IFINGAAFWA ULUPWA | IFYA KUKUSHA ABANA
Ifyo Mulingile Ukulatasha Abana
UBWAFYA UBUBAPO
Abantu bamo batila ukutasha abana kwaliba fye bwino. Bambi nabo batila abana tabakula bwino nga mulebatasha libili libili, kabili kuti batendeka no kumona kwati kuti bacita ifili fyonse ifyo balefwaya.
Mufwile ukwishiba apo mulingile ukupelela nga muletasha abana na ilyo mulingile ukubatasha. Twalalanda pa fyo ukutasha kumo kwingakoselesha abana e lyo ne fyo ukutasha kumbi kwingabafuupula.
IFYO MUFWILE UKWISHIBA
Te kutasha konse ukusuma. Natulande pa fya kumwenako.
Abana tabakula bwino nga mulebatasha na pashilingile. Abafyashi bamo balatasha abana ukucila mu cipimo pa kuti fye abana babo balemona ukuti balicindama. Ba David Walsh, abasambilila sana batile, “Abana baleshiba nga ca kuti mulebatashisha fye ico cine. Baleshiba ukuti tamwacilinga ukubatasha pa fyo bacicita, ne ci kuti calenga baleka ukumucetekela.”
Ifi ifyebo fifumine mu citabo icitila No: Why Kids
Tacabipa ukutasha umwana pa fyo aishiba ukucita. Tutile umwana wenu mu cifyalilwa fye alishiba sana ukulenga. Kuti mwamutasha pa fyo aishiba ukulenga pa kutila alebikako sana amano ku kulenga. Na lyo line, inshita shimo ukutasha kwa ifi takwawama. Nga muletasha fye umwana pa fyo aishiba ukucita mu cifyalilwa, nalimo kuti calenga alabika fye amano ku kucita ifyo fine fye acenjelamo, ica kuti alatiina no kwishibilapo imilimo na imbi. Nalimo kuti alatila: ‘Nga ca kuti icintu calyafya, ninshi nshifwile fye no kwesha ukucicita.’
Cisuma ukutasha umwana nga ca kuti aibikilishako ukucita fimo. Abana abo batasha pa fyo babombesha na pa fyo baibikilishako, baleshiba ukuti pa kuti umuntu eshibe ukucita fimo, afwile ukubombesha, lelo abo batasha fye pa fyo baishiba ukucita mu cifyalilwa, bena balaba abanang’ani. Icitabo icitila Letting Go With Love and Confidence cilanda ukuti “abana abo batasha pa fyo baibikilishako, baleshiba ukuti bafwile ukubombesha pa kuti batwalilile ukucita bwino. Nga bafilwa ukucita fimo, tabomfwa sana ububi pantu baleshiba ukuti bacili balesambilila.”
IFYO MWINGACITA
Mwilatasha fye umwana pa fyo aishiba ukucita mu cifyalilwa, lelo mulemutasha na pa fyo abombesha. Kuti cawama ukweba umwana wenu ukuti, “Nimona ukuti ulabikako sana amano nga ulelenga,” ukucila ukumweba ukuti “Walishiba sana ukulenga.” Umufyashi kuti abomfya aya amashiwi pa kutasha umwana, lelo amashiwi yalekelesheko kuti yalenga umwana alamona kwati afwile ukubika fye amano ku fintu ifyo aishiba ukucita mu cifyalilwa.
Nga muletasha umwana pa fyo alebombesha, kuti mwalenga aishiba ifya kubomba bwino iyo imilimo kabili kuti alaibikilishako ukucita ne fintu ifyo ashaishiba.
Muleyafwa umwana ukukanalaba sana no bulanda nga afilwa ukucita fimo. Nangu fye bantu abalungami balalufyanya. (Amapinda 24:16) Na lyo line, nga balufyanya balasambililako ku fyo bacitile kabili tabatwalilila ukuba no bulanda. Finshi mwingacita pa kwafwa umwana wenu ukukanalaba no bulanda nga afilwa ukucita fimo?
Nga afilwa ukucita fimo, mufwile ukumutasha pa fyo aciibikilishako. Ku ca kumwenako: Nga mwalitemwa ukweba umwana wenu ukuti, “Walishiba sana insamushi,” e lyo nomba afilwa ukucita bwino mu nsamushi, nalimo kuti atendeka ukutontonkanya ukuti capwa takatale acitapo bwino mu nsamushi, kabili ici kuti calenga aleka ukuibikilishako.
Nomba nga ca kuti mulamutasha pa fyo abombesha, kuti atwalilila ukuibikilishako. Umwana wenu kuti aishiba ukuti nga tacitile bwino mu nsamushi ninshi cayafya fye kabili inshita imbi akabomba bwino. Kanshi nga atendeka ukulaibikilishako, kuti atendeka ukucita bwino na kabili.
Mulemweba nga ca kuti tacitile bwino. Nga mwaeba umwana wenu mu nshila iisuma ukuti tacitile bwino, teti afulwe. Nga ca kuti ilingi line mulamutasha, takafulwe nga mwamweba ukuti tacitile bwino muli fimo, lelo akulabombesha pa kuti akalecita bwino. Ilyo akatendeka ukubomba bwino, akalaumfwa bwino kabili na imwe bene mukatemwa.