Bushe Ifyo Mucita Ilyo Muletuusha Filamunonsha?
Bushe Ifyo Mucita Ilyo Muletuusha Filamunonsha?
“Ilyo mushilacita icintu mulebala mwamona nga kuti casekesha Shikulu.”—EFES. 5:10.
1, 2. (a) Bushe Icebo ca kwa Lesa cilanga shani ukuti Yehova afwaya tuleipakisha ubumi? (b) Ukulamona utushita twa kutusha ukuti “bupe bwa kwa Lesa” kukalenga tulecita finshi?
AMALEMBO ayengi mu Baibolo yalanga ukuti Yehova afwaya tuleipakisha ubumi. Ku ca kumwenako, Amalumbo 104:14, 15 yatila Yehova alenga “ifya kulya ukufuma mu mushili, no mwangashi uulenga umutima wa muntunse umwina kufwa ukusekelela, ku kulenga icinso ukubeeka ku mafuta, no kulenga kube ifya kulya ifiikusha umutima wa muntunse umwina kufwa.” Ca cine, Yehova e ulenga ifimenwa ukumena pa kuti tulefumyako ifya kulya, amafuta, no mwangashi. Lelo umwangashi wena ‘ulalenga no mutima wa muntu ukusekelela.’ Pa mbali ya kutwafwa ukuti tutwalilile ukuba aba mweo, ulalenga no kuti tulesekelela. (Luk. Mil. 9:7; 10:19) Kanshi Yehova afwaya ukuti tuleba ne nsansa, afwaya imitima yesu ‘ilesangalala.’—Imil. 14:16, 17.
2 E ico, limo limo tulingile ukulakwatako utushita utwa ‘kulolekesha ifyuni fya mu muulu’ na “maluba ya mu mpanga” nelyo utushita twa kucitako ifintu fimbi ifitulenga ukumfwa bwino no kutuletela insansa. (Mat. 6:26, 28; Amalu. 8:3, 4) Ukuipakisha ubumi “bupe bwa kwa Lesa.” (Luk. Mil. 3:12, 13) Ukulamona utu tushita ukuti bupe ubwafuma kuli Lesa kukalenga tulesala ifya kucita ifisekesha Lesa.
Mulesala Bwino Ifya Kuleseshamo Icitendwe
3. Mulandu nshi cawamina ukwishiba ukuti Abena Kristu kuti basala ifya kuleseshamo icitendwe ifyapusanapusana?
3 Abaishiba ukuti ifya kuleseshamo icitendwe tafyabipa balacitako ifintu ifyalekanalekana. Na lyo line balishiba ukuti kwaliba ne fyo bashilingile ukucita. Mulandu nshi? Pa kwasuka ici cipusho, lekeni tulinganye ifya kuleseshamo icitendwe ku fya kulya. Ifyo abantu batemwa ukulya filapusanapusana ukulingana ne ncende bekalako. Na kuba, ifya kulya ifyo abantu ku ncende imo batemwa, kumbi te kuti bafitemwe. E fyo caba na ku fya kuleseshamo icitendwe. Ifyo Abena Kristu ku ncende imo batemwa, kumbi te kuti bafitemwe. Nangu fye ni ku Bena Kristu abekala mu ncende imo ine, ifyo umo engatemwa ukucita ilyo aletuusha (pamo nga ukubelenga icitabo), umbi te kuti afitemwe; ifyo umo engalaumfwa bwino ukucita (pamo nga ukuya aletandalako), umbi kuti amona kwati kupoosa fye inshita. Na lyo line, twalishiba ukuti kwaba ifya kulya ne fya kuleseshamo icitendwe ifyalekanalekana lelo umuntu umwine e wingasala ifyo engatemwa.—Rom. 14:2-4.
4. Nga twasala ifya kuleseshamo icitendwe, mulandu nshi tushilingile ukulacita fye fyonse ifyo tulefwaya? Langilileni.
4 Nangu ca kuti twalikwata insambu sha kuisalila ifya kuleseshamo icitendwe, te kutila ninshi tufwile ukulacita fyonse ifyo tulefwaya. Katulande pa cilangililo ca fya kulya na kabili. Kwena kuti twatemwa ukulya ifya kulya ifyalekanalekana lelo te kuti tulye ifyo twishibe no kuti fyalibola. Ukulya ifya musango yu kuti kwalenga abantu balatutwishika kabili kuti kwalenga twalwala. E cimo cine ne fya kuleseshamo icitendwe. Nangu cingati kwaliba ifyalekanalekana, te kuti tusalepo ukulacita ifingatuletelela, umuli ulubuli, nelyo ubulalelale. Ukulacita ifya musango yu kuti kwapusana ne fyo amashiwi ya mu Baibolo yalanda kabili kuti kwatuletelela nelyo ukonaula bucibusa bwesu na Lesa. Pa kushininkisha ukuti tatucitile ifyo tushilingile ukucita, tufwile ukumwena kabela nga ca kuti ifyo fintu kuti fyatunonsha nelyo iyo. (Efes. 5:10) Kuti twacita shani ifyo?
5. Kuti twaishiba shani nga ca kuti ifyo tuleseshamo icitendwe fileumfwana na mafunde ya mu Baibolo?
5 Pa kuti ifya kuleseshamo icitendwe tusalile fitunonshe e lyo fisekeshe na Yehova, fifwile ukumfwana na mafunde yaba mu Cebo ca kwa Lesa. (Amalu. 86:11) Pa kwishiba nga fileumfwana ne fyaba mu Baibolo tufwile ukutontonkanya pali ifi fipusho fitatu: Finshi filesanshamo? Ni lilali tuficita? na Ni bani tuba nabo? Lekeni nomba tulande pali cimo na cimo.
Finshi Filesanshamo?
6. Fya kuleseshamo icitendwe nshi ifyo tufwile ukukaana, kabili mulandu nshi?
6 Icipusho tulingile ukubalilapo ukuipusha ilyo tushilasala ifya kuleseshamo icitendwe ca kuti, ‘Bushe ifya kuleseshamo icitendwe ifyo natemwa fisanshamo finshi?’ Ilyo mulefwaya icasuko mufwile ukwishiba ukuti kwaba imisango ibili iya fya kuleseshamo icitendwe. Ifya kubalilapo ni filya ifyo tushifwile ukucita; e lyo fimbi ni filya nalimo twingasalapo ukucita. Bushe ifya kubalilapo ni fili kwi? Muli cino calo cabipa, ifya kuleseshamo icitendwe ifingi tafyumfwana ne fyo Baibolo ilanda nelyo filapusana na mafunde ya kwa Lesa. (1 Yoh. 5:19) Abena Kristu ba cine balakaana ukucitako ifya kuleseshamo icitendwe ifya musango yu. Ifi filesanshamo umuba ukucusha abantu, ukupepa imipashi, ukulalana kwa baume beka beka na banakashi beka beka, ifye shiku, ubunkalwe, nelyo ifilumbilisha ubupulumushi. (1 Kor. 6:9, 10; belengeni Ukusokolola 21:8.) Konse uko twingaba, nga tuletaluka ku fya kuleseshamo icitendwe ifya musango uyu, ninshi tulelanga Yehova ukuti ‘twalipatisha ifyabipa.’—Rom. 12:9; 1 Yoh. 1:5, 6.
7, 8. Kuti twaishiba shani ifya kuleseshamo icitendwe nga fisuma? Langilileni.
7 Mu musango umbi, muli ifya kuleseshamo icitendwe ifyalekanalekana ifishilemenena ku fintu ifyo Icebo ca kwa Lesa cakaanya. E co ilyo tushilasala ifya kuleseshamo icitendwe tufwile ukumona nga ca kuti fileumfwana ne fyo Yehova amona ukuti fyaliba bwino, nga fintu amashiwi ya mu Baibolo yalanda. (Amapi. 4:10, 11) Kanshi tulingile ukusala ifya kuti na kampingu yesu tailetucusha. (Gal. 6:5; 1 Tim. 1:19) Kuti twacita shani ifyo? Baleni tontonkanyeni pali ifi: Ilyo mushilalya ifya kulya ifyo mushalyapo, intanshi mulingile ukwishiba ifyo babikilemo. Kanshi na lintu tushilasala ifya kuleseshamo icitendwe tulingile ukwishiba ifyabamo.—Efes. 5:17.
8 Ku ca kumwenako, nga mwalitemwa ifyangalo, te kuti tupape pantu fisuma. Inga ca kuti ico mwafitemenwa ni co mwaliba sana ukucifyanya, ukucenana, umusamwe wabipa, akapatulula, nelyo filalenga umuntu ukubika ubumi mu kapoosa mweo? Nga mwatontonkanya sana pa fyabamo, nalimo kuti mwamona ukuti ifya musango yu te kuti fyumfwane ne fyo Yehova afwaya kabili te kuti fyumfwane no bukombe bwa mutende no kutemwa ubo tushimikila kuli bambi. (Esa. 61:1; Gal. 5:19-21) E lyo kabili nga mu ca kuleseshamo icitendwe muli ifyo Yehova ashakaanya, ninshi kuti catunonsha no kutusansamusha.—Gal. 5:22, 23; belengeni Abena Filipi 4:8.
Ni Lilali Tuficita?
9. Bushe icasuko ku cipusho ca kuti ‘Ni lilali tuficita?’ cilelanga finshi?
9 Icipusho ca bubili ico tulingile ukuipusha ca kuti, ‘Ni lilali mficita? Bushe nkapoosapo inshita iikalamba?’ Icasuko ku cipusho ca kuti, finshi filesanshamo? cilelanga ifyo twingacita ne fyo tushingacita. Lelo icipusho ca kuti ni lilali? cilelanga ifyo tumona ukuti fyalicindama ne fyo tumona ukuti tafyacindama. Kuti twaishiba shani nga twalicindamika sana ifya kuleseshamo icitendwe?
10, 11. Bushe amashiwi ya kwa Yesu ayaba pali Mateo 6:33 yatwafwa shani ukwishiba inshita tulingile ukupoosa pa fya kuleseshamo icitendwe?
10 Yesu Kristu aebele abasambi bakwe ukuti: “Muletemwa Yehova Lesa wenu no mutima wenu onse, no mweo wenu onse, no kutontonkanya kwenu konse, na maka yenu yonse.” (Marko 12:30) Kanshi tufwile ukutemwa Yehova intanshi. Tulanga ukuti twalitemwa Yehova intanshi ilyo tukonka ifyo Yesu atukonkomeshe ukuti: “E ico, intanshi mulefwaya ubufumu no bulungami bwakwe, na fyonse ifi ifyo mukabila akamupeela.” (Mat. 6:33) Bushe aya mashiwi kuti yatwafwa shani ukwishiba inshita tulingile ukupoosa ku fya kuleseshamo icitendwe e lyo ne fyo tulingile ukufimona?
11 Yesu atukonkomeshe ‘intanshi ukufwaya ubufumu.’ Tatile ‘mulefwaya fye ubufumu epela.’ Ukwabula ukutwishika Yesu alishibe ukuti twakulafwaya ifintu na fimbi ifingi ukulunda pa kufwaya Ubufumu. Tulafwaya umwakwikala, ifya kulya, ifya kufwala, ukuya ku sukulu, incito, ukwangala na fimbipo. Lelo pa fintu fyonse ifyo tufwaya cimo fye e co tulingile ukufwaya intanshi, e kutila ifya Bufumu. (1 Kor. 7:29-31) Ukwishiba ici cishinka kufwile ukutulenga ukubika amano ku fya Bufumu e lyo ifyashala, ukusanshako ne fya kuleseshamo icitendwe, fikalatwafwa ukulabomba bwino imilimo ya Bufumu. Nga tulecita ifi, ninshi ifya kuleseshamo icitendwe fyakulatunonsha.
12. Bushe amashiwi yaba pali Luka 14:28 kuti twayabomfya shani pa kusala ifya kuleseshamo icitendwe?
12 Kanshi ilyo tushilatendeka ukulesha icitendwe, tufwile ukwishiba inshita twalapoosapo. (Luka 14:28) Tufwile ukwishiba inshita ica kuleseshamo icitendwe cingatusendela. Lyena tulingile ukumona inshita iyo ifwe tulingile ukupoosapo. Ifya kuleseshamo icitende nga filelenga tulelekelesha ifintu ifyacindama pamo nga ukubelenga Baibolo, amapepo ya lupwa, ukulongana, nelyo ukushimikila, ninshi tatulingile ukonawilapo inshita yesu. (Marko 8:36) Lelo nga filelenga ukuti tulebomba bwino ifya Bufumu, ninshi tatuleonaula fye inshita.
Ni Bani Mba Nabo?
13. Mulandu nshi tulingile ukutontonkanishisha pa musango wa bantu tukalalesha nabo icitendwe?
13 Icipusho calenga butatu ico tulingile ukuipusha ca kuti, ‘Ni bani abo nkaba nabo pa kulesha icitendwe?’ Calicindama sana ukwishiba umusango wa bantu tukaba nabo. Mulandu nshi? Pantu tutemwa ifya kuleseshamo icitendwe ifyo abanensu batemwa. Nga filya fine ifya kulya fiwama nga tuleliila pamo na banensu, ilingi line e fyo ne fya kuleseshamo icitendwe fiwama nga tuli ne fibusa fyesu. E mulandu wine abengi, maka maka abaice, batemenwa sana ukuba na bambi pa kulesha icitendwe. Lelo, pa kuti ifya kuleseshamo icitendwe fitunonshe, tulingile ukwishibila kabela umusango wa bantu tukaba nabo na bo tulingile ukusengauka.—2 Imila. 19:2; belengeni Amapinda 13:20; Yako. 4:4.
14, 15. (a) Ca kumwenako nshi Yesu atushilile ico tulingile ukukonka pa kusala ifibusa? (b) Mepusho nshi tulingile ukutontonkanyapo pa kusala ifibusa?
14 Ukukonka ifyo Yesu acitile pa kusala ifibusa fyakwe kuti kwatwafwa. Yesu alitemenwe abantu ukutula fye apo Lesa ababumbile. (Amapi. 8:31) Ilyo ali pano calo, alelangulukilako abantu ba misango yonse. (Mat. 15:29-37) Nangu ca kuti Yesu alitemenwe abantu bonse, te bonse abali ifibusa fyakwe. Amashiwi Yesu alandile ku batumwa bakwe aba cishinka 11 yalatwafwa ukwishiba ifyo asalile ifibusa fyakwe. Atile: “Muli banandi nga mulecita ifyo mweba.” (Yoh. 15:14; moneni na Yohane 13:27, 30.) Abantu Yesu asalile ukuba ifibusa fyakwe ni balya fye abalemukonka no kubombela Yehova.
15 Kanshi nga muletontonkanya pa bengalinga ukuba ifibusa fyenu na bashingalinga, muleibukisha amashiwi ya kwa Yesu. Muletontonkanya pali aya mepusho: ‘Bushe imilandile ne ncitilo sha uyu muntu shilanga ukuti alakonka amafunde ya kwa Yehova na Yesu? Bushe alicindika ifyo Baibolo ilanda nga fintu ine naficindika? Bushe nga ndeangala nankwe akalankoselesha intanshi ukufwaya Ubufumu no kuba umubomfi wa kwa Yehova uwa cishinka?’ Nga ca kuti mwa-asuka ifi fipusho ukuti ee, ninshi namusanga icibusa cisuma ico mwingalalesha na co icitendwe.—Belengeni Amalumbo 119:63; 2 Kor. 6:14; 2 Tim. 2:22.
Kuti Twaishiba Shani nga Kuti Fyatunonsha?
16. Finshi tulingile ukwishiba pa kusala ifibusa?
16 Twalandako panono pa fintu fitatu ifingatwafwa ukusala bwino ifya kuleseshamo icitendwe, ukwishiba ifyo filesanshamo, inshita tulingile ukupoosapo, na bantu tulingile ukuba nabo. Pa kuti ifya kuleseshamo icitendwe filetunonsha, filingile ukumfwana ne fyo Baibolo yalanda pali ifi fintu fitatu. E co ilyo tushilasala ica kuleseshamo icitendwe, tulingile ukumona nga cileumfwana ne fyo Baibolo yalanda pali ifi fitatu. Ica kubalilapo ico tufwile ukwishiba ca kuti: ‘Finshi filesanshamo? Bushe ifilimo fisuma nangu fibi?’ (Amapi. 4:20-27) Nga tulefwaya ukwishiba inshita tulingile ukupoosapo, tufwile ukuipusha ukuti: ‘Bushe tukakokolapo? Bushe inshita tukapoosapo nailinga nelyo naicilamo?’ (1 Tim. 4:8) Nga tulefwaya ukwishiba abantu tulingile ukuba nabo, tulingile ukuipusha ukuti: ‘Ni bani nkalalesha nabo icitendwe? Bushe aba bantu fibusa fisuma nelyo fibi?’—Luk. Mil. 9:18; 1 Kor. 15:33.
17, 18. (a) Bushe kuti twacita shani pa kuti ifyo tuleseshamo icitendwe fileumfwana na mafunde ya mu Baibolo? (b) Cinshi imwe mwakulacita pa kusala ifya kuleseshamo icitendwe?
17 Nga ca kutila ifya kuleseshamo icitendwe tafileumfwana ne fyo Baibolo ilanda muli ifi fitatu twalandapo, ninshi tatulingile ukuficitako. Lelo nga ifya kuleseshamo icitendwe fyaumfwana ne fyo Baibolo ilanda muli ifi fintu fitatu, kuti fyalenga Yehova ukulumbanishiwa kabili kuti fyatunonsha.—Amalu. 119:33-35.
18 E ico nga tulefwaya ukusala ifya kuleseshamo icitendwe, natule-esha na maka ukusala ifisuma kabili tuleficita pa nshita iilingile e lyo pamo na bantu abasuma. Shi ifwe bonse na tule-esha ne mitima yesu ukulakonka uku ukufunda kwa mu Baibolo ukutila: “Nga mulelya nalimo mulenwa nalimo fyonse ifyo mulecita, citeni fyonse ku kucindika Lesa.”—1 Kor. 10:31.
Kuti Mwalondolola?
Pa kusala ifya kuleseshamo icitendwe, bushe kuti mwabomfya shani amashiwi yaba . . .
• pa Abena Filipi 4:8?
• pali Mateo 6:33?
• pa Amapinda 13:20?
[Ifipusho]
[Icikope pe bula 9]
(Nga mulefwaya ukumona icikope, moneni muli magazini)
✔Finshi
[Icikope pe bula 10]
(Nga mulefwaya ukumona icikope, moneni muli magazini)
✔Ni Lilali
[Icikope pe bula 12]
(Nga mulefwaya ukumona icikope, moneni muli magazini)
✔Ni Bani
[Icikope pe bula 10]
Cilangililo nshi Yesu atushilile ico tulingile ukukonka pa kusala ifibusa ne fya kuleseshamo icitendwe?
