Bushe Kuti Mwaikala Umutende Muli Cino Calo Umwaba Amacushi?

BUSHE mulekala umutende? Abengi nga babepusha ici cipusho, basuka fye ati awe. Ico basukile fyo ni co bekala mu ncende umwaba inkondo, umo aba mapolitiki bakansana, umo aba mishobo yalekanalekana bakangana fye umo shacela, e lyo kabili bekala umo ifipondo fisansa abantu cila bushiku. Nangu ca kuti limbi imwe tamwakwata aya mafya, nalimo tamwikala umutende pa mulandu wa kuti balamucusha, napamo mulapusana na bo mucita nabo amakwebo nelyo abena mupalamano benu kabili nalimo uko mwikala kwaliba ulukakaala. Mu ndupwa na mo mwine, abantu tabekala bwino, bakangana fye umo shacela.

Abengi balafwaya sana ukwikala umutende ica kuti balaya mu filonganino fya mapepo, e lyo na mu fifulo umo basambilisha ifya kwikala umutende ukupitila mu kwetetula. Bambi na bo batontonkanya ati kuti baba no mutende nga baya mu kutandala kumo, mu kunine mpili e lyo no kuya mu kwangala mu mitengo nelyo ku ncende ukwaba utumfukumfuku twa menshi ayakaba. Nangu ca kuti inshita imo aba bantu bamona kwati nabasanga umutende, mu kwangufyanya fye baleluka ukuti uyo mutende wa cimbepa fye.

Nomba bushe ni kwi mwingasanga umutende wa cine cine? Ni kuli Kabumba wesu, Yehova Lesa. Mulandu nshi twalandile fyo? Pantu ni “Lesa uupeela umutende.” (Abena Roma 15:33) Mu Bufumu bwakwe ubuli mupepi no kwisa, “umutende ukafula.” (Amalumbo 72:7; Mateo 6:9, 10) Umutende Lesa alaya abantu ukacila pa mutende uo abantu balaya abantu banabo uushibelelela. Ifipangano fya bantu ifya mutende fibomba fye pa nshita inono kabili pa numa impatila ilatwalilila. Lelo umutende wa kwa Lesa wena ukafumyapo fyonse ifilenga inkondo e lyo no kukansana. Na kuba takwakabe nangu umo uukasambilila inkondo  na kabili. (Amalumbo 46:8, 9) Ala tukasuka tukaipakishe umutende wa cine cine!

Ifyo Lesa atulaya ku ntanshi fisuma nga nshi, lelo na ino ine nshita mulafwaya ukwikala umutende. Bushe kwalibako inshila mwingakwatilamo umutende uwingamwafwa ukushipikisha amafya mukwata? Ee, Baibolo yalitulanga ifyo twingacita. Natumone fimo ifyo umutumwa Paulo alembele mwi buuku lya Abena Filipi icipandwa 4. Mukwai kupukuleni Baibolo yenu no kubelenga Abena Filipi 4:4-13.

“Umutende wa kwa Lesa”

Pa cikomo 7 tubelengapo ukuti: “Umutende wa kwa Lesa uwacila amatontonkanyo yonse ukalinda imitima yenu na matontonkanyo yenu muli Kristu Yesu.” Te kuti tukwate uyu mutende nga ca kuti tuletontonkanyapo fye nelyo ukuwamyako fye imibele yesu. Lelo uyu mutende ufuma kuli Lesa kabili walikwata sana amaka ica kuti ‘walicila amatontonkanyo yonse.’ Ukwabula no kutwishika walicila pa fitusakamika fyonse na pa mano yesu e lyo na pa fyo tutontonkanya fyonse. Inshita shimo kuti twamona kwati tapali ifyo twingacita pa mafya tukwete, lelo umutende wa kwa Lesa kuti walenga twacetekela mu fyo Lesa alaya mu Baibolo ukutila bushiku bumo amacushi yonse yakapwa.

Bushe ubu bulayo bukacitika? Abantu kuti bafilwa, lelo “Lesa ena teti afilwe.” (Marko 10:27) Ukucetekela Lesa kulatwafwa ukucefyako ukusakamikwa. Elenganyeni ukuti umwana umunono naluba mwi tuuka ilikalamba. Naishiba ukuti pa kuti fyonse fibe bwino kano asange banyina. Nga filya fine umufyashi engafukatila umwana wakwe nga amusanga, e fyo twingenekela ukuti Lesa na o kuti acitilapo cimo abantu bakwe. Kuti atukunkumba no kufumyapo ifitusakamika fyonse.

Bakapepa ba kwa Yehova abengi balimona uko umutende wa kwa Lesa ubafwa lintu bakwata amesho ayabipisha. Natulande pali ba Nadine abafyele umwana uwafwa. Batila: “Cilankosela nga nshi ukulanda ku bantu ifyo ng’umfwa, kabili lyonse ndesha ukumoneka kwati icacitike tacinsakamika. Lelo mu mutima mwena ndacula sana. Nalepepa kuli Lesa mupepi fye na cila bushiku, ukumweba ifili mu mutima wandi no kumulomba ukunjafwa. Nalishininkisha ukuti ipepo lilafwa sana, pantu lyonse ilyo naleumfwa ububi sana no kutontonkanya ukuti ‘awe nomba capwa,’ nga napepa naleleka ukusakamana kabili naleumfwa bwino.”

Umutende Wakulalinda Umutima Wenu na Matontonkanyo

Natubwelele kwi lembo lya Abena Filipi 4:7, ililanda ukuti umutende wa kwa Lesa wakulalinda imitima yesu na matontonkanyo. Nga filya fine malonda alonda incende alipo, e fyo no mutende wa kwa Lesa ulinda imitima yesu pa kutila twilatontonkanya pa kufwaisha ukukwata indalama ishingi, e lyo no kulasakamikwa fye apabula no mulandu. Kabili ulatwafwa no kukanakwata imibele iyo Lesa ashifwaya. Nomba natulande pali cimo icicitika.

Abengi muli cino calo umwafula amacushi, batontonkanya ukuti pa kuti babe ne nsansa no kulaikala bwino, kano bakwata indalama ishingi nelyo ifipe. Abantu abaishiba sana ifya makwebo nga babapandako amano, nalimo kuti basankanya indalama shabo na bantu bambi mu kampani kamo. Bushe nga bacite fi balaba no mutende wine wine? Awe nakalya. Kuti balesakamikwa fye umo shacela, ica kuti libili libili kuti balefwaya ukwishiba nga ca kuti indalama shabo shilesanduluka, kabili nampo nga bafwile ukufumyamo indalama shabo mu kampani nelyo ukubikamo na shimbi, nangu ukuleka fye shilya shine ishabamo ukwabula ukulundapo na shimbi. Ilyo umutengo wabwela pa nshi balasakamikwa nga nshi. Kwena Baibolo taitila cibi ukusangako inshila sha kufushishamo indalama. Lelo ilapanda amano ukutila: “Uwatemwa silfere tatila yafula, no watemwa ifyuma tatila fyafula. Ici na co ca fye. Utulo twa mubomfi twalilowa, nangu alya utunono napamo ifingi; lelo ifingi ifyakwata uwa cuma tafimuleka ukulaala utulo.”—Lukala Milandu 5:10, 12.

Amashiwi ya kulekelesha pa Abena Filipi 4:7 yatila umutende wa kwa Lesa ulalinda imitima yesu e lyo na matontonkanyo ukupitila “muli Kristu Yesu.” Bushe Kristu Yesu kuti alenga shani ukuti tube no mutende wa kwa Lesa? Yesu e waba pa ntanshi mu kufikilisha ukufwaya kwa kwa Lesa. Yesu alitufwilile pa kuti atulubule ku lubembu ne mfwa. (Yohane 3:16) Kabili aba ni Mfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa. Ukwishiba icifulo ico Yesu akwata kuti calenga twaba no mutende mu mitima yesu na mu matontonkanyo. Nomba kuti twakwata shani uyu mutende?

 Nga twalapila ukufuma pa nshi ya mitima yesu no kulomba Yehova ukutwelela ukubomfya ilambo lya kwa Yesu, Lesa kuti atwelela kabili ici kuti calenga twaba no mutende mu mitima yesu na mu matontonkanyo. (Imilimo 3:19) Nga twaishiba ukuti pali nomba tatwakaipakishe bwino bwino ubumi ukufikila lintu Ubufumu bwa kwa Kristu bukesa, tukaleka ukwikala kwati buno e bumi bweka ubwabako fye. (1 Timote 6:19) Kwena ico tufwile ukwishiba ca kuti limo twakulakwata amafya, nomba icakulatusansamusha ca kutila ku ntanshi kukaba ubumi ubusuma.

Ifyo Mwingakwata Umutende wa kwa Lesa

Nomba bushe kuti mwakwata shani umutende wa kwa Lesa? Pa Abena Filipi 4:4, 5, paliba fimo ifingatwafwa ukwishiba ifyo twingakwata umutende. Patila: “Sekeleleni lyonse muli Shikulu. Ndetila na kabili, Sekeleleni! Lekeni abantu bonse beshibe ukuti muli ba mutembo. Shikulu ali mupepi.” Ilyo Paulo alembele aya mashiwi ninshi balimufyengele bamubika na mu cifungo mu Roma. (Abena Filipi 1:13) Mu nshita ya kuti aleilishanya pa fyo bamufyengele, alekoselesha Abena Kristu banankwe lyonse ukulasekelela muli Shikulu. Kanshi takwete insansa pa mulandu wa fyo ifintu fyali lelo pa mulandu wa bucibusa ubo akwete na Lesa. Na ifwe bene tufwile ukulabombela Lesa ne nsansa te mulandu ne fyo ifintu fili. Nga twaishiba bwino Yehova no kulacita ifyo afwaya, e lyo tukalamubombela bwino sana ne nsansa. Ala ukucite fi kukalenga tukakwate umutende mu matontonkanyo.

Na kabili ico baletukoselesha, kuba no mutembo. Nga twaba no mutembo tatwakale-enekela ukuti lyonse tukalacita ifintu ifisuma. Twalishiba ukuti tuli babembu, kanshi te fintu fyonse ifyo twingacita ifingawama. Nomba mulandu nshi twingalafufishapo no tulo ukulatontonkanya pa fyo twingacita pa kuti ifintu fyonse fituwamine, nangu fibeko eyefilya ukucila bambi? Na kabili tatufwile ukwenekela bambi ukuba abapwililika. Kanshi nga batulufyanya tatufwile ukubipilwa sana. Ishiwi lya kuti “umutembo” mu ciGriki ca kale lipilibula no kuti “ukunakilila.” Nga tulenakila ku fyo bambi balefwaya, kuti calenga twasengauka ukuumana na bo, pantu mu kuumana tamwaba ifyo twinganonkelamo lelo kuti calenga fye twaleka ukumfwana na bambi kabili te kuti tukwate umutende pa nshita imo.

Amashiwi yakonkapo ayatila “Shikulu ali mupepi,” ayo Abena Filipi 4:5, ilandapo nalimo kuti yamoneka kwati tayaleumfwana na mashiwi yambi ayalandwapo muli ici cikomo. Nomba line fye Lesa akafumyapo imibele yabipa pano calo no kupyanikapo imibele isuma ilyo Ubufumu bwakwe bukalateka. Lelo nangu fye ni ino ine nshita Lesa kuti apalama ku muntu onse uulefwaya ukupalama kuli ena. (Imilimo 17:27; Yakobo 4:8) Nga twaishiba ifyo Lesa apalama kuli ifwe kuti catwafwa ukulasekelela, ukuba aba mutembo, no kukanasakamikwa pa mafya tukwata cila bushiku nelyo ayo tukakwata ku ntanshi nge fyo icikomo 6 cilelanda.

Nga twamona pa cikomo 6 na 7, tulesangapo ukuti umutende wa kwa Lesa tu-ukwata fye ilyo twapepa kuli ena. Bamo bamona kwati ipepo kutontonkanya sana pali fimo, kabili batontonkanya ukuti umusango uuli onse uo umuntu apepelamo kuti akwata umutende. Lelo Baibolo ilanda ukuti umuntu afwile ukulanshanya bwino bwino na Yehova, kanshi afwile ukucita nga filya umwana acita e kuti alebako abafyashi bakwe abamutemwa ifilemusakamika e lyo ne filemuletela insansa. Ala cilatusansamusha nga twaishiba ukuti, kuti twalanda na Lesa pa fintu fye “fyonse.” Fyonse fye ifyo tuletontonkanya nelyo ifyo tushifwaya abantu bambi ukwishiba kuti twaebako Shifwe uwa mu muulu.

Icikomo 8 citukoselesha ukulatontonkanya sana pa fintu ifisuma. Nomba te kulatontonkanya fye pa fisuma lelo tufwile no kulacita ifyo Baibolo itweba ukucita nge fyo icikomo 9 cilelondolola. Nga tulecite fyo, kampingu yesu tayakaletucusha. Tukalalaala na ku matwi tondolo!

Ukwabula no kutwishika kuti mwaba no mutende mu matontonkanyo. Uyu mutende ufuma kuli Yehova Lesa, kabili aupeela kuli bonse abapalama kuli ena kabili abafwaya ukukonka ifyo abeba. Nga mulesambilila Icebo cakwe Baibolo, kuti mwaishiba amatontonkanyo yakwe. Kwena ukucita ifyo atweba tacayanguka, nomba ukukonka ifyo atweba kwalicindama sana pantu ‘Lesa wa mutende akulaba na ifwe.’—Abena Filipi 4:9.

[Amashiwi pe bula 10]

‘Umutende wa kwa Lesa wakulalinda imitima yenu’—ABENA FILIPI 4:7

[Amashiwi pe bula 12]

Ala cilatusansamusha nga twaishiba ukuti, kuti twalanda na Lesa pa fintu fye “fyonse”