ISABI ilyo fwe bantu twatemwa ukutamba talyafula sana. Na lyo line, nalimo kuti mwatemwa ukutamba isabi beta ati clown fish. Ili isabi lyalikwata amalangi ayasuma ayengalenga nalimo mwaibukisha ifya kufwala fya malangi ifyo abangala ifyangalo fya circus bafwala. Ili isabi likala muli fibemba umwaba ifimenwa ifyakwata ubusungu ifyo beta ati anemone. Ici e calenga baleita ili isabi ukuti anemonefish.

Ili isabi talitiina abantu, kanshi balalikopa sana. Abantu abaya pa menshi mu kutamba ifintu, balalikopa sana pantu talibutuka nga lyamona abantu kabili talikala ukutali no kuli ifimenwa beta ati anemone.

Cimo icipapusha pali ili isabi ni filya likala mu fintu ifingalipaya. Ukwikala ukwaba ifimenwa ifyakwata sana ubusungu, kuti kwaba kwati kwikala ukwaba insoka sha busungu. Na lyo line, ili isabi talikala ukushaba ifi ifimenwa. Cinshi cilenga ili isabi ukulaikala ukwaba ifi ifimenwa fya busungu, lelo ukwabula ukulafwa?

Nga filya caba ku bantu abekala pamo, ili isabi ne fimenwa filafwana. Ukwabula ifi ifimenwa isabi lya clown fish kuti lyaloba. Abasambilila pa fya mweo ifyaba mu menshi balisanga ukuti ili isabi te kuti likale ukushaba ifi ifimenwa. Apo ili isabi talibutuka sana mu menshi, kuti balilofya ku fingalisansa nga ca kuti talili ukwaba fi anemone ifingalicingilila. Lelo apo lilacingililwa nga lileikala muli ifi ifimenwa e lyo no kubutukilamo nga balefwaya ukulipaya, lilekala fye ne myaka 10.

Muli ifi ifimenwa e mo libikila amani kabili e mo likala. Ili isabi libikila amani ku mashinte ya ifi fimenwa kabili ililume ne likota lilatendeka ukulinda aya amani. Nga lyatota, lilatendeka ukwangalila pamo mupepi ne cimenwa umwali amani.

Bushe kwaliba ifyo ili isabi licitila ci anemone? Lilatamfya isabi beta ati butterfly fish ilyatemwa sana ukulya ifi ifimenwa. Kwaliba umusango wa fi anemone, uushingekala ukwabula isabi lya clown fish. Ilyo abafwailisha pa fintu bafumishe ili isabi mu fimenwa, tapapitile no bushiku bumo, ifi ifimenwa fyalilobele. Nalimo isabi lya butterfly fish e lya filiile.

Cimoneka kwati ili isabi lilaafwa sana ifi ifimenwa ukukwata amaka. Nga lyafumya ammonium, ilalenga ifi ifimenwa ukukula bwangu. Na kabili nga lili mupepi ne fi fimenwa, lilalenga kuli ifi ifimenwa kwaya amenshi ayakwete umwela wa kupema (oxygen).

Inkanda iyo ili isabi lyakwata ilalicingilila sana. Lyalikwata fimo ifyalimbuluka mu nkanda ifilicingilila ku busungu. Ifi ifyalimbuluka ifyo ili isabi lyakwata filalenga fi anemone fileumfwa kwati fili ne fimenwa fibiye. Umuntu umo uwasambilila sana pa fya mweo ifyaba muli bemba atile, “ili isabi liba fye kwati na lyo cimenwa.”

Abafwailisha pa fintu batile isabi lya clown fish nga lilefwaya ukulaikala muli ci anemone cimbi lilatendeka ukwaluka. Basanga ukuti ili isabi nga lyaya kuli ici icimenwa pa muku wa kubalilapo, lilatala lyakumyako panono no kufumako na kabili lyakumyako mpaka papita amaawala ayanono. Balanda ukuti icilenga lilecita ifi, kufwaya ukubelela ubusungu icimenwa icipya cakwata. Nalimo ilyo lilecita ifi balalitungako panono. Nomba nga papita inshita, lilatendeka ukwikala muli ici cimenwa ukwabula ubwafya.

Ifyo isabi lya clown fish libombela pamo bwino ne fimenwa fya anemone filatusambilisha ifingi pa kuba abaikatana. Abantu abengi abafuma mu fyalo ifyalekanalekana kabili abakwata intambi ishalekanalekana balaya sana pa ntanshi nga balebombela pamo. Nga filya ciba kuli ili isabi, na ifwe kuti capoosa inshita pa kuti tubelele ukulabombela pamo bwino na bantu bambi, nomba ififumamo filawama icine cine.