Ifyo Imikalile ya Bena Kristu ba Kubalilapo Yali

Umo Baleikala

“Nshashimunwike . . . ukumusambilisha pa bantu na ku ng’anda ne ng’anda.”—IMILIMO 20:20.

NGA mwaingila fye pa mpongolo iikalamba, ninshi mwaingila na mu musumba uwaliko kale sana. Uyu musumba baukuliile pa lupili nge fyo balekuula imisumba iingi iya ku kale. E lyo pa muulu wa lupili pali amayanda ya bakankaala ayengi ayabuuta. Kabili ayengi pali aya, yalikwete na mabala ayasuma ayacingililwa ne fibumba. Bonse abaleikala muli iyi ncende, bali bakankaala sana. Mwi samba lya lupili mwali amayanda yapusanapusana ubukulu ne mikuulile. Aya mayanda yali ayakalamba kabili yali ne ntunti ishingi. Abene ba aya mayanda bali ni bashimakwebo na bashimucindikwa kabili yakonkele fye mu mbali ya musebo uo bapangiile na mabwe. E lyo mwi samba sana, e mwaleikala abapiina. Mwali amayanda ayanono ayatitikana, ayalemoneka nge fibokoshi kabili yakwete fye ulubansa ulunono.

Nga mulepita muli iyi misebo yafulamo abantu kuti mwaishiba ifilecitika muli iyi ncende. Kuti mwaishibila fye ku congo ne cena. Banamayo baleipika, ica kuti mu bwina mupalamano mulenunkila bwino sana. Uku nako ninshi muleumfwa icongo ca nama shalekanalekana ne ca bana abaleangala. Abaume nabo balebomba mu matuuka umwanunka kabili umwa congo nga nshi.

Muli aya mayanda e mo Abena Kristu baleikala, e mo balebombela imilimo yalekanalekana, e mo balesambilila ifya kwa Lesa kabili e mwalebela na mapepo.

Amayanda Ayacepeshe Nge fyo caba na lelo, ubukulu bwa mayanda ne mikuulile fyalepusana ukulingana ne ncende e lyo ne ndalama ulupwa lwakwata. Amayanda ayacepeshe (1) yalekwata umuputule uunono, uwafiita, umo ulupwa lonse lwaleikala. Amayanda yacepeshe ayengi baleyakuulila ne njelwa ishabula ukoca, e lyo yambi baleyakuulila na mabwe. Aya mayanda yonse baleyakuulila pa mabwe.

 Mu kati baleshingulamo, e lyo pa nshi balekulililapo amabwe yapapaatala kabili balecita ifi libili libili. Mu muputule wa kwipikilamo baleshamo icipunda icinono umwalefumina icushi. Ici cipunda caleba mu mutenge nelyo mu cibumba. Ifipe abaleikala muli aya mayanda balekwata, ni filya fye ifikabilwa sana.

Pa kupanga umutenge, baleimika inceshi, e lyo balambalikapo imyalo, e lyo pa muulu wa myalo balepishapo insonta ne mango babikapo na matanda e lyo bamasapo bwino bwino pa kuti umutenge wilaloka. Pa kunina pa mutenge, ilingi line balebomfya umutanto.

Nangu cingati amayanda yali ayanono sana, indupwa sha Bena Kristu shaleba ne nsansa ica kuti ne ndupwa ishipiina shaleba ishikankaala mu fya kwa Lesa.

Amayanda Ayakulileko Amayanda ayakulileko (2) baleyakuulila na mabwe kabili yalekwata intunti shibili e lyo mwaleba no muputule uwa kufikilamo abeni uwalebela pa muulu. (Marko 14:13-16; Imilimo 1:13, 14) Uyu muputule waleba uukalamba ica kuti mwalebela no kulongana kabili ilingi line e mo balesefesha imitebeto. (Imilimo 2:1-4) Aya mayanda ukubikako na mayanda ayakalamba (3) aya bashimakwebo na bashimucindikwa baleyakuulila na mabwe yabuuta kabili balebomfya indaka isho balebikako impemba. Mu kati baleshingulamo, ku cibumba nako baleshingulako, e lyo ku nse balepentako ne mpemba.

Pa kuya ku miputule yali pa muulu nelyo pa kunina pa mutenge, balebomfya amatabo. Imitenge yonse iyabatama yalekwata ica kucingilila pa kuti umuntu taponene nelyo pa kuti takucitike amasanso yambi. (Amalango 22:8) Nga kwakaba sana, balepanga icintelelwe pa mutenge kabili e po baleya mu kubelengela, ukwetetula, ukupepa, nelyo ukutuusha.—Imilimo 10:9.

Nangu cingati ilingi line abaleikala muli aya mayanda ayakulu kabili ayakosa balesunga na balupwa, aya mayanda yalikwete imiputule umwingekala na bambi, kabili yalekwata no muputule wa kwipikilamo, no wa kuliilamo.

Amayanda Ayayemba Nga Nshi Aya mayanda, (4) bayakuulile nga yalya yali mu musumba wa Roma lelo yena yalepusana ubukulu ne mikuulile. Imiputule iikalamba yaleba mu mbali ya muputule wa kuliilamo uukalamba, umo balecitila ifintu ifyalekanalekana. Yamo yalekwata intunti shibili nelyo shitatu (5) nelyo yalekwata amabala ayasuma ayacingililwa ne fibumba.

Amayanda ayayemba nga nshi yafwile yalekwata ifipe ifisuma sana ifyo balepaminako golde nelyo ifyo balepangila na meno ya nsofu. Muli aya mayanda mwaleba amenshi ne miputule ya kusambilamo. Pa nshi baleyemfyapo ne mbao nelyo  amabwe ya marbele aya malangi yalekanalekana, kabili ku cibumba bafwile baleyemfyako ne mikedari. Imbabula e sho balebomfya pa kukafya mu ng’anda. Mu mawindo balebikamo ifya kucingilila abapuupu ifyo balepangila ne mbao, kabili balekobekamo na makatani pa kuti bambi tabalemona mu kati. Amawindo balepanga yalekula sana ica kuti no muntu kuti aikalapo.—Imilimo 20:9, 10.

Te mulandu ne fyo imikuulile ya mayanda yabo yali ne fyo yakulile, Abena Kristu ba kubalilapo balepokelela abeni kabili bali ni bakapekape. E ico, bakangalila abaletandalila ifilonganino calebangukila ukusanga ukwa kwikala mpaka bapwisha umulimo wabo muli uyo musumba nelyo umushi.—Mateo 10:11; Imilimo 16:14, 15.

“Ku Mwabo Simone na Andrea” Yesu balimupokelele bwino “ku mwabo Simone na Andrea.” (Marko 1:29-31) Ing’anda ya aba balondo be sabi ifwile yali pa mayanda ayatitikana ayalinga fye (6) ayo balekuula ukushinguluka ulubansa ulo bakuulililepo amabwe.

Muli aya mayanda, ifiibi na mawindo fyalebela ukwali ulubansa, ulo balebombelapo imilimo yalekanalekana ukusanshako no kwipika, ukufumbika imikate, ukupela, ukwisha e lyo no kuliilapo.

Amayanda ya ntunti imo ayali mu Kapernahumu baleyakuulila na mabwe ya muli ulya wine musumba. Amatabo ayali ku nse ya ng’anda yali ya kunininako pa mutenge uwabatama uwa kumasa nelyo uo balepangila na mabwe yapapatala ayo balebika pa matanda ayo balefimba pa nsonta ayo balelambalika pa myalo. (Marko 2:1-5) Mu kati ka mayanda, pa nshi balekuulililapo amabwe yapapatala, kabili ilingi line baleanshikapo amatanda.

Mu mbali ya mayanda e mwalekonka imisebo no tushila utwakonkele fye mu mbali ya bemba ya Galili. Mu musumba wa Kapernahumu e mwaweme sana ukwikala abashila abaleipaya isabi muli bemba ya Galili.

“Ku Ng’anda ne Ng’anda” Nge fyo twamona, amayanda ya Bena Kristu ba kubalilapo yali ayalekanalekana, bamo baleikala mu mayanda yakwete umuputule umo ayo balekuulila ne njelwa e lyo bambi baleikala mu mayanda ayayemba nga nshi.

Amayanda ya Bena Kristu tayali fye ya kwikalamo, lelo e mo balesambilila ne fya kwa Lesa. Muli aya yene mayanda e mo aba mu lupwa balepepela capamo. E mo balelonganina pa kusambilila Baibolo kabili baleipakisha ukuba pamo na Bena Kristu banabo. Ifyo balesambilila ilyo balelongana mu mayanda yabo, balefikonka ilyo balebomba umulimo wabo uwacindeme nga nshi, uwa kushimikila no kusambilisha abantu “ku ng’anda ne ng’anda” muli cilya calo caletekwa na bena Roma.—Imilimo 20:20.