Ilyo Ukushimikila Kwibukishiwa Sana

“Akasuba na kalotoka. Inshila iyapita mu mpili ilemoneka kwati yayafye iciyeyeye. Pa numa ya kucimfya amafya ayengi, twasuka twafika uko twaimiine: e kuti ku mushi wabela ukutali sana. Ukunaka tunakile kwasanguka insansa ilyo twakonkonsha pa mwinshi wa kubalilapo kabili batupokelela bwino nga nshi. Ilyo akasuba kawa, natushalika impapulo twasendele shonse kabili natutendeka amasambililo ya Baibolo ayengi. Abantu balefwaisha ukusambilila. Nomba ni nshita ya kuti tuleya, lelo twalaya ukuti tukabwela.”

IFYA kukumanya fya musango yo fyaliseeka mu kalibumba ka batumikishi bapainiya mu Mexico. Ubufwayo bwa aba bwa kubombako mu kupimpa ukufishapo umulimo Yesu Kristu apeele abasambi bakwe ilyo atile: “Mukaba inte shandi . . . ukufika ku mpela ya pano isonde.” (Imilimo 1:8) Mu Mexico, balulu baibela aba kushimikila—abetwa ukutuma bapainiya ku ncende sha kushimikilamo—balepangwa abo bakashimikila batumwa ukushimikila mu ncende umo cilonganino nangu cimo cishaebwa ukubombela ica kuti abekalako tabapokelela lyonse imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. Ilingi line, ishi ncende shibela ukutali nelyo ukwayafya ukuya. Kulaba no kwaafwa ifilonganino fyabela ukutali ifyakwata ncende ikalamba iya kushimikilamo.

Pa kwishiba incende shaba mu calo umo bapainiya bengatumwa ukushimikila, iofeshi linono ilya Nte sha kwa Yehova lilabebeta umuli ukukabila. * Pa numa bacite ci, amabumba ya bapainiya baibela yalatumwa ku kushimikila muli iyo ncende yonse. Balabapeela imyotoka ishingalinga ukwenda mu misebo ya filindi filindi, iishasebwa bwino. Mu myotoka balasungilamo ne mpapulo kabili inshita shimo e mo balaala.

Baali Abaiteyanya Ukubombako

Ukutula mu October 1996, bakashimikila bambi aba mbila nsuma balilaalikwa ukubombako uyu mulimo, ukubombela pamo na bapainiya baibela. Bakasabankanya ba Bufumu pamo na bapainiya ba nshita yonse abaitemenwa ukubombela ukuli ukukabila kukalamba, balabombako muli aba balulu mu nshile shingi. Bamo babatuma ukubomba ne filonganino fyapalaminako pa kuti baleshimikila muli iyo ncende no kusambilila na balefwaya ukusambilila. Bakasabankanya bacaice abengi na bapainiya balisumina uku kulaalikwa kabili balinonshiwa ne fya kukumanya fya kukoselesha nga nshi.

Ku ca kumwenako, Abimael, Umwina Kristu wacaice uwalebomba incito isuma mu kampani kapanga bafoni ba kwenda nabo, apingwilepo ukubombako uyu mulimo wa kushimikila muli ifyo fifulo fya kutali. Ilyo abakalamba ba ncito baishibe ukuti ali no kuleka, bamupeele icifulo ca pa muulu no kumulundilako amalipilo. Abo alebomba nabo balemupatikisha ukusumina, bakoselepo fye ukuti lyali lishuko lyaibela kabili nga akaana ninshi muwelewele. Lelo, Abimael apampamine pa kutungilila lulu waibela uwa kushimikila pa myeshi itatu. Pa numa ya kuipakisha uyu mulimo, Abimael apingwilepo ukwikalilila mu cilonganino caba ukutali ukwaba ukukabila kukalamba ukwa bakasabankanya ba Bufumu. Pali nomba abomba incito yalinga kabili alisambilila ukwangusha imikalile.

Umbi na o ni Julissa, uwale-enda ama-awala  22 muli basi pa kufika uko atuminwe ukubombela. Pa lwendo lwa kupelako, asangile basi ya kulekelesha ubo bushiku naiya kale. Lelo, kwali icimbayambaya icalesenda ababomfi. Julissa alishipile no kulomba ukuti bamusendeko. Kuti twaumfwikisha umulandu asakamanine, pantu e mwanakashi aalimo fye eka mu baume abengi. Ilyo atendeke ukushimikila umulumendo umo, aishibe ukuti aali ni Nte ya kwa Yehova! Julissa ebukisha ukuti: “Na kabili, naishibe ukuti uwale-ensha cilya cimbayambaya aali ni eluda wa mu cilonganino natuminwe!”

Abakalamba Babombako

Lelo, uyu mulimo te wa bacaice epela. BaAdela, bankashi ba cikalamba, balefwaya lyonse ukubomba inshita iikalamba mu mulimo wa kushimikila. Balikwete ili shuko ilyo balaalikwe ukubombako uyu mulimo waibela uwa kushimikila. Batila: “Naliipakishe nga nshi umulimo wandi ica kuti naipwishe baeluda mu cilonganino ukunsuminisha ukwikalilila. Ndi ne nsansa pantu nangu ca kuti ndi mukalamba, ncili ndebombela Yehova.”

BaMartha nabo, bali ne myaka 60, bali-itemenwe ukubombako uyu mulimo pa mulandu wa kutasha Yehova no kutemwa abantu banabo. Lintu bamwene ifyo ukwa kushimikila kwalepele ne mikonko yayafya iyalelenga ibumba lyabo ukukanashimikila abantu bonse, bashitile motoka wa kubomfya bapainiya. Uku kusangwilako kwa kwa nkashi kwalengele cayanguka ukushimikila abantu abengi icine ca mu Baibolo muli ilya ncende.

Balyankwileko Bwino

Ubuyo bwa babombako muli aba balulu baibela aba kushimikila bwaba bwa ‘kulenga abasambi.’ Ifyafumamo muli uyu mulimo fyaliwama nga nshi. Abantu abekala mu ncende sha kutali balipokelela icine cipeelo mweo icaba muli Baibolo. (Mateo 28:19, 20) Amasambililo ya Baibolo ayengi yalitendeka. Abatungulula aya masambililo ni bakasabankanya ababa kulya kwine nelyo bakabilisha baikalilila muli iyi ncende. Mu ncende shimo, amabumba ya bakasabankanya yaliteyanishiwa, kabili mumbi, ifilonganino finono fyalipangwa no kupangwa.

BaMagdaleno na banabo balebomfya imyotoka sha cintubwingi pa kuya ku ncende ya kutali uko batuminwe. Mu nshila, bashukile iyo nshita ukushimikila namutekenya. Batila: “Uyu mwaume atwebele ukuti mulungu umo uwapitapo, baNte bamo baishile ku ng’anda yakwe ninshi talipo. Ilyo abwelele, ulupwa lwakwe lwamushimikile ifyo lwaumfwile. Twamwebele  ukuti tatwafumine muli ilya ncende lelo twafumine mu fitungu ifingi mu calo pa kuti tutungilile uyu lulu waibela uwa kushimikila no kuti ifwe bonse twailipilile fye. Uyu namutekenya alitemenwe pa kuumfwa ici ica kuti atile ali no kutendeka ukusambilila Baibolo no lupwa lwakwe uyo wine mulungu. Alitungilileko no yu mulimo pa kukanatulipilisha.”

BaMagdaleno balitemenwe nga nshi na pa fyo abekashi ba ku mpili sha Chiapas bayankwileko. Batila: “Ine no mukashi wandi twashimikile ibumba lya bacaice 26 ubukombe bwa Bufumu abalesangwa ku calici lya Presbyterian. Bonse balekutika pa maminiti 30. Babuulile amaBaibolo yabo, kabili twabashimikile pa bufwayo bwa kwa Yehova. Abantu abengi bali-ikwatila amaBaibolo mu lulimi lwa Tzeltal.” Amasambililo ya Baibolo ayalelunduluka ayengi yalitendeke.

Ukukaanya Kwacepako

Abekashi bamo mu Chiapas tabatalile abomfwa ubukombe bwa mu Baibolo ukucila pa myaka ibili pa mulandu wakukaanya kwa bantu bamo. BaTeresa, bakashimikila ba nshita yonse, bamwene ukuti baNte bamo baletiina ukushimikila muli uyo mushi. Batila: “Icapapwishe bonse ca kuti abantu balefwaya ukuumfwa. Ilyo twapwile ukushimikila, imfula yatendeke ukuloka sana. Lintu twalefwaya umwa kuuba, twaile pa ng’anda ya muntu umo uwa cileela uwe shina lya Sebastián, uwatusuminishe ukwingila mu kati no kuuba imfula. Ilyo twaingile, namwipwishe nga ca kuti alitandalilwa kale. Lintu akeene, natendeke ukumushimikila no kutendeka isambililo lya Baibolo ukubomfya icitabo ca Ukwishiba Uko Kutungulula ku Mweo wa Muyayaya. * Ilyo twapwile, Sebastián atupaapeete ukubwela na kabili ukwisasambilila nankwe uku ninshi alelukusha ifilamba.”

Ibumba limbi ilya bapainiya abaishile ku Chiapas bashimika ati: “Tuletasha Yehova, pantu mwafumine ifisuma mu fyo twabombele. Mu mulungu wa kubalilapo, twatendeke amasambililo 27; mu mulungu wa bubili, twalaalike abantu ukwisatamba vidio wesu utila The Bible—Its Power in Your Life. Abasangilweko baali 60. Bonse balitemenwe uyu vidio. Pa mpela, twatantike ukutendeka isambililo lya Baibolo ilye bumba. Ku ca kupapusha, amabumba yabili aye sambililo yalipangilwe muli uyu mushi.

“Ilyo twapwile ukubombela ku ncende batutumine, twabwelelemo ku kutandalila ulya mushi ku kukoselesha abalefwaya ukusambilila no kumona ifyo amabumba yatantikwe aye sambililo lya Baibolo yalebomba. Twabaalalike ku kulongana kwa pa cintubwingi no kwe Sambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda. Lelo, takwali cifulo  cikalamba ica kulonganinamo. Umuntu uwasuminishe bumba lye sambililo ukulabomfya ing’anda yakwe asontele ku lukungu lwa ng’anda yakwe no kutila: ‘Kuti tulelonganina kulya ku lukungu.’”

Iyo mpela ya mulungu bapainiya bonse abatandele, na balefwaya ukusambilila icine bali-ipeleshe ukwafwilisha ukupekanya ulubansa apa kuti balelonganina. Abasangilwe ku kulongana kwa kubalilapo baali 103. Pali nomba amasambililo ya Baibolo 40 e yatungululwa muli ulya mushi.

“Ica Kukumanya Cisuma”

Muli uyu mulimo wa kushimikila mwali ifya kufumamo ifisuma kabili na babombeleko uyu mulimo na bo balimwenamo apakalamba. María, painiya wacaice uwabombeleko lulu imo, alondolola ifyo ayumfwa ati: “Cali ca kukumanya cisuma pa milandu ibili. Ukusekelela kwandi mu mulimo wa kushimikila kwalikulilako, na bucibusa bwandi na Yehova bwalikoselako. Kasuba kamo ilyo twalenina ulupili, twalipomponteke. Pa numa ya kwipusha Yehova ukutwafwa, twayumfwile ifyo Esaya 40:29-31 asosa: ‘Abalolela Yehova bapepemuka amaka.’ E ico twafikile uko twaimiine no kutungulula amasambililo na bantu batupokelele bwino nga nshi.”

Painiya umbi uwacaice, Claudia uuli ne myaka 17, atweba ati: “Nalinonkelamo nga nshi. Nalisambilila ukuba uwalamuka mu butumikishi, icampeela ukusekelela ukwingi, kabili ici calenga ndeimika amabuyo ya ku mupashi. Nalikosoka na lwa ku mupashi. Ku ng’anda bamayo e balemombela fyonse. Pali nomba, apo nalibelesha, ndaibombela bwino. Ku ca kumwenako, nalesalulula sana ifya kulya. Lelo pali nomba apo ndakabila ukwaluka ukulingana no ko ndi, nshiilishanya pa fya kulya. Uyu mulimo walingafwa ukupanga ifibusa fisuma nga nshi. Tulakana fyonse ifyo tukwete kabili tulaafwana.”

Ukulobolola Ukwa Kulenga Ukusekelela

Finshi fyatumbuka muli uku kubombesha kwaibela? Mu kubangilila kwa 2002, bapainiya 28,300 e babombeleko uyu mulimo. Batungulwile amasambililo ya Baibolo ukucila pali 140,000 kabili babombele ama-awala ukucila pa mamilioni yabili mu mulimo wa kushimikila. Pa kwafwilisha abantu ukusambilila icine ca mu Baibolo, bashalike ifitabo nakalimo 121,000 na bamagazini mupepi na 730,000. Caliseeka bapainiya bamo ukutungulula amasambililo ya Baibolo 20 nelyo ukucilamo.

Abapokelele ici cikuuku balatasha nga nshi pa kubombesha kwacitilwe pa kubasambilisha ubukombe bwa mu Baibolo. Te mulandu no kuba abapiina, abengi bapatikisha bakasabankanya ukupoka imisangulo. Umwanakashi uuli ne myaka 70 umupiina lyonse alapeela fimo bapainiya abamutandalila. Nga bakaana ukupoka, alalila. Ulupwa lumo ulupiina lweba bakashimikila ba nshita yonse ukuti amani inkoko yabiikile yabo kabili babapatikisha ukusenda amani.

Icacindamisha ca kuti abo bantu ba bufumacumi balatasha icine cine pa fya ku mupashi. Ku ca kumwenako, umukashana umo enda eka ama-awala yatatu na hafu ku kusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu, tapuswako nangu kumo. Te mulandu na mafya akwete mu makufi yakwe, umwanakashi wa cikalamba uwalefwaisha ukusambilila aendele ama-awala yabili pa kuti fye engayakutika ku kufunda kwa mu Baibolo pa nshita kangalila wenda atandele. Bamo abashaishibe ukubelenga no kulemba bafwaile ukusambilila pa kuti bengamwenamo nga nshi mu masomo ya Baibolo. Balilambulwa nga nshi pa kubombesha kwabo.

Mwi buuku lya Milimo, Luka alondolola icimonwa umutumwa Paulo amwene ati: “Umwina Makedonia umo aiminine alemupaapaata ati: ‘Abukileni ku Makedonia no kutwafwa.’” Paulo mu kuitemenwa alyabukileko. Muno nshiku, mu ncende shabela ukutali mu Mexico, abengi balyankulako no mupashi umo wine, ukuitemenwa ukubilisha imbila nsuma “ukufika ku mpela ya pano isonde.”—Imilimo 1:8; 16:9, 10.

[Amafutunoti]

[Icikope pe bula 9]

BaNte abengi abena Mexico balibombako balulu baibela aba kushimikila