Sarong Kinaban na Bakong Makatanosan

MINAOYON daw kamo na nabubuhay kita sa sarong kinaban na bakong makatanosan? Daing duda na minaoyon kamo. An totoo, ano man an satong talento asin gurano man kadonong na plinano niato an satong buhay, dai iyan naggagarantiya nin kayamanan ni kapangganahan ni kakanon ngani. Sa parate an nangyayari iyo an sinabi kan madonong na si Hadeng Salomon kan suanoy: “An tinapay bakong para sa mga madonong, ni an kayamanan sa mga intelihente, ni an kapangganahan sa mga eksperto.” Taano man? Huli ta, si Salomon nagpapadagos, “an gabos kontrolado kan panahon asin pagkanorongod.”​—Eclesiastes 9:​11, The New English Bible.

“Kun Mag-abot nin Bigla an Maraot na mga Panahon”

Iyo, an “panahon asin pagkanorongod,” na sa parate nangangahulogan nin pagigin yaon sa salang lugar sa salang panahon, parateng iyo an minaraot sa satong maingat na ginibong mga plano asin gustong-gustong mga linalaoman. Oyon ki Salomon, kita “siring sa sira na nadakop sa hikot, siring sa gamgam na kinukua sa pansiod, . . . kun mag-abot nin bigla an maraot na mga panahon.” (Eclesiastes 9:​12, NE) Halimbawa, minilyon na tawo an daing kapagalan na nagtatrabaho sa pagkultibar kan daga tanganing magkaigwa nin kakanon para sa mga pamilya ninda, alagad bigla na sanang nasisiod sa “maraot na mga panahon” kun dai mag-oran asin raoton nin tigmara an saindang mga pananom.

An iba nagmamaigot na tumabang, alagad sa parate garo baga bakong makatanosan dawa an tabang na itinatao sa mga biktima nin “maraot na mga panahon” kan iba pang grupo nin mga tawo sa kinaban. Halimbawa, sa paglaban sa makuring kakulangan nin kakanon sa sarong nakaagi pa sanang taon, “an bilog na kontinente [nin Aprika] nakaresibi nin ayuda na un-kinto sana kan kuarta na itinao sa guerra sa Golpo,” segun sa sarong prominenteng ahensia sa pag-ayuda. Makatanosan daw na an mayayaman na nasyon gumastos nin limang doble sa pakikipaglaban sa guerra sa sarong nasyon kisa sa ginagastos ninda sa pag-ina sa kolog asin pagdusa na ibinubunga nin makuring kakulangan nin kakanon sa sarong bilog na kontinente? Asin makatanosan daw na dakol an may materyal na prosperidad mantang 1 sa 4 na nag-eerok sa daga an biyo pa man giraray na dukha o mantang minilyon na aki an nagagadan kada taon huli sa mga helang na malilikayan kutana? Seguradong bako!

Siempre, bako sanang “panahon asin pagkanorongod” an kalabot kun “mag-abot nin bigla an maraot na mga panahon.” May makapangyarihan na  mga puersa na biyong dai niato kontrolado na nagdodominar man sa satong buhay asin nagdidikta kun ano an mangyayari sa sato. Totoo nanggad iyan sa nangyari sa Beslan, Alania, kan tigrakdag nin 2004, kan ginatos na tawo, na an dakol sa sainda mga aki sa enot na aldaw nin pag-eskuela, an nagadan sa maringis na labanan kan mga terorista asin hukbong panseguridad. Totoo, kun siisay nanggad an nagadan asin nakaligtas sa trahedyang iyan sa pangenot huli sa pagkanorongod​—alagad an pundamental na dahelan kan “maraot na mga panahon” na idto iyo an iriwal nin tawo.

Magigin Arog daw Kaini Pirme an Kamugtakan?

“Alagad arog talaga kaiyan an buhay,” an sabi nin nagkapira kun napag-oolayan an manongod sa mga inhustisya. “Dati nang arog kaiyan an kamugtakan, asin pirme nang magigin arog kaiyan.” Segun sa sainda, an mga makosog pirmeng dadaogdaogon an mga maluya, asin an mga mayaman pirmeng aaprobetsaran an mga dukha. Iyan saka an “panahon asin pagkanorongod,” sabi ninda, makakaapektar sa sato sagkod na nag-eeksister an pamilya nin tawo.

Talaga daw na kaipuhan na magin arog kaini an kamugtakan? Magigin posible pa daw na mag-ani nin makatanosan na balos para sa gabos nindang kahigosan an mga naggagamit kan saindang mga abilidad sa intelihente asin madonong na paagi? Igwa daw nin magigibo an siisay man tanganing makatao nin permanente asin nagdadanay na pagbabago sa sarong kinaban na bakong makatanosan? Estudyare an totokaron kan masunod na artikulo dapit sa temang ini.

 [Picture Credit Line sa pahina 2]

TUTOB: Lalaking may kaibang aki: UN PHOTO 148426/​McCurry/​Stockbower

[Picture Credit Line sa pahina 3]

MAXIM MARMUR/AFP/Getty Images