AYA e mepusho yalungulusha abantu pa myaka iingi sana. Mepusho yacindama. Bonse fye te mulandu ne fyo twaba na kuntu twikala, tulatontonkanyapo pali aya mepusho.

² Mu cipandwa cifumineko, twalandile pa fyo ilambo lya cilubula ilya kwa Yesu Kristu lyaiswile inshila ku bumi bwa muyayaya. Twasambilile no kuti Baibolo yalisobela inshita ilyo “imfwa tayakabeko.” (Ukusokolola 21:4) Pali ino nshita bonse tuli bena kufwa. Imfumu Solomone yatile: “Aba mweo bantu abaishibo kuti bakafwa.” (Lukala Milandu 9:5) Tulesha na maka ukutantalisha ubumi bwesu. Na lyo line tulaipusha ifyo tukaba nga twafwa.

³ Abatemwikwa besu nga bafwa, tulaloosha. Kabili kuti twaipusha atuti: ‘Bushe bali mu musango nshi? Bushe balecula? Bushe balatusakamana? Bushe kuti twabafwa? Bushe tukabala atubamona na kabili?’ Imipepele icalo fye conse yasuka ifyalekanalekana kuli fi fipusho. Bamo basambilisha ati nga uli musuma, ukaya ku muulu lelo nga uli mbifi ukayapya mu mulilo. Imipepele imbi na yo isambilisha ati, abantu nga bafwa baya ku cifulo ca mipashi mu kuba ne fikolwe fyabo. Imbi na yo imipepele isambilisha ati abafwa baya ku calo cimbi fye ica pa nshi ku kuyapingulwa no kufyalwa cipya cipya.

⁴ Ifyo fifundisho fya mipepele fyonse, filanda pa cintu cimo, ukutila kwaba cimo mu mubili wesu icishifwa ilyo umubili wafwa. Ukulingana ne mipepele mupepi fye na yonse, nampo nga ya ku kale nelyo ya muno nshiku, ciba kwati tulatwalilila ukuba abomi pe na pe no kuba na maka ya kumona, ukuumfwa, no kutontonkanya. Lelo kuti caba shani ifyo? Imibombele ya bongobongo yesu e ilenga twaba na mano e lyo no kulatontonkanya. Umuntu nga afwa, bongobongo ilaleka ukubomba. Tatutwalilila ukwibukisha ifintu, ukumfwa no kuba na mano mu cisungusho ilyo bongobongo yaonaika.

NOMBA CIBA SHANI NGA TWAFWA?

⁵ Yehova Uwapangile bongobongo alishiba ifyo ciba nga twafwa. Alishiba icine, kabili mu Cebo cakwe, Baibolo, alilondolola ifyaba abafwa. Ifyo Baibolo isambilisha, ifyalondoloka bwino bwino ni fi: Umuntu nga afwa, tabako na kabili. Imfwa kukanaba no mweo. Abafwa tabamona nelyo ukumfwa nelyo ukutontonkanya. Takwaba nangu fye cimo mu mubili icishifwa ilyo umubili wafwa. Tatwakwata umweo nelyo umupashi uushifwa.*

⁶ Pa numa ya kusosa ukuti aba mweo balishiba ukuti bakafwa, Solomone alembele ukuti: “Lelo abafwa bantu abashaishiba kantu nangu kamo.” Kabili akomaile pali ici cishinka ilyo asosele ukuti abafwa te kuti batemwe nelyo ukupata umuntu kabili atile “takuli ica kucita nangu ca kwelenganya nangu kwishiba nangu mano ku [nshiishi].” (Lukala Milandu 9:5, 6, 10) Pa Amalumbo 146:4 na po patila umuntu nga afwa, ninshi “yaloba amatontonkanyo yakwe.” Tulafwa kabili tapaba icishala no mweo ilyo umubili wesu wafwa. Ubumi twakwata bwaba ngo lubingu lwa kandulo. Kandulo nga yaleka ukwaka, ulubingu taluya nangu kumo. Lupwa fye.

ICO YESU ASOSELE PA MFWA

⁷ Yesu Kristu alilandilepo pa fyaba abafwa. Alandile pali Lasaro uwafwile, uo aishibene nankwe sana. Yesu aebele abasambi bakwe ati: “Lasaro umunensu nalaalo tulo.” Abasambi bamwene kwati Yesu aleti Lasaro aletuusha mu tulo pa kuti apole. Te fyo cali. Yesu alondolwele ati: “Lasaro nafwa.” (Yohane 11:11-14) Moneni ukuti Yesu alingenye ukufwa ku kutuusha na ku kulaalo tulo. Lasaro tali mu muulu nelyo mu mulilo wa pe. Taile ku kuba na bamalaika nelyo ifikolwe. Lasaro tailefyalwa cipya cipya ukuba umuntu umbi. Alifwile kabili aletuusha kwati nalimo ali fye mu tulo lelo ukwabulo kulota. Amalembo yambi na yo yatila imfwa yaba kwati tulo. Ku ca kumwenako, ilyo umutumwa Stefani apoolelwe amabwe mpaka afwa, Baibolo itila “aponene mu tulo.” (Imilimo 7:60) No mutumwa Paulo alembele pa lwa bamo aba mu nshiku shakwe ati “balilaala” utwa mfwa.—1 Abena Korinti 15:6.

⁸ Bushe Lesa afwaile ukuti abantu balefwa ilyo ababumbile? Awe! Yehova abumbile umuntu ukuti aleikala ku ciyayaya pe sonde. Nge fyo twasambilile ku numa muli cino citabo, Lesa abikile umwaume wa ntanshi no mwanakashi mwi bala ilisuma nga nshi. Abapeele ubumi bwapwililika kabili ili lyali lipaalo. Yehova alefwaya ubusuma bweka bweka bulebakonka. Bushe kuti kwaba umufyashi waba no kutemwa uwingafwaya abana bakwe ukukalipwa pa mulandu wa bukote ne mfwa? Te kuti kube! Yehova alitemenwe abana bakwe kabili alefwaya baleipakisha insansa shibelelela pano calo. Ulwa bantunse, Baibolo itila: “[Yehova] abika ne nshita ya muyayaya mu mitima ya bantu.” (Lukala Milandu 3:11) Ilyo atubumbile, Lesa abikile muli ifwe ukufwaya kwa kuti tuleikala umuyayaya. Kabili aliteyanya ukuti ico tufwaya cikacitike.

ICO ABANTU BAFWILA

⁹ Nomba cinshi abantu bafwila? Pa kwasuka ico, tufwile ukwishiba icacitike ilyo kwali fye umwaume umo no mwanakashi umo pano calo. Baibolo ilondolola ati: “Yehova Lesa ameseshe mu mushili no muti onse uo bengatemwo kumona kabili uwawama ku kulya.” (Ukutendeka 2:9) Lelo kwali ne cibindo cimo. Yehova aebele Adamu ukuti: “Umuti onse uwa mwi bala, ukulya ulelyako: lelo umuti wa kulengo kwishibo busuma no bubi te kuti ulyeko: pantu mu bushiku walyako ukufwa ukafwa.” (Ukutendeka 2:16, 17) Ici cipope tacayafishe ukukonka. Kwali imiti iingi iyo Adamu na Efa bali no kulalyako. Lelo, ici cipope cabapeele ishuko lya kulanga ukuti baletasha ku wabapeele fyonse ukubikako fye no bumi bwapwililika. Kabili icumfwila cabo cali no kulanga ukuti balicindike ubulashi bwa kwa Shibo wa mu muulu no kuti balefwaya e o alebatungulula bwino bwino.

¹⁰ Ku ca bulanda, Adamu na Efa bakeene fye ku mumbo ukuumfwila Yehova. Satana alandiile mu nsoka no kwipusha Efa ukuti: “Lesa asosele, ati, Mwilalyako ku muti onse wa mwi bala, mwa?” Efa ayaswike ati: “Ifisabo fya miti ya mwi bala kuti twalyako: lelo ifisabo fya muti uuli mu kati ke bala, Lesa atile, Mwilalyako, kabili mwilakumyako, epali mwafwa.”—Ukutendeka 3:1-3.

¹¹ Satana atile: “Ukufwa tamwakafwe;…Lesa aliishibo kuti mu bushiku mukalyako, e mukashibulwa amenso yenu, kabili mukaba nge milungu, abaishibo busuma no bubi.” (Ukutendeka 3:4, 5) Satana alefwaya Efa ukusumina ukuti ubusuma e mo bwali mu kulya icisabo babindilwe ukulyako. Satana ena atile, Efa alikwete nsambu ya kuipingwila ukuti ici e cisuma ne ci e cibi; ali no kucita ico umwine alefwaya. Satana na kabili atungile ukuti Yehova alebepa fye pa fyali no kucitika nga balya kuli cilya cisabo. Efa aumfwilile Satana. E ico, asabile icisabo no kulya. E lyo apeeleko no mulume wakwe na o aliliile. Te mu kuti tabaishibe ifyo balecita. Balishibe ukuti balecita filya fine fye Lesa abebele ukukanacita. Ilyo balile icisabo, bapulile funde ilyali fye bwino kabili ilishayafishe kukonka. Basuulile Shibo wa mu muulu e lyo no bulashi bwakwe. Babulile umwa kulesesha pa fyo basuulile Kalenga wabo uwaba no kutemwa!

¹² Ku kulangilila: Kuti mwaumfwa shani nga mwakushishe umwana mwaume nelyo umwanakashi, e lyo pa numa akaana ukumumfwila ica kuti camoneka no kumoneka ukuti tamucindika nelyo fye ukumutemwa? Kuti camukalifya sana. E ico, elenganyeni ifyo Yehova aumfwile ilyo Adamu na Efa bamupondokele.

¹³ Tapali ico Yehova ali no kulekela Adamu na Efa ukuba no bumi bwa muyayaya. Balifwile, nga filya fine asosele ukuti bakafwa. Adamu na Efa tabaliko na kabili. Tabaileba imipashi ku cifulo cimo ifi. Ifyo Yehova aebele Adamu ilyo alemulubulwisha pali bucintomfwa bwakwe e filanga ico cishinka. Lesa atile: ‘Ukabwelela ku mushili, pantu e ko wafumine. Pantu uli lukungu, kabili ku lukungu e ko ukabwelela.’ (Ukutendeka 3:19) Lesa abumbile Adamu ku lukungu. (Ukutendeka 2:7) Ilyo ashilabumbwa, Adamu taliko. E ico, ilyo Yehova atile Adamu akabwelela ku lukungu, aloseshe mu kuti Adamu takabeko. Ali no kuba uwabula ubumi nga filya ulukungu ulo abumbilweko lwaba.

¹⁴ Adamu na Efa nga e po baba na nomba, lelo balifwile pantu bakeene ukumfwila Lesa ku mufulo fye, e ico balibembwike. Ico tufwila, ni co bonse fwe bafuma kuli Adamu twalipyana ulubembu ne mfwa. (Abena Roma 5:12) Lulya lubembu lwaba ngo bulwele bwabipisha ubo umuntu ashingatandula. Imfwa, e citiipu icifumamo. Imfwa mulwani, te cibusa wesu. (1 Abena Korinti 15:26) Ala cilatusansamusha ukwishiba ukuti Yehova alipekanya icilubula icikatulubula kuli uyu mulwani wabipisha!

UKWISHIBA IFYO IMFWA YABA KULAAFWA

¹⁵ Ifyo Baibolo isambilisha pa fyaba abafwa filatusansamusha. Nge fyo twamona, abafwa tabakalipwa nelyo ukuba na malangulushi. Tatufwile ukutiina abafwa, pantu te kuti batucite icabipa. Abafwa tabakabila ukwafwa kwesu, kabili te kuti batwafwe. Teti tulanshanye na bo. Bashimapepo abengi balabepa ati kuti bayafwa abafwa, kabili abacetekela ifisosa isho ntungulushi balashipeela ne ndalama. Lelo, ukwishiba icine kulatwafwa ukukanabepwa ku basambilisha ubo bufi.

¹⁶ Bushe uko mupepa balakonka ifyo Baibolo isambilisha pa bafwa? Abengi tabakonka. Cinshi calenga? Pantu ifyo basambilisha fifuma kuli Satana. Abomfya imipepele ya bufi ku kulenga abantu ukusumina ukuti imibili yabo nga yafwa, bakatwalilila ukuba no mweo ku cifulo ca mipashi. Ubu na bo bufi ubo Satana abepa pa kuti afumye abantu kuli Yehova Lesa. Acita shani ifyo?

¹⁷ Nge fyo tumwene kale, imipepele imo imo isambilisha ukuti umuntu nga te mololoke, ilyo afwa aya ku cifulo cimo mu kupya mu mulilo wa pe. Ici cisambilisho tacicindika Lesa. Yehova ni Lesa wa kutemwa kabili te kuti alenge abantu ukucula muli iyi nshila. (1 Yohane 4:8) Kuti mwaumfwa shani nga ca kuti umo abikile iminwe ya mwana wakwe mu mulilo pa mulandu wa bucintomfwa? Bushe kuti mwacindika uyo muntu? Na kuba te kuti mutemwe no kumwishiba! Kuti mwalanda fye ati kwena munkalwe icine cine! Ifi e fyo Satana afwaya ifwe ukusumina, ukutila Yehova alalungulusha abantu mu mulilo wa pe, pa minshipendwa ya myaka!

¹⁸ Satana na kabili abomfya imipepele imo imo ku kusambilisha ukuti abantu nga bafwa, balasanguka imipashi iyo aba mweo bafwile ukucindika. Ukulingana no ku kufunda, imipashi ya bafwa kuti yabe fibusa fisuma sana nelyo abalwani babipisha. Abengi balacetekela ubu bufi. Balatiina abafwa kabili balabacindika e lyo no kubapepa fye. Lelo, Baibolo isambilisha ukuti abafwa baba mu tulo no kuti tufwile ukupepa fye Lesa wa cine Yehova, Kabumba wesu kabili Uutupeela ifyo tukabila.—Ukusokolola 4:11.

¹⁹ Ukwishiba ifyaba abafwa kulamwafwa ukukanabepwa ku ba mipepele. Na kabili kumwafwa ukumfwikisha fimbi ifyo Baibolo isambilisha. Ku ca kumwenako, nga mwaishiba ukuti abantu tabaya ku cifulo ca mipashi ilyo bafwa, mukeshiba ukuti ubulayo bwa kutila tukekala umuyayaya pano isonde bwalicindama sana.

²⁰ Kale sana, Yobo umulungami aipwishe nga ca kutila “Umuntu uwafwa,…engaba no mweo kabili?” (Yobo 14:14) Bushe umuntu uushili na mweo, uufwile, kuti aba umumi na kabili? Ico Baibolo isambilisha pali uyu mulandu cilasansamusha sana, kabili ici e co icipandwa cikonkelepo cikalandapo.

*  Moneni Ifyebo na Fimbi ifilelanda pa mashiwi ya kuti “umweo” na “umupashi.”