1. Finshi bonse tufwaya?

MUMFWA shani nga ca kuti umuntu uo mwaishiba kabili uo mwacindika amulaba ishina nelyo afilwa ukumwibukisha? Ifi nga fyacitika kuti mwaumfwa ububi. Mulandu nshi? Ni co bonse tulafwaya ukuti abantu batutemwe. Tatufwaya fye abantu baishiba ishina lyesu, lelo tufwaya baishiba ne fyo twaba ne fisuma ifyo twacitapo.—Impe. 11:16; Yobo 31:6.

2, 3. Finshi fingacitika nga ca kuti twalafwaisha ukwishibikwa? (Moneni icikope pa muulu.)

² Mu cifyalilwa fye tulafwaya ifintu ifingi, lelo ukukanapwililika kuti kwalenga twacilamo ukulafwaisha ukwishibikwa. Kuti twalafwaisha abantu balecita ifyo bashilingile ukucita pa kulanga ukuti balitwishiba. Ifyo abantu mu calo ca kwa Satana bacita kuti fyalenga twalafwaisha ukulumbuka no kwishibikwa sana ica kuti twaleka no kubika amano kuli Shifwe wa ku muulu, Yehova Lesa uwalinga ukwishibikwa no kupepwa.—Ukus. 4:11.

 ³ Bashimapepo bamo mu nshiku sha kwa Yesu balefwaisha ukwishibikwa sana. E mulandu wine Yesu asokele abasambi bakwe ati: “Cenjeleni kuli bakalemba abatemwa ukwendauka ninshi nabafwala ifya kufwala fya mucinshi no kutemwa ukubaposha ku bantu pa maliketi no kwikala pa fipuna fya ku ntanshi mu masunagoge ne fya kwikalapo ifyacindama pa mulaalilo.” Kabili atile: “Aba e bo akakanda sana.” (Luka 20:46, 47) Lelo Yesu atashishe mukamfwilwa umupiina uwasangwile indalama ishinono sana isho nalimo na bantu bashaishibe no kwishiba ukuti nasangula. (Luka 21:1-4) Ifyo Yesu alemona ukwishibikwa ku bantu fyalipusene sana ne fyo abantu balekumona. Cino cipande calatwafwa ukulamona ukwishibikwa ku bantu nge fyo Yehova Lesa akumona.

4. Nani uo tulingile ukulafwaisha ukuti atwishibe, kabili mulandu nshi?

⁴ Nani tulingile ukulafwaisha ukuti atwishibe? Abantu bafwaisha ukwishibikwa ukuti balisambilila sana, balacita amakwebo kabili balilumbuka mu kwimba, mu fyangalo na mu fintu fimbi. Lelo Paulo alilondolwele ukwishibikwa ukwacindama ilyo atile: “Apo nomba mwalishiba Lesa, nelyo ntile apo nomba mwalishibikwa kuli Lesa, mulebwelela shani ku fya ku bwaice ifya fye kabili ifishafwa kantu no kufwaya ukufibombela na kabili?” (Gal. 4:9) Ala ukwishibikwa kuli Lesa kwalicindama! Kuti ‘twaishibikwa kuli Lesa,’ Kateka Wakulisha ku muulu na pano isonde. Na kuba alafwaya ukuti tube ifibusa fyakwe. Uwasambilila umo atile Lesa “alatubikako amano.” Yehova nga atwishiba ukuti tuli fibusa fyakwe, tuleshiba bwino ico twabela pano calo.—Luk. Mil. 12:13, 14.

5. Kuti twacita shani pa kuti Lesa atwishibe?

⁵ Yehova alishibe Mose. Ilyo Mose apaapete Yehova ukuti amwafwe ukwishiba bwino inshila shakwe, Yehova amwaswike ati: “Ici na co, ico wasosa, nalacita, pantu nalikutemwa kabili nalikwishiba ishina.” (Ukufu. 33:12-17) Na ifwe Yehova nga atwishiba akatupaala nga nshi. Nomba kuti twacita shani pa kuti Yehova atwishibe? Tulingile ukumutemwa no kuipeela kuli ena.—Belengeni 1 Abena Korinti 8:3.

6, 7. Finshi fingalenga twafilwa ukutwalilila ukuba ifibusa na Yehova?

⁶ Kwena tulingile ukulacita ifingalenga twatwalilila ukuba ifibusa na Shifwe wa ku muulu. Tufwile ukutaluka “ku fya ku bwaice ifya fye kabili ifishafwa kantu” ifya muli ici calo pamo nga ukufwaisha ukwishibikwa ku bantu, nga fintu Paulo alembeele Abena Kristu mu Galatia. (Gal. 4:9) Aba Abena Kristu mu nshita ya batumwa balishibikwe kuli Lesa. Na lyo line Paulo atile aba bene aba bwananyina ‘balebwelela’ ku fintu fya fye. Mu mashiwi yambi Paulo alebeba fye ati: “Pa numa ya kusha fyonse, mulandu nshi mulebwelela ku fya buwelewele, ifintu fya fye ifyo mwasha kale?”

⁷ Bushe na ifwe ifi kuti fyatucitikila? Ee kuti fyatucitikila. Ilyo twaishibe fye Yehova tufwile twalilekele ukufwaya ukulumbuka mu calo ca kwa Satana nga fintu Paulo acitile. (Belengeni Abena Filipi 3:7, 8.) Nalimo twalikeene ukuya ku masukulu ya pa muulu, nelyo nalimo twalikeene ukutupeela icifulo icikalamba pa ncito nelyo ukupanga sana indalama mu makwebo. Nalimo twalishiba sana ifya kulisha ifilimba  nelyo ifya kwangala amangalo ya kucimfyanya lelo twalifishiile nangu ca kuti atulaficita nga twalilumbwike sana. (Heb. 11:24-27) Te kuti ciwame pali ino nshita ukulamona kwati twalipanishe ishuko pa kufisha! Ukulatontonkanya ifi kuti kwalenga twabwelela ku fintu fya muli cino calo ifyo twalemona ukuti “fya fye kabili ifishafwa kantu.”

8. Kuti twacita shani pa kuti tulefwaisha ukuti Yehova atwishibe?

⁸ Kuti twacita shani pa kuti tulefwaisha ukuti Yehova atwishibe ica kuti twaleka ukufwaisha ukwishibikwa ne calo? Tulingile ukwibukisha ifishinka fibili ifyacindama. Ica kubalilapo, Yehova lyonse aleshiba abantu abamubombela ne cishinka. (Belengeni AbaHebere 6:10; 11:6) Yehova alatasha sana ababomfi bakwe bonse kabili amona ukuti nga alaba ababa ne cishinka kuli ena ninshi aba “uushalungama.” Yehova ‘alishiba abakwe.’ (2 Tim. 2:19) “Alishiba imibele ya balungama” kabili alishiba ifya kubapususha ku fya kwesha.—Amalu. 1:6; 2 Pet. 2:9.

9. Landeni ifyacitike ifilanga ukuti Yehova aleshiba abantu bakwe.

⁹ Inshita shimo Yehova alanga ukuti alishiba abantu bakwe mu nshila iyaibela. (2 Imila. 20:20, 29) Ku ca kumwenako, moneni ifyo Yehova apuswishe abantu bakwe pali Bemba Wakashika ilyo balebakonka ku bashilika ba kwa Farao. (Ukufu. 14:21-30; Amalu. 106:9-11) Ifi fyacitike fyalipapwishe abantu ica kuti na pa numa ya myaka 40 balefilandapo. (Yosh. 2:9-11) Ifyo Yehova alangile ukutemwa na maka ilyo alepususha abantu bakwe filatukoselesha pantu na ifwe nomba line Goge wa ku Magoge ali no kutusansa! (Esek. 38:8-12) Pali iyi nshita, tukatemwa pantu twalilekele Lesa wesu atwishiba ukucila ukwishibikwa ne calo.

10. Cishinka nshi cimbi ico tushilingile ukulaba?

¹⁰ Icishinka ca bubili ico tushilingile ukulaba ca kuti: Yehova kuti acita ifingalanga ukuti alitwishiba mu nshila iyo tushingenekela. Abantu abacita ifintu ifisuma pa kuti abantu babamone, Yehova takabapaale. Mulandu nshi? Pantu abantu nga balebalumbanya ninshi nabapokelela kale icilambu cabo conse. (Belengeni Mateo 6:1-5.) Lelo Yesu alandile ukuti Wishi “uumona umwafisama” alamona abashishibikwa pa fisuma ifyo bacitila abantu banabo. Alamona ifyo bacita kabili alabalambula ukulingana ne milimo yabo. Nomba inshita shimo Yehova alatulambula mu nshila iyo tushingenekela no kwenekela. Natulande pa fya kumwenako fimo.

11. Finshi Yehova acitile ifilanga ukuti alishibe Maria?

¹¹ Ilyo inshita yafikile iya kuti Umwana wa kwa Lesa afyalwe, Yehova asalile Maria nacisungu ukuba nyina wa uyu mwana uwacindama. Maria aleikala mu musumba uwacepesha uwa Nasarete, uwali ukutali no musumba wa Yerusalemu ne tempele lya lulumbi. (Belengeni Luka 1:26-33.) Mulandu nshi Yehova asaliile Maria ukubomba uyu mulimo uwaibela? Malaika Gabriele aebele Maria ati “Lesa nakupaala.” Ifyo Maria aebele lupwa wakwe Elisabete filanga ukuti alitemenwe sana ifya kwa Lesa. (Luka 1:46-55) Ukwabula no kutwishika Yehova alemona ifyo Maria alecita kabili alimupeele umulimo uo ashaleenekela pantu ali uwa cishinka.

12, 13. Finshi Yehova acitile pa kuti Yesu eshibikwe ilyo afyelwe na lintu bamutwele kwi tempele pa numa ya nshiku 40?

 ¹² Ilyo Maria afyele Yesu, Yehova talengele abali ne fifulo fya pa muulu nelyo bakateka mu Yerusalemu na mu Betelehemu baishiba ukuti Yesu nafyalwa. Bamalaika bamonekele kuli bakacema ba mpaanga abalelonda imikuni mu mpanga ku nse ya Betelehemu. (Luka 2:8-14) Pa numa aba bakacema balilemona akanya akafyelwe. (Luka 2:15-17) Maria na Yosefe bafwile balipapile ilyo bamwene ifyo aba bakacema bacindike Yesu! Moneni ubupusano bwaba pa fyo Yehova acita ifintu ne fyo Satana Kaseebanya acita. Ilyo Satana atumine ababukila ku ntanda ukuya mu kumona Yesu na bafyashi bakwe, abantu mu Yerusalemu balisakamikwe ilyo baumfwile ilyashi pa kufyalwa kwa kwa Yesu. (Mat. 2:3) Ifi abantu babilishe ukufyalwa kwa kwa Yesu fyalengele abana abanono abengi aba kaele babepaye.—Mat. 2:16.

¹³ Ilyo papitile inshiku 40 ukutula apo Yesu afyalilwe, Maria alingile ukuya kwi tempele ku Yerusalemu ku kutuula amalambo kuli Yehova apalepele amakilomita 9 ukufuma ku Betelehemu. (Luka 2:22-24) Ilyo Maria, Yosefe na Yesu baleya, Maria nalimo aletontonkanya nga ca kuti shimapepo ali no kulanda fimo ifyali no kulenga umulimo uo Yesu ali no kubomba ku ntanshi waishibikwa. Yesu alicindikwe nangu ca kuti tacindikwe mu nshila iyo nalimo Maria aleenekela. Yehova alengele Simeone uwali “umulungami” kabili ‘uwaletiina Lesa’ e lyo na mukamfwilwa Ana kasesema mwanakashi uwali ne myaka 84 baishiba ukuti ulya mwana e wali no kuba Mesia walaiwe nelyo Kristu.—Luka 2:25-38.

14. Bushe Yehova apaalile shani Maria?

¹⁴ Bushe Yehova alitwalilile ukwishiba Maria pa fyo aali uwa cishinka ilyo alekusha Umwana wa kwa Lesa? Ee. Lesa alilengele ifyo Maria alecita ne fyo alelanda fyalembwa mu Baibolo. Cimoneka kwati ilyo Yesu alebila imbila nsuma pa myaka itatu na hafu Maria taleya nankwe. Lelo nangu ca kuti taleya na Yesu mu kubila imbila nsuma, e ko ali ilyo Yesu alefwa. (Yoh. 19:26) Pa numa, Maria ali mu Yerusalemu pamo na basambi ninshi kwashala inshiku ishinono ukuti Lesa abatumine umupashi wa mushilo pa bushiku bwa Pentekoste. (Imil. 1:13, 14) Maria na o alisubilwe pamo na bonse abaliko. Ici cilanga ukuti Yehova alimupeele ishuko lya kuba pamo na Yesu ku muulu umuyayaya. Ala icilambu ico bamupeele pa mulandu wa kutwalilila uwa cishinka caliweme nga nshi!

15. Finshi Yehova acitile pa kulanga ukuti alishibe Umwana wakwe ilyo ali pano isonde?

¹⁵ Ilyo Yesu ali pano isonde, talefwaya bashimapepo na bakateka balemucindika. Yesu afwile alikoseleshiwe ilyo Yehova pa miku itatu alandile ukufuma ku muulu pa kulanga ukuti alimwishibe. Ilyo fye Yesu abatishiwe mu Mumana wa Yordani, Yehova atile: “Uyu e Mwana wandi, uwatemwikwa, uo nsekelamo.” (Mat. 3:17) Ukwabula no kutwishika, Yohane Kabatisha e waumfwileko fye aya mashiwi. Ilyo kwashele nalimo umwaka umo ukuti Yesu afwe, abatumwa bakwe batatu balyumfwile Yehova alanda pali Yesu ukuti: “Uyu e Mwana wandi, uo natemwa, uo nsekelamo; muumfweni.” (Mat. 17:5) Na mu kulekelesha, ilyo  kwashele inshiku ishinono ukuti Yesu afwe, Yehova na kabili alilandile no Mwana wakwe ukufuma ku muulu.—Yoh. 12:28.

16, 17. Bushe Yehova acindike shani Yesu mu nshila iyo ashaleenekela?

¹⁶ Nangu ca kuti Yesu alishibe ukuti ali no kufwa imfwa iya museebanya kabili bali no kumubepesha ukuti alipontele Lesa, apepele ukuti ukufwaya kwa kwa Yehova e ko kucitike te kwakwe. (Mat. 26:39, 42) Yesu talefwaya abantu balemucindika lelo alefwaya Yehova eo alemucindika, Baibolo itila: “Alishipikishe ilyo alecula pa cimuti ca kucushiwilwapo, asuulile insoni.” (Heb. 12:2) Bushe Yehova amucindike shani?

¹⁷ Ilyo Yesu ali pano isonde, apepele ukuti alefwaya ukucindikwa nga fintu acindikwe ilyo ali ku muulu na Wishi. (Yoh. 17:5) Takwaba icilanga ukuti Yesu alefwaya ukukwata ifyacila pali ifi. Taleenekela ukuti bakamucindika ukucila pa fyo acindikwe pa kubalilapo. Finshi Yehova acitile? Alicindike Yesu mu nshila iyo ashaleenekela no kweneleka ilyo amubuushishe no ‘kumusansabika’ kabili amupeele umweo uushifwa, icilambu ico umuntu nangu umo ashabalile akwatapo! * (Fil. 2:9; 1 Tim. 6:16) Ala icilambu ico Yesu apokelele pa mulandu wa kuba uwa cishinka cisuma nga nshi!

18. Finshi tulingile ukucita pa kuti twilafwaya ukwishibikwa na ba muli cino calo?

¹⁸ Finshi fingatwafwa ukukanalafwaya ukwishibikwa na bantu ba mu calo? Muleibukisha ukuti Yehova lyonse aleshiba kabili alapaala ababomfi bakwe aba cishinka no kuti ilingi line alabalambula mu nshila iyo bashileenekela. Ku ntanshi akatulambula na mu nshila iyo tushileenekela no kwenekela! Pali ino nshita ilyo tuleshipikisha amafya na mesho muli cino calo cabipa, tuleibukisha ukuti cino calo pamo no mucinshi uo icalo cingatupeela fikapita. (1 Yoh. 2:17) Yehova Shifwe uwatutemwa, “taba uushalungama, takalabe umulimo wenu no kutemwa uko mwalangile kwi shina lyakwe.” (Heb. 6:10) Ukwabula no kutwishika akatupaala mu nshila nalimo iyo tushingelenganya no kwelenganya!