May sarong garison nin mga suldados asin sa ibaba kaiyan natatanaw an alang asin magapong tanawon. An Filisteong mga suldados na nakapuwesto diyan may natanaw na interesanteng eksena na nakakua kan saindang atensiyon: May duwang Israelitang lalaki na hiling-hiling sa balyo kan ampas. Napangirit an mga suldados—mayo sindang nahihiling na peligro. Haloy nang daog-daog kan mga Filisteo an mga Israelita, na maski ngani an pagpatais kan mga kagamitan ninda sa pag-uma ipinapagibo pa ninda sa mga kaiwal nindang mga Filisteo. Kaya an mga Israelitang suldados bakong gayong armado. Saro pa, duwang lalaki man sana ini! Dawa pa kun armadong mga parapakilaban sinda, ano man an magigibo ninda? Kinantiyawan sinda kan mga Filisteo: “Magtukad kamo digdi, ta tutukduan mi kamo nin leksiyon!”—1 Sam. 13:19-23; 14:11, 12, NW.

 May matutukduan man nanggad nin leksiyon, pero bako an mga Filisteo an matao kaiyan. An duwang Israelita, nagdalagan pababa sa ampas, binagtas iyan, dangan nagtukad harani sa ibong. Grabe iyan katukad kaya nagkamang sinda, pero padagos lang sindang nag-abante, marikas na nagpaburubalyo sa mga gapo padiretso sa garison! (1 Sam. 14:13) Nahiling na ngunyan kan mga Filisteo na armado an lalaking naiinot; kasunod kaini an paradara kan saiyang pangalasag. Alagad sasalakayon daw niya an bilog na garison na sinda sanang duwa? Nararaot na daw an payo kan lalaki?

 Dai man; siya sarong lalaki na may makusog na pagtubod. An pangaran niya Jonathan, asin an tunay na mga Kristiyano ngunyan may mga manunudan sa istorya kan saiyang buhay. Dai kita nakikikabtang sa literal na giyera, alagad dakul kitang manunudan ki Jonathan mapadapit sa kusog nin buot, kaimbudan, asin pagigin bakong makasadiri na kaipuhan niyato tanganing magkaigwa nin tunay na pagtubod.—Isaias 2:4; Mateo 26:51, 52.

 Tanganing masabutan kun taano ta sinalakay ni Jonathan an garison, kaipuhan niyatong pag-ulayan an pirang impormasyon mapadapit sa saiya. Si Jonathan an pinakamatuang aki ni Saul, an inot na hadi kan Israel. Kan lahidan si Saul bilang hadi, adulto na si Jonathan, tibaad 20 anyos o labi pa ngani. Minalataw na may dayupot na relasyon si Jonathan sa saiyang ama, na parating sinasabi sa aki niya an mga problema niya. Kan mga panahon na idto, midbid ni Jonathan an saiyang ama bako lang bilang sarong lalaki na halangkaw asin guwapo saka pusuan na parapakilaban, kundi midbid man niya ini na sarong lalaki na may makusog na pagtubod asin mapakumbaba. Hiling-hiling ni Jonathan kun taano ta pinili ni Jehova si Saul na magin hadi. Maski si propeta Samuel nakapagsabi na mayo nin siisay man na arog ki Saul sa nasyon!—1 Samuel 9:1, 2, 21; 10:20-24; 20:2.

 Siguradong ibinilang ni Jonathan na dakulang onra na makipaglaban sa mga kaiwal kan banwaan ni Jehova sa panginginot kan saiyang ama. An mga giyerang idto bakong arog kan nasyonalistikong mga giyera ngunyan. Kan panahon na idto, pinili ni Jehova an nasyon nin Israel na magrepresentar sa saiya, asin pirmi iyan na sinasalakay kan mga nasyon na nagsasamba sa mga palsong diyos. An mga Filisteo, na impluwensiyadong marhay kan pagsamba sa mga diyos arog ni Dagon, parating pinupurbaran na daog-daugon o puhuon pa ngani an piniling banwaan ni Jehova.

 Kaya para sa mga lalaki na arog ni Jonathan, an pakikilaban sarong klase nin maimbod na paglilingkod sa Diyos na Jehova. Asin binendisyunan ni Jehova an mga paghihinguwa ni Jonathan. Dai nahaloy pagkatukaw ni Saul bilang hadi, ninombrahan niya an saiyang aking si Jonathan na panginutan an 1,000 suldados sa pagsalakay sa sarong garison nin mga Filisteo sa Geba. Dawa ngani bakong gayong armado an mga suldados niya, alagad sa tabang ni Jehova nanggana si Jonathan sa laban. Pero bilang buwelta, nagtipon nin dakulang hukbo an mga Filisteo. Dakul sa mga suldados ni Saul an nagkatarakot. An iba nagdurulag asin nagtarago, asin may pira na kuminampi pa ngani sa kalaban! Minsan siring, dai lamang nabawasan an kusog nin buot ni Jonathan.—1 Samuel 13:2-7; 14:21.

 Sa pangyayaring sinambit sa kapinunan, nagdesisyon si Jonathan na pasekretong laugon an kaiwal kaiba sana an paradara niya nin pangalasag. Kan harani na sinda sa garison kan mga Filisteo sa Micmas, sinabi ni Jonathan sa paradara niya nin pangalasag an saiyang plano. Mapahiling sinda sa mga Filisteong suldados na nasa itaas. Kun sabihon kan mga Filisteo na tumukad an duwa laban sa sainda, tanda iyan na tatabangan ni Jehova an saiyang mga lingkod. Nag-uyon tulos an paradara nin pangalasag, tibaad napahiro siya kan mapuwersang mga tataramon ni Jonathan: “Mayo nin makakaulang ki Jehova, dakul man o pira sana an gamiton niya.” (1 Samuel 14:6-10, NW) Ano an buot niyang sabihon?

 Minalataw na midbid na marhay ni Jonathan an saiyang Diyos. Mayong duda na aram niyang kan nakaaging mga panahon, tinabangan ni Jehova an saiyang banwaan na daugon an mga kaiwal na mas dakul nanggad kisa sainda. Naggamit pa ngani Siya kun minsan nin saro sanang tawo tanganing manggana. (Hokom 3:31; 4:1-23; 16:23-30) Kaya aram ni Jonathan na bako an bilang kan mga lingkod nin Diyos an mahalaga, ni an kusog ninda o an mga armas, kundi an saindang pagtubod. Kaya paagi sa pagtubod, tinugutan ni Jonathan na si Jehova an magdeterminar kun baga an garison aatakihon niya asin kan paradara niya nin pangalasag; nagpili siya nin sarong tanda na mapahiling kan desisyon ni Jehova. Kan ipahiling ni Jehova na uyon Siya, daing takot na nagsalakay si Jonathan.

 Risahon an duwang aspekto kan pagtubod ni Jonathan. Inot, may hararom siyang paggalang sa saiyang Diyos, si Jehova. Aram niya na an Diyos na Makakamhan sa Gabos dai nagdedepende sa kusog nin tawo tanganing mautob an saiyang mga katuyuhan, alagad nauugmang marhay si Jehova na bendisyunan an mga maimbod na tawong naglilingkod sa saiya. (2 Cronica 16:9) Ikaduwa, naghagad nguna si Jonathan nin tanda nin pag-uyon ni Jehova bago naggibo nin aksiyon. Ngunyan, dai kita naghahagad nin milagrosong mga tanda sa satong Diyos para beripikaron kun baga inuuyunan ni Jehova an satong desisyon. Yaon sato an bilog na ipinasabong na Tataramon nin Diyos, kaya igwa kita kan gabos na kaipuhan niyato tanganing madeterminaran kun ano an kabutan nin Diyos. (2 Timoteo 3:16, 17) Maingat daw niyatong kinokonsulta an Bibliya bago gumibo nin mahalagang mga desisyon? Kun iyo, ipinapahiling niyato na mas mahalaga sa sato an kabutan nin Diyos kisa sa mga kagustuhan ta—arog ni Jonathan.

 Kaya an parapakilaban asin an paradara niya nin pangalasag marikas na nagtukad sa bakilid pasiring sa garison. Kan marealisar na kan mga Filisteo na may nang-aatake sa sainda, nagsugo sinda nin mga suldados tanganing labanan an duwang nagsasalakay. Lamang sa bilang an mga Filisteo saka bentaha pa ninda an saindang halangkaw na lokasyon, kaya kun iisipon mayo lang kuta sainda an duwang nang-aatake. Pero saro-sarong itinumba ni Jonathan an mga suldados. Nasa likod niya an paradara nin pangalasag na ginagadan an mga dai niya nagadan. Sa halipot sanang distansiya, 20 kalaban na suldados an nagadan ninda! Asin may ginibo si Jehova na urog pa diyan. Mababasa ta: “Dangan nagkatarakot na marhay an gabos na suldados sa kampo na nasa kalangtadan asin an mga nasa garison, pati na idtong mga nananakyadang tropa. Tapos, nagyugo-yugo an daga asin grabe nanggad an takot ninda huli sa ginibong ini nin Diyos.”—1 Samuel 14:15, NW.

 Naghihiling sa harayo si Saul asin an mga tawuhan niya mantang nagkakariribok asin nagkakatararanta an mga Filisteo, na nagpuon pa nganing maggaradanan na sinda-sinda man sana! (1 Samuel 14:16, 20) Kinusugan kan mga Israelita an saindang buot asin uminatake, tibaad kinurua ninda an mga armas kan gadan nang mga Filisteo. Tinawan ni Jehova an saiyang banwaan nin dakulang kapangganahan kan aldaw na idto. Puon pa kan pambihirang mga panahon na idto, dai nagbago si Jehova. Kun mapahiling kita ngunyan nin pagtubod sa saiya, arog ni Jonathan asin kan dai pinangaranan na paradara niya nin pangalasag, dai ta nanggad pagbabasulan an desisyon niyatong iyan.—Malaquias 3:6; Roma 10:11.

 Bakong arog ki Jonathan, iba an nagin epekto ki Saul kan kapangganahan na iyan. Nakagibo kaidto nin pirang magabat na sala si Saul. Sinuway niya an propetang ninombrahan ni Jehova na si Samuel kan mag-atang siya nin dulot na an propeta kuta, na saro man na Levita, an dapat gumibo. Pag-abot ni Samuel, sinabi niya ki Saul na huli sa pagsuway na iyan, dai magdadanay an saiyang kahadian. Dangan, kan isugo ni Saul sa laban an mga tawuhan niya, ipinasairarom niya sinda sa sarong bakong makatanusan na sumpa: “Sumpaon an saro na magkakan nin ano man na kakanon bago magbanggi asin bago ako makabalos sa mga kalaban ko!”—1 Samuel 13:10-14; 14:24, NW.

 Ipinapahiling kan mga tataramon ni Saul na may nakakamundong pagbabago na nangyari sa saiya. Nagigin ambisyoso asin makasadiri na daw an dating mapakumbaba asin maimbod na lalaking ini? Mayo man kayang itinao si Jehova na arog kaiyan na bakong rasonableng pagbabawal sa pusuan asin maigot na mga suldados na idto. Asin kumusta an mga sinabi ni Saul na “bago ako makabalos sa mga kalaban ko”—ipinapahiling daw kaiyan na iniisip ni Saul na giyera niya idto? Nalilingawan na daw niya na an hustisya ni Jehova an mahalaga bako an grabeng pagmawot ni Saul na makabalos, magkamit nin kamurawayan, o mandaog?

 Mayong kaaram-aram si Jonathan sa bakong makatanusan na sumpa kan saiyang ama. Huling pagal-pagal na siya sa nangyaring grabeng labanan, idinutdot niya an saiyang baston asin nagnamit nin tangguli; namatian niya tulos na nagkusog giraray siya. Dangan sinabi saiya kan saro sa mga tawuhan niya an mapadapit sa pagbabawal kan saiyang ama na kumakan nin ano man. Nagsimbag si Jonathan: “Grabeng problema an dinara kan sakong ama sa mga suldados. Hilinga, nagkusog ako giraray kan namitan ko ining dikit na tangguli. Mas marahay kuta kun tinugutan ngunyan na aldaw na magkakan an mga suldados hali sa nasamsam ninda sa saindang mga kalaban! Mas dakul kutana an nagadan sa mga Filisteo.” (1 Samuel 14:25-30, NW) Tama siya. Maimbod na aki si Jonathan, alagad an kaimbudan niya bakong buta. Dai sana siya basta nag-uuyon sa gabos na sinasabi o ginigibo kan saiyang ama, asin an balanseng pagmansay na iyan an dahilan kaya nakua niya an respeto kan iba.

 Kan maaraman ni Saul na binalga ni Jonathan an pagbabawal, dai pa nanggad niya narealisar kun gurano kamangmang kan pagbuot niya. Imbes, kumbinsido talaga siya na maninigong gadanon an mismong aki niya! Dai si Jonathan nakiargumento o nakimahirak. Risahon an saiyang kahanga-hanga asin bakong makasadiring simbag: “Uya ako! Handa akong magadan!” Alagad, nagsabi an mga Israelita: “Dapat daw na magadan si Jonathan? Bakong siya pa ngani an nagdara kan dakulang kapangganahan na ini sa Israel? Dai ini mangyayari! Isinusumpa mi sa ngaran kan buhay na Diyos na si Jehova, mayo ni sarong buhok ni Jonathan an mahuhulog sa daga, huling tinabangan siya nin Diyos sa mga ginibo niya ngunyan na aldaw.” Ano an resulta? Nagin makatanusan na si Saul. Sinasabi kan istorya: “Huli kaini, naisalbar kan mga suldados si Jonathan, asin dai siya ginadan.”—1 Samuel 14:43-45, NW.

 Huli sa kusog nin buot, kaigutan, asin pagigin bakong makasadiri ni Jonathan, nagkaigwa siya nin marahay na reputasyon. Kan nasa peligro siya, nakatabang sa saiya an saiyang marahay na reputasyon. Marahay man na hurop-hurupon niyato an pangaran, o reputasyon, na ginigibo niyato para sa satong sadiri sa kada aldaw. Sinasabi sa sato kan Bibliya na an marahay na pangaran mahalagang marhay. (Parahulit 7:1) Arog ni Jonathan, kun hihinguwahon niyatong magkaigwa nin marahay na pangaran sa atubangan ni Jehova, magigin sarong dakulang kayamanan an satong reputasyon.

 Sa ibong kan nagibong mga sala ni Saul, padagos si Jonathan na maimbod na nakipaglaban kaiba kan saiyang ama sa paglihis nin mga taon. Isipa na sana kun gurano kadismayado ni Jonathan mantang nahihiling niyang nagigin bakong makinuyog asin nagigin mapalangkaw an saiyang ama. May nagtatalubong karatan sa saiyang ama, asin mayong magibo si Jonathan tanganing mapundo iyan.

 Nagin risang-risa an problema kan sabihon ni Jehova ki Saul na makigiyera laban sa mga Amalekita—mga tawong grabe karaot kaya kan panahon ni Moises ihinula ni Jehova na pupuhuon an bilog na nasyon na iyan. (Exodo 17:14) Sinabi ki Saul na laglagon an gabos nindang ataman na hayop asin gadanon an saindang hading si Agag. Nanggana si Saul, asin siguradong kaiba niya kaidto si Jonathan na pusuan na nakilaban sa irarom kan pagbuot kan saiyang ama. Pero hayagan na sinuway ni Saul si Jehova, dai niya ginadan si Agag, asin dai hiniro an kayamanan saka ataman na mga hayop. Sinambit ni propeta Samuel an pangultimong paghukom ni Jehova ki Saul: “Huling isinikwal mo an tataramon ni Jehova, isinikwal ka man niya sa pagigin hadi.”—1 Samuel 15:2, 3, 9, 10, 23, NW.

 Dai nahaloy pagkatapos kaiyan, hinali ni Jehova an saiyang banal na espiritu ki Saul. Huling mayo na kan mamumuton na impluwensiya ni Jehova, nagin paburubago an emosyon ni Saul, arangguton, saka matatakton. Garo baga an marahay na espiritu nasalidahan nin sarong maraot na espiritu hali sa Diyos. (1 Samuel 16:14; 18:10-12) Siguradong ikinamundong marhay ni Jonathan na mahiling an saiyang dating marahayon na ama na nagigi nang maraot na tawo! Dawa arog kaiyan, nungkang nagluya an kaimbudan ni Jonathan sa paglilingkod ki Jehova. Sinuportaran niya an saiyang ama sagkod sa pinakamakakaya niya, may mga pagkakataon pa ngani na prangka niya ining kinaulay, alagad danay siyang nagpokus sa saiyang dai nagbabagong Diyos asin Ama, si Jehova.—1 Samuel 19:4, 5.

 Nangyari na daw sa saimo na an sarong mahal mo sa buhay, tibaad sarong ugos na kapamilya, an biglang nagbago asin nagin nang maraot? Puwedeng magin makulugon na eksperyensiya iyan. Ipinapagirumdom sa sato kan halimbawa ni Jonathan an isinurat kan salmista kan huri: “Dawa pa bayaan ako kan sadiri kong ama asin ina, si Jehova mismo an makupkop sa sakuya.” (Salmo 27:10, NW) Maimbod si Jehova. Kukupkupon ka man niya asin magigin an pinakamarahay na Amang maiimahinar mo, ano man an tibaad gibuhon kan bakong perpektong mga tawo tanganing disganaron o pamunduon ka.

 Posibleng marhay na naaraman ni Jonathan na hahalion ni Jehova si Saul bilang hadi. Ano an nagin reaksiyon ni Jonathan? Naisip daw niya kun magigin anong klase siya nin tagapamahala? Naglaom daw siya na maitatanos niya an pira sa mga sala kan saiyang ama, asin magigin marahay na halimbawa bilang sarong maimbod asin makinuyog na hadi? Dai niyato aram an kauruirarumi niyang mga iniisip; an aram ta lang iyo na dai nangyari an mga linalauman niyang iyan. Nangangahulugan daw iyan na pinabayaan na ni Jehova an maimbod na lalaking ini? Kabaliktaran nanggad, ginamit niya si Jonathan para magtao kan saro sa pinakamarahay na halimbawa nin maimbod na pakikiamigo na mahihiling sa bilog na Bibliya! An pakikiamigong iyan iyo an magigin pokus kan saro pang artikulo mapadapit ki Jonathan.