YOSEFE UWA KU ARIMATEA taishibe icalengele ashipe no kuyalanda na kateka umwina Roma. Ponti Pilato ali uwakosa umutima icine cine. Lelo pa kuti Yesu ashiikwe bwino kwalingile ukuba umuntu uwakuyalomba Pilato ukuti asuminishe ukusenda icitumbi ca kwa Yesu. Na kuba ifyacitike ilyo Yosefe aile kuli Pilato nalimo te fyo aleenekela. Ilyo umushilika aebele Pilato ukuti Yesu nafwa, Pilato alisumishe Yosefe ukusenda icitumbi ca kwa Yesu. Apo nomba balimusumishe, Yosefe alyangufyenye ukubwelela ukwali icitumbi nangu ca kuti ali sana no bulanda.—Marko 15:42-45.

• Bushe Yosefe wa ku Arimatea ali nani?

• Bushe Yosefe ali ni lupwa nelyo cibusa wa kwa Yesu?

• Kabili mulandu nshi mulingile ukwishibila ilyashi lya kwa Yosefe?

Mwi buuku lya Mbila Nsuma ilya kwa Marko, Yosefe bamwita ukuti “shimucindikwa wa mu Cilye.” Ici Icilye cifwile cali cilye ca Sanhedrini, icilye cikalamba ica baYuda icakwete amaka pa bantu, pa buteko, na pa mipepele. (Marko 15:1, 43) Kanshi Yosefe ali ni ntungulushi ya bantu bakwe, e calengele no kuti ayelanshanya na kateka umwina Roma. Na kabili e co tushingapapila ukuti Yosefe ali mukankaala.—Mat. 27:57.

Aba mu cilye ca Sanhedrini bonse balipatile Yesu. Abali muli ici cilye balepanga ukwipaya Yesu. Lelo Yosefe ena ali “muntu umusuma kabili umulungami.” (Luka 23:50) Ena tali nga abengi abo alebomba nabo pantu ali ne cishinka, ali ne mibele iisuma kabili aleibikilishako ukukonka amafunde ya kwa Lesa. Yosefe na o wine ‘alelolela ubufumu bwa kwa Lesa,’ nalimo ici e calengele ukuti abe umusambi wa kwa Yesu. (Marko 15:43; Mat. 27:57) Cimoneka kwati icalengele atemwe ifyo Yesu alesambilisha ni co alitemenwe icine no mulinganya.

Pali Yohane 19:38 patila Yosefe ali “musambi wa kwa Yesu lelo uwa mu bumfisolo pa mulandu wa kutiina abaYuda.” Finshi Yosefe aletiina? Alishibe ukuti abaYuda balipatile Yesu kabili baletamfya bonse abacetekele Yesu mwi sunagoge. (Yoh. 7:45-49; 9:22) Umuntu nga bamutamfya mwi sunagoge ninshi bakalamusaalula, bakalamutaluka, kabili abaYuda banankwe bakalamukankamba. E co Yosefe aleshimunukila ukuishibisha ku bantu ukuti ali musambi wa kwa Yesu. Pantu aishibisha ukuti ali musambi nga balimupokele icifulo akwete kabili nga tabalemupeela no mucinshi.

Te Yosefe eka akwete ubu bwafya. Pali Yohane 12:42 patila: “Abengi, kumo fye ne ntungulushi shimo, balimutetekele, [Yesu] lelo pa mulandu wa baFarise, tabalandile, pa kuti bebatamfya mwi sunagoge.” Na umbi uwakwete ubwafya bumo bwine ni Nikodemo, na o ali wa mu cilye ca Sanhedrini.—Yoh. 3:1-10; 7:50-52.

Yosefe ena ali musambi nangu ca kuti talefwaya ukuisokolola ku bantu. Ifi acitile fyalibipile pantu Yesu atile: “Umuntu onse uwansumina pa menso ya bantu, na ine nkamusumina pa menso ya kwa Tata uwaba mu muulu; lelo onse uwankaana pa menso ya bantu, na ine nkamukaana pa menso ya kwa Tata wa mu muulu.” (Mat. 10:32, 33) Kwena Yosefe takeene Yesu, na lyo line taisokolwele ukuti ali musambi wakwe. Bushe na imwe e fyo mwaba?

Baibolo itila Yosefe tasuminisheko ku mapange ya ba mu cilye ca Sanhedrini aya kwipaya Yesu. (Luka 23:51) Nalimo Yosefe taliko ilyo balelubulwisha Yesu nga filya fine abantu bamo balanda. Nampo nga  Yosefe eko ali nelyo iyo, Yosefe afwile ulyumfwile ububi sana pali lulya ulufyengo, lelo takwali nangu cimo ico ali no kucita!

Nalimo ilyo Yesu alefwa, ninshi Yosefe alileka ukutiina, kabili ninshi aliisokolola ukuti ali musambi wa kwa Yesu. Ifi fine e fyo ne lembo lya kwa Marko 15:43 lilanda. Litila: “Alishipile no kuya kuli Pilato no kulomba icitumbi ca kwa Yesu.”

Cimoneka kwati Yosefe eko ali ilyo Yesu alefwa. Na kuba, alishibe ukuti Yesu nafwa ninshi Pilato talaishiba. E ico ilyo Yosefe alombele icitumbi ca kwa Yesu, uyu kateka ‘alitwishike nga Yesu alifwile kale.’ (Marko 15:44) Nga ca kuti Yosefe alimweneko uko Yesu aleshikitika pa cimuti ca kucushiwilwapo, bushe nalimo ifi fyalilenge ashipa no kuisokolola ku bantu ukuti ali musambi wa kwa Yesu? Nalimo e fyo cali. Nampo nga e fyo cali nelyo iyo, icishinka ca kuti Yosefe alilekele ukuba umusambi wa mu bumfisolo.

Ukulingana na mafunde ya baYuda abantu abo balepingula ukwipaiwa balingile ukubashiika ilyo akasuba takalawa. (Amala. 21:22, 23) Lelo abena Roma bena te fyo balecita, ifitumbi fya bantu abo balepingula ukwipaiwa balefileka fye fyabolela pa cimuti nelyo balefipoosa mu nshiishi. Nomba ifi te fyo Yosefe aletontonkanya ukucita ku citumbi ca kwa Yesu. Yosefe alikwete inshiishi mupepi na po baipaile  Yesu. Iyi nshiishi tababalile abashikamo umuntu, icilangilila ukuti Yosefe e lyo akukiile fye ku Yerusalemu ukufuma ku Arimatea * kabili alefwaya ukuti emo baleshiika ulupwa lwakwe. (Luka 23:53; Yoh. 19:41) Filya Yosefe ashikile Yesu mu nshiishi yakwe fyalangile ukuti ali ni kapekape kabili fyalifikilishe ubusesemo bwa kuti Mesia akashikilwa pamo “na bakankaala.”—Esa. 53:5, 8, 9.

Amabuuku yonse aya Mbila Nsuma yalanda ukuti ilyo bafumishe umubili wa kwa Yesu pa cimuti, Yosefe aliupombele mu nsalu iisuma no kuubika mu nshiishi yakwe. (Mat. 27:59-61; Marko 15:46, 47; Luka 23:53, 55; Yoh. 19:38-40) Nikodemo e o Baibolo yalandapo fye ukuti e wayafwile Yosefe, aletele ifyanunkila ifya kusuba icitumbi. Apo Yosefe na Nikodemo bali ni bashimucindikwa, nalimo te bene basendele icitumbi, bafwile babomfeshe ababomfi babo ukusenda icitumbi no kushiika. Nampo nga babomfeshe ababomfi babo nelyo iyo, umulimo uo aba babili babombele wali ukalamba. Umuntu nga akumya ku citumbi aleba uwakowela pa nshiku 7, kabili fyonse ifyo aleikatako fyaleba ifyakowela. (Impe. 19:11; Hag. 2:13) Ifi nga e fyo cali ninshi Yosefe na Nikodemo tabalingile ukusefyako Ica Kucilila. (Impe. 9:6) Na kabili filya Yosefe apekenye ukushiika Yesu fyali no kulenga abo alebomba nabo mu cilye ca Sanhedrini balemukankamba. Na lyo line, pali iyi nshita Yosefe tasakamene ifyo bali no kulamumona pa fyo ashiikile Yesu na pa kuisokolola ukuti ali musambi wa kwa Kristu.

Pa numa Yosefe ashiika Yesu, Baibolo tayamulandapo na kabili, na ici cilenga tuleipusha atuti: Finshi fyacitike kuli ena? Icishinka ca kuti tatwaishiba. Na lyo line, ifyo tulandilepo filangile ukuti afwile aliisokolwele ku bantu ukuti ali Mwina Kristu. Na kuba, pa nshita aleeshiwa alishipile kabili icitetekelo cakwe calekoselako tacalebwelela inuma iyo. Ifi fyalelanga ukuti alisalilepo ukuba umusambi wa kwa Yesu.

Ilyashi lya kwa Yosefe lifwile lyalenga twayipusha icipusho icacindama atuti: Bushe tumona ukuti icifulo twakwata, imilimo tufwaya ukulabomba, ifintu ifyo twakwata, ukutemwa twatemwa ulupwa lwesu, nelyo ubuntungwa twakwata fyalicindama sana ukucila bucibusa bwesu na Yehova?