1. Jé éngele a nga jô, a aval avé jam éte é ne nambe bia?

 NGE éngele a zu kobô wo, ye wo ye nyoñ éyoñe ya vô’ôlô nye? Melu ma, éngele a kobô bôte ya “meyoñe mese, e menda me bôte mese a nkobô ôse.” Jé a jô be? A jô be na: “Kooné Zambe woñ a va’ané nye duma . . . Kañané Nyu a nga bo yôp a si.” (Nlitan 14:6, 7) Yéhôva étame nnye a ne nya Zambee môt ase a yiane kañ. Bia yiane kôme ve Yéhôva akiba amu a ve bia mbamba fane ya kañe nye beta temple wé ya nsisim!

2. Jé é ne temple ya nsisime Yéhôva? (Fombô’ô nka’ale ô ne na “ Jôm a nji bo.”)

² Jé é ne temple ya nsisim, a vé nnye bi ne koon atinane ya été? Temple ya nsisim a nji bo nda bôte be nga lôñ. A ne ngume nta’ane mame Yéhôva a nga bo asu na be ve nye ékaña’a a kañese, a zene ya ntañ Yésus a nga ve. Nlômane Paul ô nga ve atinane ya nta’ane mam ôte kalate a nga tili bekristene ya ntete mimbu ôsu be mbe be nyiñi’i Judée. b

3-4. Amu jé Paul a mbe a tyelé’é nleme yôp ajô ya bekristene ya Judée, a aval avé a nga volô be?

³ Amu jé nlômane Paul ô nga tili bekristene ya Judée? Éko éziñ ô mbe ô bili beamu bebaé ya bo de. Amu ôsu a mbe na a ve be ngule nyul. Ôsusua na ba bo bekristen, abui ya bebe é mbe ñyebe bejuif. Éko éziñe betebe ôsu ya ñyebe bejuif be mbe be yiane kpwe’ele be éyoñe be nga bo bekristen. Amu jé? Amu be nji be be bili beta temple ya ke kañe Yéhôva. Be nji be be bili autel ya ve Zambe metuna’a, a be nji fe be be bili beprêtre be mbe ve bo ésaé éte. Mame mete me mbe ve bo na bekristene bete be bili atek, a te’e  mbunane wop. (Héb. 2:1; 3:12, 14) Jam éte é mbe fe ve bo na bekristene béziñe be kombô beta bulane ñyebe bejuif.

⁴ Amu baa, Paul a nga yene na bekristene ya Judée be nji be be va’a ngule ya wô’ô mimfefé miñye’elan, nge ve ngule ya fa’a bido’o bi mame ya nsisim, mbie bite bi ne “benya bidii” bia koone bie Kalate Zambe. (Héb. 5:11-14) É mbe fe é yené’é na abui ya bebe é mbe é kele’e ôsu a tôñ Atiñe Moïse. Nde fe Paul a nga jô na metuna’a be mbe be va’a Atiñe Moïse si me nji be ngule ya mane vaa minseme miap mise. Jôm éte nje Atiñ é nga “tyamban.” Ajô te, Paul a nga ke ôsu a ye’ele be bido’o bi mam. A nga jô bekristene bevo’o na be nji yiane vuane na mbôka’a ya “ndi nleme ja dañe mvaé” ô ne metuna’a Yésus a nga ve, mme mete me ne volô be na be subu “Zambe bebé.”—Héb. 7:18, 19.

5. Jé bia yiane jeñe na bi wô’ô kalate Behébreu, a amu jé?

⁵ Paul a nga kate bobenyañe ya Hébreu amu jé ékaña’a ba ve Yéhôva éyoñe be too bekristene ja dañe ji be mbe be va’a nye éyoñe be mbe ñyebe bejuif. Mame be mbe be bo’o ñyebe bejuif me mbe fo’o ve “nsisiñe ya mame ma zu ôsu, ve benya mame be ne be Krist.” (Col. 2:17) Nsisiñ ô ne fo’o ve éfunane ya jôm éziñe be ne yen a mis. Ajô te, avale bone be Israël be mbe be kañe’e Zambe é mbe fo’o ve nsisiñe ya benya mame be mbe be za’a ôsu. Bia yiane kôme wô’ô mfi ya nta’ane mame ya temple ya nsisim Yéhôva a nga bo asu na bi bi njamane ya mame me abé mangan, ndembene bi ne ve nye ékaña’a a kañese. Bi tame zu yen avale kalate Behébreu a liti nsela’ane a ne zañe “nsisiñe” (avale bejuif be mbe be kañe’e Zambe) a “benya mame” (avale bekristene ba kañe Zambe.) Nge bi kôme yeme nsela’ane ate, bi ne kui na bi kôme yeme jôm é ne temple ya nsisim, a aval avé a nambe bia.

6. Aval avé be mbe be bela’ane tabernacle?

⁶ Avale bejuif be mbe be kañe’e Zambe. Paul a nga kobô ajô tabernacle Moïse a nga telé mbu 1512 Ô.É.J. (Fombô’ô nkpwas ô ne na, “Avale bejuif be mbe be kañe’e Zambe—a avale bekristene ba kañe Zambe.”) Tabernacle a mbe nda éndélé ayoñ Israël é mbe é kele’e ja wulu  je vôm ase é mbe é kele’e. Be nga bo bebé mimbu mintete mitane be bela’ane nda éndélé éte, akekui éyoñe be nga lôñe temple ya Jérusalem. (Nkôl. 25:8, 9; Nlañan. 9:22) “Nda éndélé ya bisulan” éte é mbe vôm ayoñ Israël é mbe é kañe’e Zambe a ve nye metuna’a. (Nkôl. 29:43-46) Ve tabernacle fe a ne éfunane ya jôm é mbe é dañe abeñ é mbe é yange bekristen.

7. Éyoñ évé nje temple ya nsisim a nga taté na a yené?

⁷ Avale bekristene ba kañe Zambe. Nnôma tabernacle a mbe “nsisiñe ya mame ya yôp,” a éfunane ya beta temple ya nsisime Yéhôva. Paul a nga jô na “nda éndelé éte [nge ke tabernacle] é ne ndem asu éyoñe ji.” (Héb. 8:5; 9:9) Ajô te, éyoñe Paul a nga tili Behéreu, temple ya nsisim a mbe a too benya mame asu bekristen. Temple ate a nga tebe mbu 29 É.J. Mbu ôte ñwô Yésus a nga duban, a nyoñe mfufube nsisim, a taté na a kañe Yéhôva e temple ya nsisim ane “beta prêtre.” c—Héb. 4:14; Mame mi. 10:37, 38.

8-9. Avale kalate Behébreu 7:23-27 a liti, nsela’ane mbé a ne zañe beta beprêtre ya Israël a Beta prêtre Yésus Krist?

⁸ Avale bejuif be mbe be kañe’e Zambe. Beta prêtre nnye a mbe éji’an ayoñ Israël mise me Zambe. Aaron, nnye a mbe beta prêtre ôsu Yéhôva a nga télé Israël éyoñe be nga taté na ba belane tabernacle. Ve Paul a nga jô na “abui bôt é nga bo beprêtre mvuse bôte bevok, amu awu é nga kamane be na be kee ésaé éte ôsu.” d (Lañe’e Behébreu 7:23-27.) Mbôle beta beprêtre bete be mbe fe bebo mam abé, é mbe é sili’i na be ve fe metuna’a asu minseme miap bebien. Beta nsela’ane ate nnye a ne zañe beta beprêtre ya Israël a Beta prêtre Yésus Krist.

⁹ Avale bekristene ba kañe Zambe. Yésus Krist a ne Beta prêtre wongan a “mbo ésaé . . . ya nya ndaa éndelé, nnye ate Yéhôva a nga kôm, sa ke môta binam.” (Héb. 8:1, 2) Paul a nga jô na “amu [Yésus] a ke ôsu a nyiñe nnôm éto a nnôm éto, éto prêtre jé ja ye bo te ke be môte mfe.” Paul a nga beta fe jô na Yésus a ne “teke ayeñ, a too nkandan a bebo minsem,” a selane fe a beta beprêtre ya Israël amu é “nji sili na a ve metuna’a môs ôse” asu minseme mié. Éyoñe ji, bi tame zu yene nsela’ane a ne zañe beautel a metuna’a bone be Israël be mbe be va’a, a ma bekristene ba ve.

10. Metuna’a be mbe be va’a autel a mbe nkôman a mvot me mbe éfunane ya jé?

¹⁰ Avale bejuif be mbe be kañe’e Zambe. Nseñe ya tabernacle ô mbe ô bili autel mvot, vôme bôte be mbe be va’a Yéhôva betite metuna’a. (Nkôl. 27:1, 2; 40:29) Ve teke na bejuif be mbe ve bi njamane ya mame me abé map mese a zene ya metuna’a mete. (Héb. 10:1-4) Metuna’a betite be nga ke ôsu a ve tabernacle me mbe ndeme ya metuna’a me mbe na ma kôté bone be bôte bese éto belo ya abé.

11. Autel mbé nnye Yésus a nga ve émiene metuna’a? (Behébreu 10:5-7, 10)

¹¹ Avale bekristene ba kañe Zambe. Yésus a mbe a yeme’e na Yéhôva a nga lôme nye si va asu na a zu ve ényiñe jé metuna’a ane ntañ asu na a kôté bone be bôt.  (Matt. 20:28) Ajô te, éyoñe Yésus a nga duban, a nga ve ényiñe jé asu na a bo nkômbane Yéhôva. (Jean 6:38; Gal. 1:4) Autel Yésus a nga ve ényiñe jé metuna’a a nji be autel bôte be nga lôñ, ve a mbe éfunane ya “nkômbane” Zambe. Nkômbane Yéhôva ô mbe na Mone wé a ve ényiñe jé é mbe teke ayeñ asu bone be bôt. Yésus a nga ve ényiñe jé “éyoñe jia ya biyoñe bise” asu na a buti minseme mi bôte bese ba liti na ba buni nye éyoñe jia ya biyoñe bise. (Lañe’e Behébreu 10:5-7, 1 0.) Éyoñe ji bi tame zu yen atinane ya biôme bi mbe tabernacle été.

12. Za a mbe a bili ôva’a ngule ya nyiine bitune bise ya tabernacle?

¹² Avale bejuif be mbe be kañe’e Zambe. Tabernacle a betemple be nga su’ulane lôñe Jérusalem be mbe avale da été wôé. Be mbe be bili beta bitune bibaé été wôé,—“vôm a ne Étyi” a “vôm a dañ Étyi,”—a éndélé nje é mbe é kandé bitune bite. (Héb. 9:2-5; Nkôl. 26:31-33) Vôm a ne Étyi a mbe a bili ébi éfufup é too nkôman a gôlôt, autel asu encens, a tawôlô asu fembé. “Beprêtre be mbe ñwo’an mbon” étame mbe be mbe be bili ôva’a ngule ya nyiine vôm a ne Étyi a bo bisaé biap bi mbe étyi. (Nlañan. 3:3, 7, 10) Vôm a dañ Étyi a mbe a bili éwôlé ya élat é too nkôman a gôlôt, éwolé éte é mbe ndeme ya na Yéhôva a ne afôla éte. (Nkôl. 25:21, 22) Môse mveane metuna’a, beta prêtre étame nnye a mbe a bili ôva’a ngule ya yoon éndélé éte a ke vôm a dañ Étyi éyoñe jia mbu. (Lév. 16:2, 17) Mbu ôse, a mbe a  nyiine wôé a metyi betit asu ya ve metuna’a ya minseme mié a minseme mi ayoñ Israël ése. Mvuse ya valé, Yéhôva, a zene ya mfufube nsisime wé a nga volô bôte na be kôme yem atinane ya biôme bi mbe tabernacle.—Héb. 9:6-8. e

13. Vôm a ne Étyi a vôm a dañ Étyi e tabernacle a ne éfunane ya jé ékaña’a bekristene ba ve Zambe den?

¹³ Avale bekristene ba kañe Zambe. Abime beyé’é be Yésus éziñ é nga bo miñwo’on a zene ya mfufube nsisim, a da bu’ubane ngum aval élat a Yéhôva. Bôte 144 000 ba ye saé yôp été a Yésus ane beprêtre. (Nlitan 1:6; 14:1) Vôm a ne Étyi e tabernacle a ne ndeme ya bôte Yéhôva a nga tobe si va na be bo bone bé ya nsisim. (Rom. 8:15-17) Vôm a dañ Étyi e tabernacle a ne ndeme ya yôp, vôme Yéhôva émien a too. “Éndélé” é mbe é kandé vôm a ne Étyi a vôm a dañ Étyi é ne ndeme ya nyule minsône Yésus, nje é mbe é kamane nye na a bulane yôp été aval ane Beta prêtre ya temple ya nsisim. Éyoñe Yésus a nga ve ényiñe jé metuna’a asu bôt, a nga yoone bekristene bese be ne miñwo’one zene ya ke nyiñe yôp été. Be fe ba yiane li’i menyule minsône map asu na be ke bi ma’ane map yôp été. (Héb. 10:19, 20; 1 Cor. 15:50) Éyoñe Yésus a nga wômô, a nga nyiine vôm a dañ Étyi temple ya nsisim, vôme miñwo’one mise mia ye su’ulane ke koone nye.

14. Avale kalate Behébreu 9:12, 24-26 a jô, amu jé bi ne jô na avale ba kañe Yéhôva temple ya nsisime nde da dañ abeñ a lôt avale bejuif be mbe be kañe’e Yéhôva?

¹⁴ Éyoñe ji bi ne kôme yen aval avé nta’ane mame Yéhôva a nga bo asu nya ékaña’a ô tii a ntañ Yésus a nga ve a miñwo’on ô ne angôndô ya abeñ. Beta prêtre ya Israël a mbe a nyiine vôm a dañ Étyi bôte be nga kôm a mo, a bili metyi betit asu metuna’a. Ve Yésus a nga nyiine “yôp ébien,” vôm a dañ Étyi a dañe bevôme bese asu na a tebe ôsu Yéhôva. Éyoñ éte a nga liti Yéhôva mfi ya ényiñe jé é mbe teke ayeñ a nga ve metuna’a asu dangan, “asu na a vaa nsem a zene ya metuna’a mé.” (Lañe’e Behébreu 9:12, 24-26.) Metuna’a Yésus a nga ve ma volô na bi bi njamane ya mame me abé mangan éyoñe jia ya biyoñe bise. Avale bia ye yen ôsu, to’o ndi nleme jangan é ne na bi ke nyiñe yôp nge ki na bi nyiñe si va, bia bese bi ne kañe Yéhôva e temple ya nsisime wé.

15. Beza be mbe be saék nseñe ya tabernacle?

¹⁵ Avale bejuif be mbe be kañe’e Zambe. Tabernacle a mbe a bili beta nseñ a too nka’ale été, wôé nnye beprêtre be mbe be bo’o bisaé biap. Nseñ ôte ô mbe ô bili beta autel ya miñveane ba di’i nduan, ésôba’a mvot é bili mendim, a nje beprêtre be mbe be bela’ane je asu na be fubu bebien ôsusua na ba ke bo ésaé jap é ne étyi. (Nkôl. 30:17-20; 40:6-8) Betemple be nga su’ulane lôñe mvuse ya valé be mbe be bili fe nseñ, nne bôte be nji be beprêtre be mbe be yiane tebe wôé asu na be kañe Zambe.

16. Beza be mbe be saék minseñe ya temple ya nsisim?

¹⁶ Avale bekristene ba kañe Zambe. Ôsusua na miñwo’one mia ke saé ane beprêtre yôp été a Yésus, mia taté kañe Yéhôva aval a yi mi tele nseñ ô ne été wôé e temple ya nsisim si va. Beta ésôba’a mendim a mbe tabernacle a betemple a volô miñwo’on a bekristene bese na be yeme na, jame da  dañe mfi é ne na be bi mfubane ntaban a ve Yéhôva ékaña’a é ne mfuban. Nde ñhe, “beta nsamba bôt” a wulu ba’aba’a a Yésus a su’u bobenyañe bé be ne miñwo’on a kañe Yéhôva a tele vé? Nlômane Jean ô nga yene nsamba bôt ôte ô “tele ôsu éto njôan,” nje éte é ne éfunane ya nseñ ô ne atane si va, vôme “ba bo [Zambe] ésaé é ne étyi môse ba alu temple wé été.” (Nlitan 7:9, 13-15) Bia yiane kôme ve Zambe akiba amu a nga ve bia beta mvome ya kañe nye beta temple wé ya nsisim.

17. Metuna’a mevé bi bili mvome ya ve Yéhôva?

¹⁷ Melu ma, bekristene bese be bili mvome ya ve Yéhôva metuna’a éyoñe ba belan éyoñe jap, ngule jap, biôme bi mo biap asu na be suk Éjôé Zambe. Avale nlômane Paul ô nga jô bekristene ya Judéé, bi ne “ve Zambe kom ése mveane ya duma, nalé ate a tinane na, mejô ma kui bia anyu, ma kañete ajô ya éyôlé jé bôt été.” (Héb. 13:15) Bi ne liti na bia nyane mvome ya bo Yéhôva ésaé éyoñe bia ve nye metuna’a ma dañe abeñ.

18. Avale kalate Behébreu 10:22-25 a liti, mame mevé bi nji yiane ve’ele nyoñ égbwemese, a jé bi nji yiane ve’ele vuan?

¹⁸ Lañe’e Behébreu 10:22-25. Memane ya kalate a nga tili Behébreu, Nlômane Paul wo kobô ajô ya mame méziñe bi nji yiane ve’ele biasé ékaña’a bia ve Yéhôva. Mame mete me ne meye’elane bia bo Yéhôva, éyoñe bia kobô bôte bevo’o ajô ya mbunane wongan, ntabane bisulane nsamba a bobejañe ya ékôane bekristen, a na môt ase a ve nyu mbo’o ngule nyul “e dañedañ amu [bia] yene na môs [Yéhôva] ô ntoo bebé.” Bebé memane ya kalate nlitan, éngele Yéhôva a jô biyoñe bibaé na: “Kañe’e Zambe!” (Nlitan 19:10; 22:9) Ngo’o nge bia bo teke ve’ele vuane bido’o bi mame bia te yé’é a lat a beta temple ya nsisime Yéhôva, a nyane mvome bi bili na bi kañe beta Zambe wongan!