Nyo mon a ndeme wo kate na ba tibili nye sikôlô. Jé ô ne bo? Ye e jô masa ya sikôlô na a fôñôsô môt a tibili nyo mon? Ye e ye’ele nyo mon aval a ne kaman émien? Ôsusua na wo nyoñ ntyi’an éziñ, taté’é fas minsili mi. a

•  Jé ma yiane yem a lat a étibela’a bongô ba tôbane je?

•  Aval avé me ne volô mone wom?

 Étibela’a évé bia jô je va? Étibela’a bia jô je va é ne éyoñe môt a vañe bibi nyô mbok nge jô nye jam da taé nye nlem éyoñ ése a nsôñane ya bo nye abé. Ve étibela’a bia jô je va é nji fombô avale meta ése nge aval évô ése.

 Amu jé é ne mfi na mbiaé a tu’a wô’ô jam ete? Amu sake nju’u ôse môt a tôbane wô ñwô ô ne étibela’a. Nde, éyoñ mbiaé a jeñ éyoñ ése na a kôme mone jam ase a ndeñele moné wé, a liti nye na émien a vo’o kôme mejô mé; fulu ya yeme kôme minju’u mié ki ja ye bo nye mfi ényiñe jé ése.

 Ñye’elane ya Bible: “Te bo avôle ya yaa nleme wôé.”​—Écclésiaste 7:9.

 Jam wo yiane ba’ale: Biyoñ biziñ, womien wo yiane kamane nyo mon; biyoñ biziñe ki wo yiane ve nye fane ya yé’é aval émien a ne dañe minju’u mié.​—Becolossien 3:​13.

 Nge e ne ñhe fo’o été na, nyo mon a tôbane étibela’a, jé ô ne bo?

•   Nyoñe’e éyoñe ya vô’ôlô nye. Jeñe’e na ô yem (1) nju’u a tôbane wô a (2) amu jé ba tibili nye. Taté’é jeñe na ô kôme yem jam da boban ôsusua na wo nyoñ ntyi’an éziñ. Sili’i womiene na: “Ye ma yeme mam mese?” Asu na ô kôme yem jam ébien da boban, e ne sili na ô laan a ñye’ele wé, nge ke a bebiaé be mongô a tibili nye.

   Ñye’elane ya Bible: “Nyô a ve éyalan te yen a za wô’ôk, jam ete e ne nye akut a ôson.”​—Minkana 18:13.

•   Nge e ne fo’o été na ba tibili nyo mon, liti’i nye na mimboane mié mi ne bo na ajô é kômban, nge tu’a ndaman. Tame yene jôme Kalate Zambe a jô: “Évôvoé éyalan ja je’e ayaa, v’éfia ja balé ja dutu ayaa.” (Minkana 15:1) Aval éfus éte ja jô, nyo mon a tu’a ndaman ajô éyoñ a jeñe na a kun émien, nalé a ne bo na be dañe dañe tibili nye.

   Ñye’elane ya Bible: “Te butane abé a abé, nge meta a meta.”​—1 Pierre 3:9.

•   Liti’i nyo mone na, e bene kun émien a nji tinane na a ne ntetek. Nalé a liti liti na a ne ngul, amu a nji kañese na môte mfe a tindi nye na a bo jam a nji kômbô bo. A zen éte, a kpwé môt a tibili nye si teke bo nye mbia jam éziñ.

   Da dañe dañ mfi na nyo mon a ba’ale ñye’elan ôte nge ba ve nye jôé mvit a zene ya internet. Nge a bulan ata ba ata, môt a wosane nye a ye ke ôsu a tibili nye; a ne ne fe bôte nyo mon ajô na nnye a tibili nye. Jôm ete nje é ne mfi avale biyoñ éte na nyo mon a tabe ne séé. Évôvoé ntabane jé ja ye te’e môt a tibili nye.

   Ñye’elane ya Bible: “Éyoñe nja’a é ne momo, nduan ja dim.”​—Minkana 26:20, Mfefé Nkôñelan.

•   Biyoñe biziñ e ne sili na nyo mon a sa’ale bôt ba jeñe nye mintañete a bevôme be ne bo nye mbia jam. Nge a yeme na a ne tôbane môt a tibili nye vôm éziñ, a ne tyi’i na a lôte zene fe asu na a sa’ale mejô.

   Ñye’elane ya Bible: “Môt a ne ntye a sobô éyoñ a lôô mbia jam a zu, ve minsusuk mia lôt te kee dise wé a su’ulane be’e minju’u y’été.”​—Minkana 22:3, Mfefé Nkôñelan.

 TAME VE’ELE BO JAME DI: Volô’ô nyo mone na a fas aval avé mintyi’an a nyoñ mi ne so nye bibotan, nge ke minjuk. A ne sili émiene na:

•  Jé é ne kui nge ma bulane ke môt a tibili ma abé ba abé?

•  Jé é ne kui nge ma jô nye a ayo’o nleme na a jô’é ma ne séé?

•  Jé é ne kui nge ma kate ñye’ele ya sikôlô ajô ate?

•  Aval avé évôvoé ntabane jam a fianga jam bi ne “kpwé” môt a tibili ma si?

 To’o nyo mon a tôban aval étibela’a avé, ba’ale’e na bité bia selan. Ajô te, volô’ô nye na a kôm nju’u a tôbane wô avale da yian. Bo’o na a wô’ôtane na wo su’u nye.

 Ñye’elane ya Bible: “Mvôé ja nye’e biyoñ bise a monyañ a ne valé mfa’a ya volô éyoñ y’ôlun.”​—Minkana 17:17, Mfefé Nkôñelan.