Bushe Abrahamu Ali Nani?

BANTU fye abanono abalenga imikalile ya ba mu mipepele yalekanalekana ukwaluka. AbaYuda, abaShilamu na Bena Kristu bene, balicindika Abrahamu * kabili bamumona ukuti “muntu uwacindama sana uo balandapo mu Baibolo” no kuti “muntu uwa citetekelo uwalinga ukupashanya.” Baibolo imwita ukuti “wishi wa bantu bonse ababa ne citetekelo.”—Abena Roma 4:11.

Mulandu nshi Abrahamu bamucindikila ifi? Mulandu wa kutila, e muntu fye eka uo balandapo muli Baibolo mu kulungatika ukuti aali ni cibusa wa kwa Lesa.—Esaya 41:8; Yakobo 2:23.

Lelo kwena, Abrahamu ali fye muntunse nga ifwe bene. Alekwata amafya nge fi fine na ifwe tukwata, lelo alishipikishe. Bushe kuti mwafwaya ukwishiba icalengele ashipikishe? Umfweni ifyo Baibolo yalanda pali uyu mwaume wacindama.

Inkulilo Yakwe

Abrahamu afyelwe mu 2018 B.C.E., kabili akuliile mu musumba wa Uri. (Ukutendeka 11:27-31) Uyu musumba wali uukalamba kabili uukankaala. Abantu bali muli uyu musumba balepepa sana utulubi. Wishi wa kwa Abrahamu, Tera, nalimo na o alepepa utulubi. (Yoshua 24:2) Lelo Abrahamu ena asalilepo ukulapepa fye Yehova, * ukucila utulubi.

Cinshi calengele Abrahamu ukusalapo ukulapepa fye Yehova? Abrahamu aikeleko pa nshita imo ine na Shemu, umwana wa kwa Noa pa myaka 150. Bushe nga ca kutila baleba pamo no yu mwaume uwali umukoloci, ninshi finshi asambilileko? Shemu afwile alishimikileko Abrahamu ifyo bapuswike ilyo kwali Ilyeshi icalo conse. Na kabili, Abrahamu afwile alisambilileko ifyo cacindama ukupepa Yehova, Lesa uwapuswishe Shemu na ba mu lupwa lwakwe ilyo kwali Ilyeshi.

Nampo nga ni Shemu e walengele ukuti Abrahamu alepepa Yehova nelyo muntu umbi, ifyo Abrahamu asambilile pali Lesa fyalengele ukuti e o alepepa. Ilyo Yehova “uubebeta imitima,” amwene ubusuma bwali muli Abrahamu, alimwafwile pa kuti ubusuma bwakwe bukulileko.—Amapinda 17:3; 2 Imilandu 16:9.

Ifyacitike mu Bumi Bwakwe

Abrahamu aleikala bwino, lelo alekwata na mafya nangu ca kutila aya mafya tayamulengele ukukanaba ne nsansa. Natulande pali fimo ifyo Abrahamu apitilemo.

▪ Ilyo Abrahamu aleikala mu Uri, Lesa amwebele ukufuma muli ulya musumba umo afyalilwe no kuya uko ali no kumulanga. Nangu ca kutila Abrahamu na Sara tabaishibe uko baleya no mulandu Lesa abebele ukuti bafume mu Uri, balyumfwilile. Abrahamu na Sara basukile bafika mu calo ca Kanaani umo batendeke ukwikala mu matenti kabili baikele muli ici calo nga balebeshi ubumi bwabo bonse.—Imilimo 7:2, 3; AbaHebere 11:8, 9, 13.

▪ Ilyo Abrahamu na Sara tabalati bakwatepo no mwana, Yehova alaile ukuti muli Abrahamu e mwali no kufuma uluko ulukalamba. Kabili alaile no kutila, indupwa shonse isha pe sonde shali no kupaalilwa muli ena. (Ukutendeka 11:30; 12:1-3) Pa numa, Yehova na kabili alilandile ukuti ali no kufikilisha ubulayo alaile Abrahamu. Aebele Abrahamu ukuti abana bakwe bakafula, kwati ni ntanda sha mu muulu.—Ukutendeka 15:5, 6.

 ▪ Ilyo Abrahamu ali ne myaka 99, na Sara ninshi ali ne myaka mupepi na 90, Yehova abalaile ukuti bali no kukwata umwana. Ku bantunse, ici camoneke kwati te kuti cicitike, lelo tapakokwele, Abrahamu na Sara balishileishiba ukuti takwaba “icingapesha Yehova amano.” (Ukutendeka 18:14) Pa numa fye ya mwaka umo, ninshi Abrahamu ali ne myaka 100, aishilekwata umwana umwaume uo ainike ukuti Isaki. (Ukutendeka 17:21; 21:1-5) Lesa alilaile mu kulungatika ukuti muli Isaki, e mo inko shikapaalilwa nga nshi.

▪ Ilyo papitile imyaka iingi, Yehova aebele Abrahamu ukucita icintu icaibela sana: Amwebele ukupeela Isaki, umwana wakwe uo atemenwe sana ilambo, nangu ca kutila ali fye mulumendo uushilaupa, kabili takwete na bana. * Nangu ca kutila Abrahamu aleumfwa sana ububi nga atontonkanya pa mfwa ya mwana wakwe, ali-ipekenye ukumupeela ilambo nge fyo Lesa amwebele. Abrahamu alicetekele sana ukuti Lesa alikwete amaka ya kubuusha Isaki nga alefwaya, pa kuti akafikilishe ifyo alaile. (AbaHebere 11:19) Ilyo Abrahamu ali mupepi fye no kwipaya umwana wakwe, Lesa alimuleseshe, kabili alengele Isaki ukutwalilila uwa mweo. Yehova alitashishe Abrahamu pa kuba ne cumfwila nga nshi. Lyena Yehova abwekeshepo ukulanda pa fyo alaile Abrahamu mu kubangilila.—Ukutendeka 22:1-18.

▪ Ilyo Abrahamu ali ne myaka 175, alifwile. Baibolo itila, Abrahamu “alekele umweo ninshi mukote.” Ilanda no kuti ali “uwa myaka iingi.” (Ukutendeka 25:7, 8) E ico Abrahamu alimweneko ilyo ubulayo bwa kwa Lesa na bumbi bwafikilishiwe ubwa kuti aali no kwikala imyaka iingi mu mutende ilyo ashilafwa.—Ukutendeka 15:15.

Ifyo Twingasambilila Kuli Abrahamu

Abrahamu taali fye muntu uwatemenwe ifya mapepo nelyo umuntu yaweyawe uo balandapo mu lyashi lya kale. Na muno nshiku mwine, kuti twasambililako ku ca kumwenako cakwe. (AbaHebere 11:8-10, 17-19) Natulande pa mibele ine iyo Abrahamu akwete. Twalatendekela pa mibele iyo nalimo aishibikilwako sana, e kutila icitetekelo.

[Amafutunoti]

[Akabokoshi pe bula 4]

Umuntu Uwacindama Nga Nshi Uwalembwa mu Baibolo

Mu fipandwa fya kubalilapo 10 ifyaba mwi buuku lya Ukutendeka, balanda pa baume abengi abali ne citetekelo pamo nga Abele, Enoke, na Noa. Lelo ifingi ifyalembwa mu fipandwa fyakonkapo 15, filanda pa mwaume umo, ishina lyakwe ni Abrahamu.

Na kuba, ifintu fimo ifyacindama sana ifyo Baibolo yabalilapo ukulanda, fyakuma Abrahamu. Ku ca kumwenako, mwi lyashi lya kwa Abrahamu . . .

▪ e mo babalilapo ukulanda pali Lesa ukuti ni Nkwela, nelyo Uucingilila abantu bakwe.—Ukutendeka 15:1; moneni Amalango 33:29; Amalumbo 115:9; Amapinda 30:5.

▪ e mo babalilapo ukulanda pa kutetekela Lesa.—Ukutendeka 15:6.

▪ e mo babalilapo ukulanda pe shiwi lya kuti kasesema.—Ukutendeka 20:7.

▪ e mo babalilapo ukulanda pa kutemwa kwa mufyashi.—Ukutendeka 22:2.