An Tataramon ni Jehova Buhay

Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Ester

AN PLANO dai nanggad mapaprakaso. An lagdoan na pangadan sa mga Judio magigin lubos asin episiente. Sa sarong itinalagang aldaw, an gabos na Judio na nag-iistar sa imperyo, magpoon sa India sagkod sa Etiopia, popohoon. Iyan an nasa isip kan nagplano kan pakana. Pero, sarong mahalagang marhay na detalye an nakalampas sa saiyang atension. Kayang iligtas kan Dios nin kalangitan an saiyang piniling banwaan sa ano man na desesperadong kamugtakan. An pagliligtas na iyan nakasurat sa libro kan Biblia na Ester.

Isinurat nin sarong may edad nang Judio na an ngaran Mardoqueo, kinokobrehan kan libro nin Ester an peryodo nin mga 18 taon durante kan pagreynar kan Persianong si Hadeng Assuero, o Jerjes I. An pambihirang estoryang ini nagpapaheling kun paano iliniligtas ni Jehova an saiyang banwaan sa maraot na mga pakana kan saindang mga kaiwal, dawa ngani an saiyang mga lingkod nakawararak na marhay sa bilog na mahiwason na imperyo. Ngonyan, an kaaraman na iyan tunay nanggad na nakakapakosog sa pagtubod kan banwaan ni Jehova, na nagtatao nin sagradong paglilingkod sa saiya sa 235 kadagaan. Dugang pa, an mga personahe sa libro nin Ester nagtatao nin mga halimbawa na dapat niatong arogon asin iba pang halimbawa na gusto niatong likayan. Tunay nanggad, “an tataramon nin Dios buhay asin mapuersa.”​—Hebreo 4:12.

KAIPUHAN NA MANGOLTANAN AN REYNA

(Ester 1:1–​5:14)

Kan ikatolong taon kan paghade nia (493 B.C.E.), si Hadeng Assuero nagtao nin sarong bangkete sa palasyo. Si Reyna Vasti, na bantog sa saiyang kagayonan, dai nanggad naoyonan kan hade asin hinale bilang reyna. Pinili an Judiang si Hadasa sa gabos na magagayon na daraga kan daga tanganing sumalida sa saiya. Sa instruksion kan saiyang pinsan na si Mardoqueo, ihinilom nia an saiyang pagigin Judio asin ginamit an saiyang Persianong ngaran na Ester.

Pag-abot nin panahon, ilinangkaw sa katongdan bilang primer ministro an sarong maabhaw na tawo na an ngaran Aman. Naanggot si Aman sa pagsayuma ni Mardoqueo na ‘maghuruhod o magluhod ki Aman,’ kaya nagpakana siang pohoon an gabos na Judio sa Imperyo nin Persia. (Ester 3:2) Kinombensir ni Aman si Assuero na umoyon sa saiya asin nagibo niang magpaluwas an hade nin dekreto tanganing magibo an lagdoan na pangadan na ini. Si Mardoqueo nagsulot nin “telang sako asin naglaag nin abo.” (Ester 4:1) Si Ester kaipuhan nang mag-interbenir ngonyan. Inimbitaran nia an hade asin an saiyang primer ministro sa sarong pribadong bangkete. Kan maogma sindang nag-atender, hinagad sa sainda ni Ester na mag-atender sa saro pang bangkete sa masunod na aldaw. Naggayagaya si Aman. Minsan siring, naanggot siang marhay sa pagsayuma ni Mardoqueo na magtaong onra sa saiya. Nagpakana si Aman na gadanon si Mardoqueo bago an bangkete sa masunod na aldaw.

Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:

1:​3-5​—An bangkete daw naglawig nin 180 aldaw? An teksto dai nagsasabi na siring kaiyan kalawig an bangkete kundi na ipinaheling kan hade  sa mga opisyal an kayamanan asin kagayonan kan saiyang mamuraway na kahadean sa laog nin 180 aldaw. Tibaad ginamit kan hade an halawigon na okasyon na ini tanganing ipasikat an kamurawayan kan saiyang kahadean tanganing pahangaon an mga mahal na tawo asin kombensiron sinda na may kakayahan siang isagibo an saiyang mga plano. Kun siring kaiyan, an bersikulo 3 asin 5 puedeng nanonongod sa 7 aldaw na bangkete na nangyari pagkatapos kan 180 aldaw na pagtiripontipon.

1:8​—Sa anong paagi na ‘mayo nin siisay man na namimirit kun manongod sa panahon nin pag-inom oyon sa ley’? Sa okasyon na ini, si Hadeng Assuero naggibo nin eksepsion sa garo baga kostumbre sa Persia na pagpirit sa lambang saro na mag-inom nin sarong sokol sa arog kaiyan na mga pagtiripontipon. “Puede sindang mag-inom nin dakol o dikit segun sa gusto ninda,” an sabi nin sarong reperensia.

1:​10-​12​—Taano ta padagos na nagsayuma si Reyna Vasti na magduman sa hade? Isinusuherir nin nagkapirang iskolar na an reyna nagsayumang kumuyog huli ta pinili nia na dai sia mawaran nin onra sa atubangan kan burat na mga bisita kan hade. O tibaad an reynang ini na magayon an panluwas na itsura bako talagang mapagpasakop. Minsan ngani dai sinabi kan Biblia an saiyang motibo, an madodonong na lalaki kan kaaldawan na idto nagsasaboot na an pagkuyog sa agom na lalaki saro nanggad na isyu asin na an maraot na halimbawa ni Vasti makakaimpluwensia sa gabos na agom na babae sa mga probinsia kan Persia.

2:​14-​17​—Nagkaigwa daw si Ester nin inmoral na seksuwal na relasyon sa hade? An simbag dai. An pagkasaysay nagsasabi na pagkaaga an ibang babae na dinara sa hade ibinabalik sa ikaduwang harong na pinamamahalaan kan kapon kan hade, “an nag-aataman kan mga kasaroan.” Sa siring, an mga babaeng nakaibanan kan hade sa banggi nagin mga kasaroan nia, o segundang mga agom. Minsan siring, si Ester dai na dinara sa harong kan mga kasaroan pagkatapos na magduman sia sa hade. Kan dinara si Ester sa atubangan ni Assuero, “namotan kan hade si Ester nin orog kisa gabos na ibang babae, kaya sia nagkamit nin orog na pabor asin mamomoton na kabootan sa atubangan kan hade kisa gabos na ibang birhen.” (Ester 2:17) Paano nia nakamit an “pabor asin mamomoton na kabootan” ni Assuero? Sa kaparehong paagi na nakamit nia an pabor kan iba. “An hoben na babae nakakapaogma sa pagheling [ni Hegai], kaya nakamit nia an mamomoton na kabootan sa atubangan kaini.” (Ester 2:​8, 9) Pinaboran sia ni Hegai huli sana nanggad sa naobserbaran kaini​—an saiyang itsura asin marahay na mga kualidad. Sa katunayan, “si Ester padagos na nakakakua nin pabor sa pagheling kan gabos na nakakaheling sa saiya.” (Ester 2:15) Siring man, an hade huminanga sa naheling nia ki Ester asin kun siring namotan ini.

3:2; 5:9​—Taano ta nagsayuma si Mardoqueo na magduko ki Aman? Bako man na sala para sa mga Israelita na rekonoseron an superyor na posisyon nin sarong halangkaw na personahe paagi sa paghuruhod ninda. Minsan siring, sa kamugtakan ni Aman, labi pa an kalabot. Si Aman sarong Agageo, sarong Amalequita gayod, asin itinalaga ni Jehova an Amalec para sa pagpara. (Deuteronomio 25:19) Para ki Mardoqueo, an pagduko ki Aman sarong isyu nin integridad ki Jehova. Sia biyong nagsayuma, na nagsasabing sia sarong Judio.​—Ester 3:​3, 4.

Mga Leksion Para sa Sato:

2:​10, 20; 4:​12-​16. Inako ni Ester an instruksion asin hatol nin sarong maygurang na parasamba ki Jehova. Madonong na kita ‘magin makinuyog duman sa mga nangengenot sa tahaw niato asin magin mapagpasakop.’​—Hebreo 13:17.

2:​11; 4:5. Maninigo kitang ‘magrisa, bakong sa personal na interes sa sadiri sana niatong mga bagay-bagay, kundi siring man sa personal na interes sa mga bagay-bagay kan iba.’​—Filipos 2:4.

2:15. Nagpaheling si Ester nin kababaan nin boot asin pagpopogol sa sadiri paagi sa dai paghagad nin dugang na alahas o mas magagayon na gubing kisa sa itinatao ni Hegai. “An natatagong persona kan puso sa dai nalalapang gubing kan toninong asin mahoyong espiritu” an dahelan na nakua ni Ester an pabor kan hade.​—1 Pedro 3:4.

2:​21-​23. Si Ester asin Mardoqueo marahay na mga halimbawa nin ‘pagpasakop sa superyor na mga autoridad.’​—Roma 13:1.

 3:4. Sa nagkapirang situwasyon, tibaad madonong na magdanay na daing girong manongod sa kun siisay kita, arog kan ginibo ni Ester. Minsan siring, kun kaipuhan niatong manindogan sa mahalagang mga isyu, arog kan soberaniya ni Jehova asin kan satong integridad, kaipuhan na dai kita matakot na magpamidbid na kita mga Saksi ni Jehova.

4:3. Kun napapaatubang kita sa mga pagbalo, maninigong mapagngayongayo kitang dumolok ki Jehova para sa kosog asin kadonongan.

4:​6-8. Naghanap si Mardoqueo nin legal na solusyon sa huma na minukna kan pagkasapakat ni Aman.​—Filipos 1:7.

4:14. Maninigong arogon an pagsarig ni Mardoqueo ki Jehova.

4:16. May lubos na pagsarig ki Jehova, maimbod asin makosog an boot na inatubang ni Ester an sarong situwasyon na puede kutanang magresulta sa saiyang kagadanan. Mahalagang marhay na makanood kitang manarig ki Jehova asin bakong sa sadiri niato.

5:​6-8. Tanganing makua an marahay na boot ni Assuero, inimbitaran sia ni Ester sa ikaduwang bangkete. Sia huminiro na may kadonongan, siring sa maninigong gibohon niato.​—Talinhaga 14:15.

SUNOD-SUNOD NA PAGKABALIKTAD NIN MGA PANGYAYARI

(Ester 6:1–​10:3)

Mantang nagpapadagos an mga pangyayari, nabaliktad an situwasyon. Binitay si Aman sa harigi na pagbibitayan na ginibo nia para ki Mardoqueo, asin an plinanong bibiktimahon nagin primer ministro! Kumusta an planong lagdoan na pangadan sa mga Judio? Iyan maagi man nin pambihirang pagkabaliktad.

An maimbod na si Ester nagtaram giraray. Isinasapeligro an saiyang buhay, sia uminatubang sa hade na nakikimaherak tanganing makakua nin paagi na olangon an pakana ni Aman. Aram ni Assuero kun ano an kaipuhan na gibohon. Kaya kan sa katapustapusi mag-abot an aldaw kan lagdoan  na pangadan sa sainda, bakong an mga Judio, kundi an mga gustong magpahamak sa sainda an nagkagaradan. Idinekreto ni Mardoqueo na an Kapiestahan nin Purim gigibohon kada taon tanganing girumdomon an dakulang pagkaligtas na ini. Bilang ikaduwa sana ki Hadeng Assuero, si Mardoqueo ‘nagmaigot para sa karahayan kan saiyang banwaan asin nagtaram nin katoninongan sa gabos nindang mga aki.’​—Ester 10:3.

Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:

7:4​—Paanong an pagpara sa mga Judio ‘makakaraot sa hade’? Paagi sa mataktikang pagsambit sa posibilidad na ipabakal an mga Judio bilang mga oripon, idinoon ni Ester na an paglaglag sa sainda makakaraot sa hade. An 10,000 na pidasong pirak na ipinanuga ni Aman kadikit na marhay na ganansia sa kaha kan hade kisa sa kayamanan na makukua kun nagpakana si Aman na ipabakal an mga Judio bilang mga oripon. An pagsagibo kan pakanang iyan mangangahulogan man kan pagkagadan kan reyna.

7:8​—Taano ta tinakopan kan mga opisyal sa palasyo an lalauogon ni Aman? Tibaad nagsusuherir ini nin kasupganan o nagdadangadang na silot. Segun sa sarong reperensia, “an mga tawo kan suanoy tinatakopan kun beses an payo kan mga gagadanon na.”

8:​17​—Sa anong paagi na “dakol sa mga banwaan kan nasyon an nagsasabing sinda mga Judio”? Dakol sa mga Persiano an minalataw na nagin Judiong proselito, na nag-iisip na an pagkontra sa dekreto nagpaparisa na pinapaboran nin Dios an mga Judio. An iyo man sanang prinsipyo aplikado sa kaotoban nin sarong hula na manonompongan sa libro nin Zacarias. Iyan nagsasabi: “An sampulong tawo hale sa gabos na lenguahe kan mga nasyon makarapot, iyo, sinda totoong makarapot sa gayad kan gubing nin sarong tawo na Judio, na nagsasarabi: ‘Maiba kami sa saindo, huli ta nabaretaan niamo na an Dios yaon dian sa saindo.’”​—Zacarias 8:23.

9:​10, 15, 16​—Minsan ngani inautorisaran kan dekreto an pananamsam, taano ta dai iyan ginibo kan mga Judio? Malinaw na ipinaparisa kan saindang pagsayuma na an katuyohan ninda iyo an pagligtas kan sadiri ninda, bakong an pagpayaman.

Mga Leksion Para sa Sato:

6:​6-​10. “An pag-orgolyo naeenot sa kapahamakan, asin an espiritu nin kaabhawan naeenot sa pagkapukan.”​—Talinhaga 16:18.

7:​3, 4. Kita daw may kosog nin boot na ipamidbid an satong sadiri bilang mga Saksi ni Jehova, minsan ngani an paggibo kaiyan tibaad mangahulogan nin paglamag?

8:​3-6. Puede asin maninigo kitang mag-apelar sa mga autoridad kan gobyerno asin hudisyal na mga korte para sa proteksion tumang sa mga kaiwal.

8:5. Sa mataktikang paagi, dai sinabi ni Ester na an hade may paninimbagan sa pagpaluwas kan dekreto na may katuyohan na pohoon an saiyang banwaan. Kaagid kaiyan, kaipuhan na magin mataktika kita kun nagpapatotoo sa haralangkaw na opisyal.

9:22. Maninigo na dai niato paglingawan an mga dukha sa tahaw niato.​—Galacia 2:10.

Si Jehova Matao nin “Kaginhawahan Asin Kaligtasan”

Nasambitan ni Mardoqueo na katuyohan nin Dios na si Ester magkaigwa nin makahadeng dignidad. Kan hinuma, an mga Judio nag-ayuno asin namibi para sa tabang. An reyna nag-atubang sa hade na mayo nin imbitasyon asin sia paborableng inako sa kada paggibo nia kaiyan. An hade dai napatorog sa mismong kritikal na bangging idto. Tunay nanggad, an libro nin Ester manongod sa pagmaniobra ni Jehova sa mga pangyayari para sa kapakinabangan kan saiyang banwaan.

An nakakaogmang kasaysayan ni Ester partikularmenteng nakakaparigon sa boot niato na nabubuhay sa “panahon kan katapusan.” (Daniel 12:4) “Sa huring kabtang kan mga aldaw,” o sa huring kabtang kan panahon kan katapusan, si Gog nin Magog​—si Satanas na Diablo​—​masalakay nin todo-todo sa banwaan ni Jehova. An saiyang intension iyo an biyong pagpoho sa tunay na mga parasamba. Alagad arog kan kaaldawan ni Ester, si Jehova matao nin “kaginhawahan asin kaligtasan” sa saiyang mga parasamba.​—Ezequiel 38:16-23; Ester 4:14.

[Ritrato sa pahina 10]

Si Ester asin Mardoqueo sa atubangan ni Assuero