Pa Kuti Mukabe no Mweo no Mutende Mule-enda Ukulingana ne Fifwaya Lesa

‘Mwilaenda ukulingana ne fifwaya imitima yenu, lelo mule-enda ukulingana ne fifwaya Lesa.’—ROM. 8:4.

1, 2. (a) Busanso nshi bwingacitika nga namutekenya alepumbulwa pa kwensha? (b) Busanso nshi bwingacitika nga twapumbulwa ku fingapwisha bucibusa bwesu na Lesa?

ULOLEKESHA pa fya myendele mu United States atile: “Banamutekenya abengi balapumbulwa sana ilyo bale-ensha, kabili cimoneka kwati cila mwaka cilaya cilebipilako fye.” Amafoni ya kwenda nayo yaba pa fintu ifipumbula banamutekenya. Abantu abengi abo baipwishe pa myenseshe ya banamutekenya batile, balibapunkapo nelyo bapuswike fye kwempe pa mulandu wa kuti namutekenya alelanda pa foni uku ninshi ale-ensha motoka. Ukulacita ifintu na fimbi ilyo umuntu ale-ensha motoka kuti camoneka kwati cili bwino. Nomba ifingacitika kuti fyabipa sana.

 ² Ifi e fingacitika na kuli bucibusa bwesu na Lesa. Filya fine namutekenya uupumbwilwe ku fintu fimbi engafilwa ukumona ifingaleta ubusanso, e fyo no muntu uupumbwilwe ku fintu ifingapwisha bucibusa bwakwe na Lesa, engaba mu bwafya. Nga twaleka ukucita ifingakosha bucibusa bwesu na Lesa no kubomba imilimo ya Bwina Kristu, icingafumamo ca kuti icitetekelo cesu kuti cabunda. (1 Tim. 1:18, 19) Umutumwa Paulo atusoka pali ubu bwafya ilyo aebele Abena Kristu banankwe ku Roma ati: “Ukutontonkanya ififwaya imitima kutungulula ku mfwa, lelo ukutontonkanya ifya kwa Lesa kutungulula ku mweo na ku mutende.” (Rom. 8:6) Finshi Paulo apilibwile ilyo alandile ifi? Kuti twaleka shani ukulatontonkanya pa “fifwaya imitima” no kutendeka ukulatontonkanya pa “fya kwa Lesa”?

“Tababa Na Mulandu”

3, 4. (a) Bwafya nshi Paulo akwete ubo alandilepo? (b) Mulandu nshi tulingile ukutontonkanishisha pa bwafya akwete?

³ Muli kalata yakwe ku bena Roma, Paulo alembele pa fyo umutima wakwe na amatontonkanyo yakwe fyalelwishanya. (Belengeni Abena Roma 7:21-23.) Ilyo alandile aya mashiwi, Paulo taleyumfwilako uluse nelyo ukufwaya umwa kulesesha. Na kuba ali Mwina Kristu wafikapo kabili uwasubwa, uwasalilwe ukuba “umutumwa ku bena fyalo.” (Rom 1:1; 11:13) Nomba mulandu nshi Paulo alandile pa fyo alepitamo?

⁴ Paulo alelanda fye icishinka ukuti pa lwakwe te kuti abombe umulimo wa kwa Lesa ukulingana ne fyo umwine alefwaya. Mulandu nshi alandile ifyo? Baibolo itila: “Pantu bonse babembu kabili balifilwa ukufika pa bukata bwa kwa Lesa.” (Rom. 3:23) Apo ali mwana wa kwa Adamu, Paulo ali no kulacita ififwaya umutima pantu ali mubembu. Te kuti tupape pantu na ifwe bonse tuli babembu kabili cila bushiku tulafwaya ukucita ififwaya imitima yesu. Na lyo line, kwaliba ifingi ifingatupumbula, ifingalenga twafuma mu ‘musebo uwacepa uutwala ku bumi.’ (Mat. 7:14) Nangu cali ifi, Paulo alikwete isubilo, na ifwe bene twalikwata.

5. Nani apokolwele Paulo kabili asansamushiwe shani?

⁵ Paulo atile: “Nani akampokolola . . . ? Ndetootela Lesa . . . muli Yesu Kristu Shikulwifwe!” (Rom. 7:24, 25) Lyena alandile na baba “muli Kristu Yesu” e kutila Abena Kristu basubwa. (Belengeni Abena Roma 8:1, 2.) Yehova abomfya umupashi wakwe uwa mushilo ukubapokelela ukuba abana, pa kuti babe “impyani shinankwe isha kwa Kristu.” (Rom 8:14-17) Umupashi wa kwa Lesa ne citetekelo mwi lambo lya cilubula ilya kwa Kristu, filabalenga ukucimfya ubwafya ubo Paulo alandilepo kabili ‘tababa na mulandu.’ Balilubulwa kwi “funde lya lubembu kabili ilya mfwa.”

6. Mulandu nshi ababomfi ba kwa Lesa bonse balingile ukubikilako amano ku fyo Paulo alandile pa kuti balenonkelamo?

⁶ Nangu ca kuti ifyo Paulo alandile fyakumine Abena Kristu basubwa, ifyo alandile pa mupashi wa kwa Lesa na pe lambo lya cilubula ica kwa Kristu kuti fyanonsha na babomfi bonse aba kwa Yehova nangu bakwata isubilo lya kuya ku muulu nelyo ilya kwikala pe sonde. Nangu ca kuti Paulo alyebelwe na Lesa ukufunda Abena Kristu basubwa, cikankaala nga nshi ukuti ababomfi ba kwa Lesa bonse baletasha pa kuti balenonkelamo.

Ifyo Lesa “Ashinine Ulubembu mu Mubili”

7, 8. (a) Ni mwi Ifunde ‘lyabelele ilyanaka mu mubili’? (b) Finshi Lesa apwishishisha ukupitila mu mupashi wakwe ne cilubula?

⁷ Mu Abena Roma icipandwa 7, Paulo alisumine ukuti ulubembu lwalikwata sana amaka pa mibili yesu ishapwililika. Mu cipandwa 8 alandile pa fyo umupashi wa mushilo wakwata amaka. Alondolwele ukuti umupashi wa kwa Lesa ulaafwa Abena Kristu ilyo balelwishanya no lubembu pa kutila batwalilile  ukuba ifibusa fya kwa Yehova na pa kuti alebatemwa. Paulo atile ukupitila mu mupashi wa mushilo ne cilubula ca Mwana wakwe, Lesa alipwishishisha ifyo Ifunde lya kwa Mose lishacitile.

⁸ Mwi Funde lya kwa Mose mwali amafunde ayengi, ayaleshinina ababembu. Apo bashimapepo bakalamba aba mu bena Israele baali abashapwilika, tabalepeela amalambo ayali no kufumyapo ulubembu. Kanshi kuti twatila Ifunde ‘lyali ilyanaka mu mubili.’ Lelo ilyo Lesa ‘atumine Umwana wakwe mu cipasho ca mubili’ no kumupeela ukuba icilubula, “ashinine ulubembu mu mubili,” acitile ifyo “Ifunde lyafililwe” ukucita. Ne ci calenga Abena Kristu basubwa ukuba abalungama pa mulandu wa kucetekela mwi lambo lya cilubula ica kwa Yesu. Abasubwa baebwa ‘ukukanaenda ukulingana ne fifwaya imitima yabo, lelo ukwenda ukulingana ne fifwaya Lesa.’ (Belengeni Abena Roma 8:3, 4.) Na kuba, balingile ukutwalilila ukuba aba cishinka ilyo baleenda ukulingana ne fifwaya Lesa mpaka fye ne mfwa yabo pa kuti bakapeelwe “icisote ca bufumu ica mweo.”—Ukus. 2:10.

9. Cinshi ishiwi lya kuti “Ifunde” pe lembo lya Abena Roma 8:2 lipilibula?

⁹ Ukulunda pe “Funde,” Paulo alandile pe “funde lya mupashi” na pe “funde lya lubembu kabili ilya mfwa.” (Rom. 8:2) Mafunde nshi aya? Ishiwi lya kuti “ifunde” pali ili lembo talilelosha ku mafunde ayali mwi Funde lya kwa Mose. Icitabo cimo citila: “Ishiwi lya ciGriki ilipilibula ifunde pali ili ilembo lipilibula ifisuma nelyo ifibi ifyo abantu bacita ifibatungulula kwati fye lifunde. Na kabili ili shiwi kuti lyapilibula ifyo umuntu umwine akonka.”

10. Bushe twakumwako shani kwi funde lya lubembu ne mfwa?

¹⁰ Umutumwa Paulo atile: “Ulubembu lwaingilile mu muntu umo pano calo ne mfwa yaingilile mu lubembu, e fyo ne mfwa yasalanganine ku bantu bonse pantu bonse balibembwike.” (Rom. 5:12) Apo bonse tuli bana ba kwa Adamu, ifunde lya lubembu ne mfwa lyalitukuma. Imibili yesu iya lubembu ilafwaya tulecita ifyo Lesa apata, ifingatutwala ku mfwa. Muli kalata alembeele abena Galatia, Paulo atile imibele ya musango uyu “micitile ya muntu umubembu.” Na kabili atile: “Abalecita ifyaba ifi tabakengile mu bufumu bwa kwa Lesa.” (Gal. 5:19-21) Abacita ifya musango uyu baba fye nga balya abenda ukulingana ne fifwaya imitima yabo. (Rom. 8:4) Bacita ifintu ifyo imibili yabo ishapwililika  ifwaya. Lelo bushe abacita ifintu fyabipa pamo nga ubulalelale, ukupepa utulubi no kupepa imipashi nelyo abacita fimbi ifyabipa, e beka fye abenda ukulingana ne fifwaya imitima yabo? Awe, pantu imicitile ya lubembu isanshamo akalumwa, ubukali, ulubuli no mufimbila. Nani engasosa ati alilubuka ku kwenda mu micitile ya lubembu?

11, 12. Cinshi Yehova acita pa kuti tucimfye ifunde lya lubembu ne mfwa, kabili finshi tufwile ukucita pa kuti akatupaale?

¹¹ Caliwama nga nshi pantu Yehova alilenga ukuti tucimfye ifunde lya lubembu ne mfwa! Yesu atile: “Lesa atemenwe nga nshi aba pano calo ica kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela ekonaika lelo akabe no mweo wa muyayaya.” Nga tulecita ifintu ifilanga ukuti twalitemwa Lesa no kucetekela mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu Kristu, kuti twalubulwa ukufuma ku fifuma mu lubembu. (Yoh. 3:16-18) Kanshi kuti twalanda nge fyo Paulo alandile ukuti: “Ndetootela Lesa pantu akampususha muli Yesu Kristu Shikulwifwe!”

¹² Ifyo fwe bantu twaba kuti twapashanishiwa ku muntu uo baleundapa ku bulwele bwabipisha. Nga tulefwaya ukuti tupolelele, tulingile ukukonka ifyo badokota batwebele ukucita. Nangu ca kuti ukutetekela mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu kuti kwatulubula ku lubembu ne mfwa, na lyo line tucili abashapwililika kabili ababembu. Fingi tulingile ukucita pa kuti tukwate bucibusa busuma na Lesa pa kuti Lesa akatupaale. Pa kufikilisha kwa “bulungami ukulingana na Mafunde,” Paulo alanda ukuti tufwile ukulaenda ukulingana ne fifwaya Lesa.

Kuti Twaenda Shani Ukulingana ne Fifwaya Lesa?

13. Cipilibula cinshi ukulacita ififwaya Lesa?

¹³ Ilyo tule-enda, tulaya tulesela mpaka twafika uko tuleya. Kanshi pa kuti tulecita ififwaya Lesa tulingile ukuba bacibusa bakwe abakosa, lelo ukucita ifi tacipilibula ukuti ninshi twapwililika tatwakatale atulufyanyapo. (1 Tim. 4:15) Cila bushiku, tulingile ukulaenda ukulingana ne fyo umupashi wa kwa Lesa uletutungulula. ‘Ukutungululwa no mupashi’ kulenga twaba abatemwikwa kuli Lesa.—Gal. 5:16.

14. Finshi ifyo “abakonka ififwaya imitima yabo” bafwaisha?

¹⁴ Muli kalata alembeele abena Roma, Paulo alandile na pa mabumba ya bantu yabili abapusana ukutontonkanya. (Belengeni  Abena Roma 8:5.) Muli Baibolo, ishiwi lya kuti “umutima” inshita shimo lipilibula ulubembu no kukanapwililika kwa muntu. Ulubembu no kukanapwililika ifyo Paulo alandilepo e filenga umutima no mutontonkanya ukulalwishanya. “Abakonka ififwaya imitima yabo” tabalwisha imicitile ya lubembu. Mu nshita ya kuti balekonka ifyo Lesa afwaya ne fyo abeba, bena babika fye amano ku “kukonka ififwaya imitima yabo.” Babika fye amano ku kwikusha ififwaya imibili yabo. Lelo “abatungululwa no mupashi” bena babika amano ku “fya kwa Lesa,” e kutila imilimo ya Bwina Kristu.

15, 16. (a) Bushe ukubika amano ku fyo umuntu alefwaya kumulenga ukucita cinshi? (b) Finshi abantu muno nshiku babikako sana amano?

¹⁵Belengeni Abena Roma 8:6. Conse ico umuntu alefwaya ukucita nampo nga cisuma nelyo nga cibi, afwile ukutontonkanya pali ico cine cintu. Abantu abafwaya ukucita ifyo imitima yabo ifwaya batontonkanya pa kucita fye ifyo abene balefwaya kabili babika fye amano ku fyo batemwa.

¹⁶ Finshi ifyo abantu muno nshiku babikako sana amano ukulacita? Umutumwa Yohane atile: “Fyonse ifya muli ici calo, ulunkumbwa lwa mubili no lunkumbwa lwa menso, no kuitakishisha pa fyo umuntu akwata, tafyafuma kuli Shifwe, lelo fyafuma muli ici calo.” (1 Yoh. 2:16) Ifya lunkumbwa ifyo Yohane alandilepo bulalelale, ukufwaya ukulumbuka no kufwaya ifyuma. Mu fitabo, muli bamagazini, mu nyunshipepala, mu mafilimu ya pa TV, na pa Intaneti, e musangwa sana ifya lunkumbwa. Lelo “ukutontonkanya ififwaya imitima kutungulula ku mfwa” e kutila bucibusa bwesu na Lesa kuti bwapwa, e lyo kuti twaisafwa. Mulandu nshi? Paulo atile: “Pantu ukutontonkanya ififwaya imitima yesu bulwani kuli Lesa, pantu umubili taunakila ifunde lya kwa Lesa, kabili, tawinganakila no kunakila. E ico abakonkelela ififwaya imitima yabo teti basekeshe Lesa.”—Rom. 8:7, 8.

17, 18. Kuti twacita shani pa kuti tuletontonkanya pa fya kwa Lesa, kabili finshi fikafumamo nga tulecita ifi?

¹⁷ Lelo ‘ukutontonkanya pa fya kwa Lesa kutungulula ku mweo na ku mutende’ e kuti ukukwata umweo wa muyayaya ku ntanshi no kuba ifibusa fya kwa Lesa e lyo no kuba no mutende na Lesa. Kuti twacita shani pa kuti ‘tuletontonkanya pa fya kwa Lesa’? Tufwile ukulakonka ubutungulushi bwakwe no mupashi wakwe uwa mushilo. Nga twacita ifi ninshi ifyo tukalatontonkanya fikalaumfwana ne fyo Lesa afwaya. Nga tulekonka ifi ninshi ‘tulenakila ifunde lya kwa Lesa’ kabili ninshi ‘tulekonka’ ifyo afwaya. Nga tule-eshiwa, tatwakaletwishika ifyo tulingile ukucita pantu tukalasalapo ukucita icalungama apo tutungululwa no mupashi.

¹⁸ Kanshi calicindama nga nshi ukubika amano ku fya kwa Lesa. Ukupepa lyonse, ukubelenga Baibolo, ukusangwa mu kulongana e lyo no kushimikila kuti kwalenga ‘twateyanya imitima yesu ku kubombesha.’ (1 Pet. 1:13) Ukucila ukulapumbulwa ne fifwaya imitima yesu, tufwile ukulatontonkanya pa fya kwa Lesa, lyena ninshi tukatwalilila ukulaenda ukulingana ne fifwaya Lesa. Nga tulecita ifi tukapaalwa pantu ukutontonkanya pa fya kwa Lesa kutungulula ku mweo na ku mutende.—Gal. 6:7, 8.

Bushe Kuti Mwalondolola?

• Finshi ‘Amafunde yena yafililwe’ ukucita, inga Lesa ena acitile shani ifyo Amafunde yafililwe?

• Bushe “ifunde lya lubembu kabili ilya mfwa” e funde nshi, kabili kuti twalubukako shani?

• Finshi tufwile ukucita pa kuti ‘tuletontonkanya pa fya kwa Lesa’?

[Ifipusho]

[Ifikope pa mabula 12, 13]

Bushe mwenda ukulingana ne fifwaya imitima yenu nelyo mwenda ukulingana ne fifwaya Lesa?