integridad ni Job. Busa ayaw ihinapos nga si Satanas mao ang direktang nakaingon sa kinaiyanhong mga katalagman sama sa mga bagyo ug mga baha. * Bisan pa niana, ang Bibliya nag-ingon gayod nga “ang tibuok kalibotan nailalom sa gahom sa usa nga daotan.” (1 Juan 5:19) Busa, siya makagamit ug mga tawo aron mangdaot ug manglaglag.

Ugaling lang, kita dili angayng mobati nga walay mahimo. Tagda ang laing hitabo, nga natala diha sa Bibliya sa 1 Samuel 22:12-23. Atong nahibaloan dinha ang bahin sa mapintasong pagpatay sa usa ka grupo sa matinumanong mga saserdote ug ilang mga pamilya. Sa walay duhaduha si Satanas adunay bahin sa paghulhog sa daotang si Haring Saul aron himoon ang maong mapintasong buhat. Bisan pa niana, ang matinumanong si David, kinsa sa ulahi nahimong hari, misulat sa Salmo 52, diin iyang gipahayag ang pagsalig nga ang Diyos maglaglag sa daotang mga tawo nga nakaingon sa maong katalagman.​—Salmo 52:5.

Mao man usab karon, makapaneguro ka nga dili itugot sa Diyos nga ang dinasig-sa-Yawa nga mga pagpatay ug kapintasan magpadayon hangtod sa hangtod. Ngani, ang Bibliya nagsaad nga ang Diyos duol nang mogamit sa iyang Anak, si Jesus, aron ‘bungkagon ang mga buhat sa Yawa’! (1 Juan 3:8) Sa kataposan, wala na unyay mga timaan sa kadaot nga nahimo ni Satanas. Pinaagi sa pagbanhaw, ang Diyos makapabuhi pag-usab sa mga indibiduwal nga namatay sa makapasubong mga buhat sa kapintasan o terorismo.​—Buhat 24:15.

Praktikal nga mga Paagi Aron Makasagubang

Kining binase-sa-Bibliya nga paglaom makatabang kanimo sa paglikay nga malumsan sa kahadlok. Apan may pipila usab ka praktikal nga mga tikang nga imong mahimo. Pananglitan, matikdi ang prinsipyo sa Bibliya diha sa Proverbio 12:25. Pinaagi lamang sa pagpahayag sa imong mga pagbati ngadto sa uban nga makadawat ka ug “maayong pulong” nga makapalig-on. Ang paghimo niana makatabang usab kanimo sa pag-amgo nga wala ka mag-inusara sa imong giantos nga mapait nga kasinatian. Busa kon ikaw magul-anon, sulayi  ang pagpahayag sa imong mga pagbati ngadto sa imong mga ginikanan o ngadto sa usa ka hamtong nga membro sa Kristohanong kongregasyon. *

Laing sugyot: Ayaw balikbalika pagtan-aw ang detalyadong mga pagsibya sa mga trahedya. Ikaw mas malisdan sa pagwagtang sa makapabalakang mga hitabo gikan sa imong alimpatakan tungod sa balikbalik nga pagtan-aw.​—Salmo 119:37.

Kristohanon ka ba? Nan padayon gayod sa pagsunod sa imong rutina sa Kristohanong mga kalihokan. (Filipos 3:16) Ang maong mga kalihokan naglakip sa pagtambong sa mga tigom uban sa mga isigka-Kristohanon ug pagpakig-ambit sa imong pagtuo sa uban. (Hebreohanon 10:23-25) Kana makatabang kanimo nga dili mamalandong kanunay sa makapaguol nga mga panghitabo. Ang pagpalayo sa mga tawo makadaot lang kanimo​—sa emosyonal ug sa espirituwal nga paagi.​—Proverbio 18:1.

Ang pagpadayon pagbasa sa Bibliya kada adlaw makatabang ilabina sa bisan unsang makapaguol nga kahimtang. Ang inahan sa usa ka batan-on nga ginganlag Loraine himalatyon gumikan sa kanser. Matikdi kon giunsa pagsagubang ni Loraine ang maong makapaguol nga kahimtang: “Makahinumdom ko nga gibasa kog daghang beses ang basahon ni Job panahon sa maong mapait nga kasinatian. Ang basahong Mga Salmo naghatag usab ug dakong kahupayan kanako. Samtang gibasa ko ang makapahupay nga mga pulong gikan sa Kasulatan, gibati ko nga samag ako gihalog ni Jehova.” Ang iyang manghod nga babayeng si Mishael samang nahinumdom: “Kon may adlaw nga dili ako makabasa sa Bibliya, bation ko ang epekto niana. Ang akong hunahuna awtomatikong mobalik sa makapaguol nga mga panghitabo. Ang pagbasa sa Bibliya mihatag kanakog espirituwal nga sustento nga akong gikinahanglan aron makalahutay sa matag adlaw.”

Kon ikaw nakasinatig kapildihan​—ilabina pagkamatay sa usa ka minahal​—ang pagbasa sa brosyur nga Sa Dihang Mamatay ang Imong Minahal * makapahupay kaayo. Gahinig panahon ang pagbasa ug pagpalandong sa tanang gisitar nga kasulatan. Palandonga, usab, ang paglaom sa pagkabanhaw. “Sa literal akong mahanduraw ang akong inahan nga nahibalik panahon sa pagkabanhaw,” matod ni Loraine. “Akong mahanduraw nga siya moingon: ‘Nahibalik na ako. Unsa bay inyong giluto alang sa paniudto?’ Makapahiyom ako niana.”

Ang pagsalig kang Jehova diha sa pag-ampo makahatag usab kanimo ug kusog nga imong gikinahanglan aron makaagwanta sa grabeng mga trahedya. Si Loraine nahinumdom: “Didto ako sa kuwarto sa dihang ang akong inahan namatay. Dihadiha nangayo ako kang Jehova ug kusog aron makaagwanta ug makalahutay niana. Dihadiha gibati ko ang kalinaw sa Diyos.” Mahimong espesipiko sa imong mga pag-ampo kang Jehova. Ipahibalo gayod kaniya kon unsa ang imong gibati. “Sa atubangan niya ibubo ninyo ang inyong kasingkasing,” nag-awhag ang salmista.​—Salmo 62:8.

Paglabay sa panahon, lagmit mograbe pa ang kasakitan sa yuta. (2 Timoteo 3:13) Bisan pa niana, ang Bibliya nagsaad: “Ang mga mamumuhat ug daotan pagaputlon . . . Apan ang mga maaghop magapanag-iya sa yuta, ug sila makakaplag gayod sa ilang tumang kalipay sa kadagaya sa pakigdait.” (Salmo 37:9-11, 29) Ang hugot nga pagpangupot sa maong paglaom makatabang kanimo nga magmalamposon sa pagsagubang inigkahitabo sa mga trahedya.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 14]

Basin maalamon ang paglimite sa pagtan-aw sa makapaguol nga mga hulagway diha sa telebisyon o mantalaan