MGA BATAN-ON NANGUTANA
Paglalang o Ebolusyon?—Bahin 1: Nganong Angayng Motuo ug Diyos?
Paglalang o ebolusyon?
Nagtuo ka ba nga ang Diyos naglalang sa tanang butang? Kon mao, wala ka mag-inusara; daghang batan-on (ug mga hamtong) nagtuo usab niana. Apan ang uban nag-ingon nga ang kinabuhi ug ang uniberso mitungha lag iya nga walay naglalang nga “Makagagahom nga Persona.”
Nahibalo ka ba? Ang mga tawo nga motuo ug Diyos ug kadtong dili motuo sagad mosulti dayon kon unsay ilang pagtuo nga wala gani mahibalo kon nganong nagtuo sila niana.
Ang uban nagtuo ug paglalang kay mao kanay gitudlo kanila sa simbahan.
Daghan nagtuo ug ebolusyon kay mao kanay gitudlo kanila sa eskuylahan.
Kini nga serye sa mga artikulo makatabang kanimo sa pagpalig-on ug sa pagpatin-aw sa imong pagtuo sa paglalang. Apan pangutan-a una ang imong kaugalingon niini:
Nganong nagtuo kog Diyos?
Nganong importante kana nga pangutana? Tungod kay ang Bibliya nag-awhag kanimo sa paggamit sa imong hunahuna, sa imong “gahom sa pagpangatarongan.” (Roma 12:1) Sa ato pa, ang imong pagtuo ug Diyos dili angayng ibase lang sa
emosyon (Basta nagtuo lang ko nga dunay makagagahom)
impluwensiya sa uban (Ang mga tawo sa among dapit relihiyoso)
presyur (Gimatuto ko sa akong ginikanan sa pagtuo ug Diyos—kay kon dili)
Hinunoa, kinahanglang ikaw mismo kombinsido nga dunay Diyos ug dunay lig-ong basehanan sa imong pagtuo.
Busa unsay nakapakombinsir nimo nga dunay Diyos? Ang worksheet nga “Nganong Nagtuo Kog Diyos?” makapalig-on sa imong pagtuo. Makatabang usab ang pagkonsiderar kon giunsa pagtubag sa ubang batan-on kanang pangutanaha.
“Sa klase, dihang maminaw ko sa eksplinasyon sa among titser kon sa unsang paagi nag-obra ang atong lawas, kombinsido ko nga duna gyoy Diyos. Ang matag parte sa lawas dunay kaugalingong obra, bisan ang kinagamyang parte niini, ug nagaobra kini nga dili gani nato mamatikdan. Pagkakatingalahan sa lawas sa tawo!”—Teresa.
“Dihang makakita kog taas kaayong bilding, cruise ship, o sakyanan, mangutana ko sa akong kaugalingon, ‘Kinsay naghimo niini?’ Nagkinahanglag tawong makinaadmanon, pananglitan, sa paghimog sakyanan kay ang daghan kaayong gagmay nga pisa kinahanglang moobra aron kini modagan. Ug kon ang sakyanan dunay nagdisenyo, mas labaw na ang tawo.”—Richard.
“Kon imong hunahunaon nga miabot ug gatosan ka katuigan ang nagugol sa labing makinaadmanong mga tawo sa pagtugkad bisan sa tipik lang nga bahin sa uniberso, nan ang pagtuo nga walay kinaadman nga nag-umol sa uniberso dili gayod makataronganon!”—Karen.
“Sa mas nagkalawom ang akong kahibalo bahin sa siyensiya, mas nagkalubog ang ebolusyon. Pananglitan, namalandong ko sa pagkatukma labot sa matematika diha sa kinaiyahan ug sa pagkatalagsaon sa tawo, lakip sa atong panginahanglan sa pag-ila kon kinsa kita, diin kita gikan, ug unsay atong umaabot. Ang mga ebolusyonista naningkamot sa pagpatin-aw niining mga butanga sumala sa teoriya maylabot sa pagkaugmad sa mga mananap, apan sila walay eksplinasyon kon nganong talagsaon ang tawo. Sa akong tan-aw, mas dali pa ang pagtuo ug Maglalalang kay sa pagtuo ug ebolusyon.”—Anthony.
Pagpatin-aw sa akong pagtuo
Unsa kaha kon bugalbugalan ka sa imong mga klasmet sa pagtuo ug usa ka butang nga dili nimo makita? Unsa kaha kon moingon sila nga napamatud-an kuno sa siyensiya ang ebolusyon?
Una, kinahanglang kombinsido ka sa imong gituohan. Ayaw kahadlok o kaulaw. (Roma 1:16) Hinumdomi kini:
Wala ka mag-inusara; daghang tawo nagtuo gihapon ug Diyos. Naglakip kana sa makinaadmanon kaayo, propesyonal nga mga tawo. Pananglitan, dunay mga siyentista nga nagtuo ug Diyos.
Kon ang tawo moingon nga dili sila motuo ug Diyos, ang ilang buot ipasabot nga sila wala makasabot sa Diyos. Imbes magpakitag ebidensiya sa pagsuportar sa ilang pagtuo, sila magbangon ug pangutana, “Kon dunay Diyos, nganong gitugotan man niya ang pag-antos?” Sa ingon, ang isyu nga nagkinahanglang panabot ilang gihimong emosyonal nga isyu.
Ang tawo dunay “espirituwal nga panginahanglan.” (Mateo 5:3) Lakip niini ang panginahanglan sa pagtuo ug Diyos. Busa kon dunay moingon nga walay Diyos, kanang tawhana—dili ikaw—ang kinahanglang mohatag ug eksplinasyon kon nganong mao kanay iyang pagtuo.—Roma 1:18-20.
Ang pagtuo ug Diyos makataronganon gayod. Kini nahiuyon sa ebidensiya nga ang kinabuhi dili mahitabo nga mitungha lag iya. Walay ebidensiyang nabatonan nga magsuportar sa ideya nga ang kinabuhi mahimong motungha gikan sa dili buhing butang.
Nan, unsay imong itubag kon dunay mokuwestiyon sa imong pagtuo ug Diyos? Konsideraha kini nga mga pangatarongan.
Kon dunay moingon: “Mga dili-edukado lang ang motuo ug Diyos.”
Mahimong kini ang itubag: “Motuo ka ba gayod nianang giingon sa uban? Ako dili. Sa pagkatinuod, sa gisurbi ang 1,600 ka propesor sa siyensiya gikan sa lainlaing inila nga mga unibersidad, mga 30 porsiyento wala mag-isip sa ilang kaugalingon nga ateyista. a Buot bang ingnon nga kadtong maong mga propesor dili-edukado kay nagtuo sila ug Diyos?”
Kon dunay moingon: “Kon duna pay Diyos, nganong daghan kaayo ang nag-antos sa kalibotan?”
Mahimong kini ang itubag: “Tingali buot nimong ingnon nga wala ka makasabot kon unsay ginahimo sa Diyos—o niining kahimtanga, daw siya walay gihimo. Husto ba? [Hatagi siyag higayon sa pagtubag.] Duna koy nakitang klarong tubag sa pangutana kon nganong daghan kaayo ang nag-antos. Apan aron masabtan kini, kinahanglang susihon una nimo ang mga pagtulon-an sa Bibliya. Gusto ka bang mahibalo pag dugang?”
Ang sunod nga artikulo niini nga serye maghisgot kon nganong ang teoriya sa ebolusyon walay tin-awng eksplinasyon bahin sa atong paglungtad.
a Reperensiya: Social Science Research Council, “Religion and Spirituality Among University Scientists,” ni Elaine Howard Ecklund, Pebrero 5, 2007.