Mga Hapot Hale sa mga Parabasa

Taano ta sinasabi sa 1 Corinto 10:8 na 23,000 na Israelita an nagadan sa sarong aldaw huli sa pagkomiter nin pakikisaro, mantang sa Bilang 25:9 an kabilangan 24,000?

May nagkapirang bagay na puedeng makatao nin paliwanag sa pagkakalaen kan kabilangan na itinao sa duwang bersikulong ini. An pinakasimple iyo na an aktuwal na kabilangan puedeng nasa pag-oltanan nin 23,000 asin 24,000, na sa siring nagpangyari na an kabilangan puedeng gibohon na bilog na numero sa arin man kan duwang numerong iyan.

Pensaron an saro pang posibilidad. Sinitar ni apostol Pablo an pagkasaysay manongod sa mga Israelita sa Sitim bilang panalmingan para sa mga Kristiano sa suanoy na Corinto, sarong siudad na bantog sa sobra kainmoral na estilo nin pamumuhay kaiyan. Sia nagsurat: “Ni makisaro man kita, arog kan nagkapira sa sainda na nakisaro, tangani sanang magadan, duwang polo may tolong ribo sa sainda sa sarong aldaw.” Iiniiba sana idtong mga ginadan ni Jehova huli ta sinda nagkomiter nin pakikisaro, itinao ni Pablo an kabilangan na 23,000.​—1 Corinto 10:8.

Minsan siring, sinasabi sato kan Bilang kapitulo 25 na an “Israel nakisumaro ki Baal nin Peor; asin an kaanggotan ni Jehova luminaad tumang sa Israel.” Dangan, pinagbotan ni Jehova si Moises na gadanon “an gabos na poon kan banwaan.” Dangan, pinagbotan ni Moises an mga hokom na gibohon an pagboot na iyan. Sa katapustapusi, kan si Fineas marikas na huminiro tanganing gadanon an Israelitang nagdara nin sarong babaeng Midianita sa kampo, “napondo an damat.” An pagkasaysay nagtatapos sa pagsabi: “An mga nagadan sa damat uminabot sa duwang polo may apat na ribo.”​—Bilang 25:​1-9.

An kabilangan na itinao sa Bilang minalataw na kaiba an mga “poon kan banwaan” na ginadan kan mga hokom asin an mga direktang ginadan ni Jehova. Posibleng marhay na mga sangribo sa mga poon na idto an nagadan sa kamot nin mga hokom, na an suma total 24,000. Baga man an mga poon, o namomoon na ini nakisaro, nakikabtang sa mga kaorogmahan, o kinonsinte an mga naggibo kaiyan, sinda nagkasala nin ‘pakisumaro ki Baal nin Peor.’

Mapadapit sa terminong “nakisumaro,” an sarong reperensia sa Biblia nagpapaliwanag na iyan puedeng mangahulogan na “makiiba.” An mga Israelita sarong banwaan na dusay ki Jehova, alagad kan sinda “nakisumaro ki Baal nin Peor,” pinutol ninda an saindang dusay na relasyon sa Dios. Pakalihis nin mga 700 na taon, paagi ki propeta Oseas, si Jehova nagsabi dapit sa mga Israelita: “Sinda mismo naglaog ki Baal nin Peor, asin idinusay an saindang sadiri sa bagay na nakakasupog, asin nagin sindang makababalde na siring sa bagay na saindang namomotan.” (Oseas 9:10) An gabos na naggibo kaiyan maninigo sa paghokom nin Dios na bakong paborable. Sa siring, ipinagirumdom ni Moises sa mga aki ni Israel: “An saindo mismong mga mata an nakaheling sa ginibo ni Jehova mapadapit sa Baal nin Peor, na an gabos na nagsunod ki Baal nin Peor iyo an pinoho sa tahaw nindo ni Jehova na saindong Dios.”​—Deuteronomio 4:3.