ANG BIBLIYA DILI LIBRO SA SIYENSIYA, PERO KINI DUNAY MGA IMPORMASYON NGA NAG-UNA SA PANAHON NIINI. TAGDA ANG PIPILA KA PANANGLITAN.

Ang uniberso ba dunay sinugdanan?

Ang iladong mga siyentista kaniadto kombinsido nga ang tubag niana maoy wala. Karon ang kadaghanan nila nagtuo nga ang uniberso dunay sinugdanan. Dugay nang nag-ingon ang Bibliya nga ang uniberso dunay sinugdanan.​—Genesis 1:1.

Unsay porma sa planetang yuta?

Sa karaang panahon, daghan ang nagtuo nga ang yuta flat o patag. Niadtong ikalimang siglo B.C.E., ang Gregong mga siyentista miingon nga ang yuta lingin. Pero una pa kaayo niana​—sa ikawalong siglo B.C.E.—​ang magsusulat sa Bibliya nga si Isaias naghisgot nga lingin ang porma sa yuta.​—Isaias 40:22.

Ang literal ba nga langit madaot?

Ang Gregong siyentista nga si Aristotle, sa ikaupat nga siglo B.C.E., nagtudlo nga ang pagkadaot mahitabo lang dinhi sa yuta, samtang ang punog bituon nga kalangitan dili gayod mausab o madaot. Kana nga ideya maoy gituohan sulod sa daghang siglo. Pero niadtong ika-19 nga siglo, ang mga siyentista nakahunahuna ug ideya nga gitawag ug entropy. Sumala pa niini, ang tanang butang, sa langit man o sa yuta, magkaanam ug kadaot. Si Lord Kelvin, usa sa mga siyentista nga nagsuportar niini nga ideya, naghisgot bahin sa giingon sa Bibliya nga ang langit ug yuta madaot o madunot. (Salmo 102:25, 26) Si Kelvin nagtuo, sama sa gitudlo sa Bibliya, nga ang Diyos makasanta sa maong pagkadaot o pagkadunot sa Iyang kalalangan.​—Ecclesiastes 1:4.

Duna bay gibitayan ang mga planeta sama sa atong yuta?

Si Aristotle nagtudlo nga ang mga planeta, bituon, ug uban pa, anaa sa sulod sa kristal nga mga globo, ang matag usa nasulod sa lain na sab nga kristal nga globo, diin ang yuta anaa sa kinatung-an niini. Niadtong ika-18 nga siglo C.E., gidawat na sa mga siyentista ang ideya nga ang mga bituon ug planeta nagbitay sa wala. Pero sa basahon sa Job, sa ika-15 nga siglo B.C.E., atong mabasa nga gibitay sa Maglalalang ang yuta sa wala.​—Job 26:7.

ANG BIBLIYA, BISAG DILI LIBRO SA MEDISINA, DUNAY MGA PRINSIPYO NGA NAGPAKITA KON UNSA KINI KA ABANTE SA KAHIBALO BAHIN SA PANGLAWAS.

Pagkuwarentinas sa mga masakiton.

Ang Moisesnong Balaod nagsugo sa pagkuwarentinas sa mga sanlahon. Sa pagtungha lang sa mga epidemya sa Middle Ages nakakat-on ang mga doktor sa pagsunod niini nga prinsipyo, nga epektibo gihapon.​—Levitico, kapitulo 13 ug 14.

Pagpanghunaw human makahikap ug patayng lawas.

Hangtod sa kataposang bahin sa ika-19 nga siglo, ang mga doktor sagad mohikap ug patay ug dayon mohikap na pod ug buhi nga pasyente nga dili una manghunaw. Tungod niana daghan ang nangamatay. Apan ang Moisesnong Balaod nag-ingon nga si bisan kinsa nga mohikap ug patayng lawas mahimong mahugaw sa seremonyal nga paagi. Nagsugo pa gani kini sa paggamit ug tubig alang sa seremonyal nga pagpanghinlo. Klaro nga ang maong relihiyosong mga kostumbre dunay mga kaayohan sa panglawas.​—Numeros 19:11, 19.

Paghipos sa hugaw sa tawo.

Tuigtuig, kapig tunga ka milyong bata ang mangamatay tungod sa kalibanga, nga ang sagad nga hinungdan mao ang hugaw sa tawo nga wala tarongag hipos. Ang Moisesnong Balaod nag-ingon nga ang hugaw sa tawo kinahanglang ilubong layo sa puy-anan sa mga tawo.​—Deuteronomio 23:13.

Hustong panahon sa pagtuli.

Ang Balaod sa Diyos nag-ingon nga ang batang lalaki kinahanglang tulion sa ikawalong adlaw gikan sa iyang pagkatawo. (Levitico 12:3) Ang katakos sa pag-apol sa dugo sa bag-ong natawong bata mahimong normal human sa unang semana gikan sa pagkatawo. Sa panahon sa Bibliya, sa wala pay modernong mga paagi sa pagtambal, ang paghulat ug kapig usa ka semana una pa sa pagtuli maoy luwas nga paagi.

Ang koneksiyon sa emosyonal nga panglawas ug pisikal nga panglawas.

Ang mga tigdukiduki sa medisina ug mga siyentista nag-ingon nga ang positibong mga emosyon sama sa kalipay, paglaom, pagkamapasalamaton, ug pagkamapinasayloon maayog epekto sa panglawas. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang kasingkasing nga malipayon maayo nga tambal, apan ang masulub-on nga espiritu makapauga sa kabukogan.”​—Proverbio 17:22.