1-2. (a) Ano an mga pagkakapareho kan sitwasyon ta asin kan sitwasyon kan mga Judio na nagbaralik sa Jerusalem? (b) Iladawan an mga kadipisilan na inatubang kan mga Judio. (Hilingon an kahon na “ Kan Panahon ni Hageo, Zacarias, Asin Esdras.”)

 NAHAHADIT ka daw kun minsan pag iniisip an maabot na panahon? Tibaad nawaran ka nin trabaho asin naghahadit ka kun paano mo masusustentuhan an saimong pamilya. ’Baad nahahadit ka sa kaligtasan kan saimong pamilya dahil may kariribukan sa gobyerno kan saindong nasyon, may persekusyon, o may pagkontra sa gibuhon na paghuhulit. Napapaatubang ka daw sa arin man sa mga ini? Kun iyo, makikinabang ka pag naaraman mo kun paano tinabangan ni Jehova an mga Israelita kaidto kan napaatubang sinda sa kaparehong mga problema.

² Kinaipuhan kan mga Judiong idto na nakaistar sa Babilonya sa bilog nindang buhay na magkaigwa nin makusog na pagtubod para bayaan an komportableng buhay asin magduman sa sarong nasyon na an kadaklan sainda dai pamilyar. Dai pa sana nahahaloy pag-abot ninda, napaatubang sinda sa mga kadipisilan huli sa problema sa pagbuhay, kariribukan sa gobyerno, asin pagkontra. Dahil diyan an nagkapira nasakitan na gibuhon na priyoridad an pagtugdok giraray kan templo ni Jehova. Kaya kan mga 520 B.C.E, isinugo ni Jehova an duwang propeta, si Hageo asin Zacarias, para pakusugon giraray an kaigutan kan banwaan. (Hag. 1:1; Zac. 1:1) Arog kan maaaraman ta, an pampakusog na itinao kan mga propetang ini talagang nagin epektibong marhay. Minsan siring, pakalihis nin haros 50 taon, an nagbaralik na mga Judio pinangluyahan giraray. Dangan si Esdras, sarong ekspertong parakopya kan Katugunan, nag-abot sa Jerusalem haling Babilonya para pakusugon an banwaan nin Diyos na gibuhon na priyoridad an tunay na pagsamba.​—Esd. 7:​1, 6.

3. Anong mga hapot an pag-uulayan ta? (Talinhaga 22:19)

³ Kun paanong an mga propesiya ni Hageo asin Zacarias nakatabang  sa banwaan nin Diyos kaidto na padagos na magtiwala ki Jehova sa panahon nin pagkontra, makakatabang iyan sa sato ngunyan na padagos na magtiwala sa tabang ni Jehova sa ibong kan pagkadaing kasiguraduhan nin buhay. (Basahon an Talinhaga 22:19.) Mantang pinag-uulayan ta an mensahe nin Diyos na ipinaabot paagi ki Hageo saka Zacarias asin sinisiyasat ta an halimbawa ni Esdras, sisimbagon ta an mga hapot na ini: Paano naapektaran an nagbaralik na mga Judio kan pagkadaing kasiguraduhan nin buhay? Taano ta dapat tang padagos na inuton an paggibo kan kabutan nin Diyos sa masakit na mga panahon? Asin paano ta papakusugon an satong pagtitiwala ki Jehova sa mga panahon na iyan?

4-5. Ano an tibaad nakapaluya sa kaigutan kan mga Judio sa pagtugdok kan templo?

⁴ Kan mag-abot na sa Jerusalem an nagbaralik na mga Judio, dakulon sindang kaipuhan na gibuhon. Tulos-tulos itinugdok giraray ninda an altar ni Jehova asin ilinatag an pundasyon kan templo. (Esd. 3:​1-3, 10) Pero dai nahaloy, an kaigutan ninda kan inot luminuya. Taano? Apuwera sa mga gibuhon sa templo, kaipuhan nindang magtugdok nin sadiri nindang harong, magtanom sa mga uma, asin pakakanon an saindang pamilya. (Esd. 2:​68, 70) Napaatubang man sinda sa pagkontra kan mga kaiwal na nagkurumplutan na papunduhon an pagtugdok giraray kan templo.​—Esd. 4:​1-5.

⁵ An nagbaralik na mga distiyero naapektaran man kan problema sa pagbuhay asin problema sa gobyerno. An nasyon ninda sakop na kan Imperyo nin Persia. Pagkagadan ni Hading Ciro kan Persia kan 530 B.C.E., pinunan kan nagsalida saiyang hadi, si Cambises, an sarong kampanyang militar tanganing sakupon an Ehipto. Mantang pasiring sa Ehipto, an saiyang mga suldados posibleng marhay na puwersahan na nanghagad sa mga Israelita nin mga pagkakan, tubig, asin madadagusan, na mas nagpadipisil sa kamugtakan kan mga Israelita. Sa inot na taon nin pamamahala ni Dario I, an hading kasalida ni Cambises, igwa pa man giraray nin mga rebelyon asin kariribukan sa pulitika. Dahil sa mga kamugtakan na ini, dakul sa nagbaralik na mga distiyero an siguradong nahadit kun paano ninda masusuportaran an saindang pamilya. Huli sa pagkadaing kasiguraduhan na iyan, inisip kan nagkapirang Judio na bako pa iyan an tamang panahon para itugdok giraray an templo ni Jehova.​—Hag. 1:2.

6. Uyon sa Zacarias 4:​6, 7, ano pang ibang kadipisilan an napaatubang sa mga Judio, asin anong asigurasyon an itinao ni Zacarias sa sainda?

⁶ Basahon an Zacarias 4:​6, 7. Apuwera sa masakit na pagbuhay asin problema sa gobyerno, kinaipuhan kan mga Judio na tagalan an persekusyon. Kan 522 B.C.E., nagibo kan saindang mga kaiwal na maipagbawal an pagtugdok giraray kan templo ni Jehova. Pero pinakusog ni Zacarias an mga Judio na gagamiton ni Jehova an saiyang makapangyarihan na espiritu para halion an ano man na mga ulang. Kan 520 B.C.E., hinali ni Hading Dario an pagbabawal sa gibuhon sa templo asin nagtao pa ngani sa mga Judio nin pondo asin pinagbutan an mga opisyal kan gobyerno na tabangan sinda.​—Esd. 6:​1, 6-10.

7. Anong mga bendisyon an inako kan nagpuruling mga Judio kan gibuhon nindang priyoridad an paggibo kan kabutan nin Diyos?

 ⁷ Paagi ki Hageo asin Zacarias, nangako si Jehova sa saiyang banwaan na susuportaran niya sinda kun gigibuhon nindang priyoridad an pagtugdok giraray kan templo. (Hag. 1:​8, 13, 14; Zac. 1:​3, 16) Huling napakusog kan mga propeta, pinadagos kan nagpuruling mga Judio an gibuhon sa templo kan 520 B.C.E. asin mayo pang limang taon natapos nindang itugdok iyan. Huling ininot kan mga Judio an paggibo kan kabutan nin Diyos sa ibong kan pagkadaing kasiguraduhan, tinabangan sinda ni Jehova bako lang sa materyal kundi pati sa espirituwal. Bilang resulta, maugma sindang nagsamba ki Jehova.​—Esd. 6:​14-16, 22.

8. Paano makakatabang sa sato an mga tataramon sa Hageo 2:4 na padagos na inuton an paggibo kan kabutan nin Diyos? (Hilingon man an nota sa ibaba.)

⁸ Mantang paparani an dakulang kasakitan, mas masasabutan ta kun gurano kahalaga an pagsunod sa pagbuot na makikabtang sa gibuhon na paghuhulit. (Mar. 13:10) Minsan siring, tibaad masakitan kitang ipriyoridad an satong ministeryo kun mag-agi kita nin problema sa pinansiyal o kun mapaatubang kita sa pagkontra sa satong gibuhon na paghuhulit. Ano an makakatabang sa sato na inuton an intereses kan Kahadian? Padagos na magtiwala na si “Jehova na pamayo nin mga hukbo” b yaon sa satong kampi. Tatabangan niya kita kun padagos tang iinuton an intereses kan Kahadian kisa sa sadiri ta. Kaya mayo kitang dapat ikatakot.​—Basahon an Hageo 2:4.

9-10. Paano naeksperyensiyahan kan sarong mag-agom an pagigin totoo kan mga tataramon ni Jesus na yaon sa Mateo 6:33?

⁹ Pag-isipan an halimbawa ni Oleg asin Irina, c sarong mag-agom na payunir. Pagkatapos maglipat para magtabang sa sarong kongregasyon sa ibang lugar, nawaran sinda nin trabaho huli sa naglalalang kamugtakan kan ekonomiya sa saindang nasyon. Dawa ngani mayo sindang permanenteng trabaho nin haros sarong taon, pirmi nindang namamatian an mamumuton na tabang ni Jehova asin paminsan-minsan nag-aako sinda nin tabang hali sa mga tugang. Paano ninda nakayanan an mga kadipisilan na ini? Si Oleg, na kan inot namundong marhay, nagsabi, “An pagigin sibot pirmi sa ministeryo nakatabang sako na magpokus sa kun ano an pinakaimportante sa buhay.” Mantang padagos sindang naghahanap nin trabaho, nagdanay sindang mag-agom na sibot sa ministeryo.

¹⁰ Sarong aldaw pagpuli ninda haling ministeryo, naaraman ninda na an sarong dayupot na amigo nagbiyahe nin mga 160 kilometros para darahan  sinda nin duwang bag nin groseri. Sinabi ni Oleg: “Kan aldaw na idto, namatian mi giraray an grabeng pag-ataman ni Jehova saka kan kongregasyon. Kumbinsido kami na dai nuarin man linilingawan ni Jehova an saiyang mga lingkod, dawa garo baga mayo na nin paglaom an kamugtakan ninda.”​—Mat. 6:33.

11. Ano an puwede tang asahan kun padagos tang iinuton an paggibo kan kabutan nin Diyos?

¹¹ Gusto ni Jehova na magin panginot sa sato an nagliligtas-buhay na gibuhon—an paggibo nin mga disipulo. Arog kan sinambit sa  parapo 7, dinagka ni Hageo an banwaan ni Jehova na punan giraray an saindang sagradong paglilingkod, na garo arog kaidtong ilinalatag ninda an pundasyon kan templo. Kun gigibuhon ninda iyan, nangako si Jehova na “bebendisyunan” niya sinda. (Hag. 2:​18, 19) Makakasigurado man kita na bebendisyunan ni Jehova an satong mga paghihinguwa kun magigin panginot sa sato an gibuhon na iinasignar niya sa sato.

12. Taano ta kaipuhan ni Esdras asin kan kapwa niya mga distiyero nin makusog na pagtubod?

¹² Kan 468 B.C.E., si Esdras kaiba an ikaduwang grupo nin mga Judio nagbaklay haling Babilonya pa-Jerusalem. Sa pagbaklay na ini, kakaipuhanon ni Esdras pati kan mabaralik na mga Judio nin makusog na pagtubod. Maagi sinda sa delikadong mga agihan, dara-dara an dakul na bulawan asin plata na idinonar para sa templo. Kaya madalion sana na atakihon sinda nin mga tulisan. (Esd. 7:​12-16; 8:31) Apuwera kaiyan, pag-abot ninda sa Jerusalem nahiling ninda na bako iyan ligtas. Dikit na lang an nakaistar sa siyudad, asin an mga lanob kaiyan saka trangkahan kaipuhan na hirahayon. Ano an manunudan ta ki Esdras manungod sa pagpakusog kan satong pagtitiwala ki Jehova?

13. Paano pinakusog ni Esdras an saiyang pagtitiwala ki Jehova? (Hilingon man an nota sa ibaba.)

¹³ Nahiling ni Esdras kun paano tinabangan ni Jehova an Saiyang banwaan sa mga panahon nin pagbalo. Mga pirang taon bago kan pagbaklay na iyan, kan 484 B.C.E., posibleng marhay na nakaistar kaidto si Esdras sa Babilonya kan nagpaluwas si Hading Ahasuero nin dekreto na puhuon an mga Judio sa bilog na Imperyo nin Persia. (Est. 3:​7, 13-15) Nameligro an buhay ni Esdras! Huli kaiyan, an mga Judio “sa gabos na probinsiya” nag-ayuno saka nagmundo, asin siguradong namibi sinda ki Jehova para sa tabang. (Est. 4:3) Imahinara na sana an namatian ni Esdras asin kan saiyang kapwa mga Judio kan kabaliktaran an nangyari. An mga nagpakana na garadanon an mga Judio iyo lugod an ginaradan! (Est. 9:​1, 2) An inagihan ni Esdras kan masakit na mga panahon na idto posibleng iyo an nakatabang saiya na magin andam sa maabot na mga pagbalo asin posibleng marhay na nakapakusog kan saiyang pagtitiwala sa kakayahan ni Jehova na protektaran an Saiyang banwaan. d

14. Ano an nanudan nin sarong sister kan maeksperyensiyahan niya an pag-ataman ni Jehova sa mga panahon na daing kasiguraduhan?

¹⁴ Pag naeksperyensiyahan ta an pag-ataman ni Jehova sa mga panahon na daing kasiguraduhan, mas nagkukusog an satong pagtitiwala sa saiya. Pag-isipan an halimbawa ni Anastasia, na nakaistar sa Sirangan na Europa. Naghali siya sa trabaho para mapagdanay an saiyang neutralidad. Sinabi niya: “Kaidto ko lang talaga naeksperyensiyahan na maubusan nin kuwarta.” Tapos sinabi pa niya: “Ipinabaya ko iyan ki Jehova asin nahiling ko kun paano niya ako mamumuton na inataman. Enkaso mawaran ako giraray nin trabaho, dai na ako matatakot. Kun inaataman ako kan sakong Ama sa langit ngunyan, aatamanon niya man ako sa aga.”

15. Ano an nakatabang ki Esdras na mapagdanay an saiyang pagtitiwala ki Jehova? (Esdras 7:​27, 28)

¹⁵ Nahiling ni Esdras an pagtabang mismo sa saiya ni Jehova. An paghurop-hurop sa mga panahon  na tinabangan siya ni Jehova siguradong nakatabang ki Esdras na mapagdanay an saiyang pagtitiwala sa Saiya. Mangnuhon an mga tataramon na “tinatabangan ako ni Jehova na sakuyang Diyos.” (Basahon an Esdras 7:​27, 28.) Anom na beses na ginamit ni Esdras an iyo man sanang mga tataramon sa libro sa Bibliya na ipinangaran sa saiya.​—Esd. 7:​6, 9; 8:​18, 22, 31.

16. Sa anong mga sitwasyon sa buhay niyato puwede tang mas malinaw na mahiling an pagtabang sato nin Diyos? (Hilingon man an ritrato.)

¹⁶ Matatabangan kita ni Jehova pag napapaatubang kita sa sarong pagbalo. Halimbawa, pag mapaaram kita sa satong amo para mag-leave tanganing makaatender kita sa kumbensiyon o pag makikiulay kita na i-adjust an satong iskedyul sa trabaho para makaatender kita sa gabos na pagtiripon, tinatawan ta si Jehova nin oportunidad na tabangan kita. Tibaad masurpresa kita sa kun gurano karahay kan magin kaluwasan kaiyan. Bilang resulta, mas nagkukusog an pagtitiwala ta ki Jehova.

17. Paano nagpahiling nin kapakumbabaan si Esdras sa masakit na mga panahon? (Hilingon an ritrato sa cover.)

¹⁷ Mapakumbabang namibi si Esdras para hagadon an tabang ni Jehova. Sa kada beses na namamatian ni Esdras na nagagabatan siya huli sa saiyang mga responsabilidad, mapakumbaba siyang namimibi ki Jehova. (Esd. 8:​21-23; 9:​3-5) An sabuot na iyan ni Esdras nakapahiro sa iba na suportaran siya asin arugon an saiyang pagtubod. (Esd. 10:​1-4) Pag nahahadit kita sa materyal na mga pangangaipo o kaligtasan kan satong pamilya, dapat na may pagtitiwala kitang dumulok ki Jehova sa pamibi.

18. Ano an makakatabang sa sato para mapakusog an satong pagtitiwala ki Jehova?

¹⁸ Kun mapakumbaba tang hahagadon an tabang ni Jehova asin aakuon an suporta kan satong mga kapagtubod, magigin mas makusog an satong pagtitiwala sa Diyos. Si Erika, na may tulong aki, napagdanay an saiyang pagtitiwala ki Jehova sa ibong kan grabeng pagbalo na inagihan niya. Sa halipot sanang panahon, magkasunod na nagadan an saiyang dai pa namumundag na umboy saka an saiyang namumutan na agom. Manungod sa gabos na nangyari, sinabi niya: “Dai mo talaga maaaraman antes pa kun paano ka tatabangan ni Jehova. Puwedeng mag-abot an tabang sa paaging dai mo inaasahan. Nahiling ko na dakul sa mga pamibi ko an sinimbag paagi sa mga sinabi saka ginibo kan mga amigo ko. Pag sinasabi ko sa sainda an mga nangyayari sako, mas pasil sa sainda na tabangan ako.”

19-20. Ano an manunudan ta sa mga Judio na dai na kayang magbalik sa Jerusalem?

¹⁹ May manunudan man kitang mahalagang leksiyon sa mga Judio na dai na kayang magbalik  sa Jerusalem. An nagkapira sainda posibleng marhay na nalilimitaran na huli sa paggurang, malalang hilang, o mga obligasyon sa pamilya. Dawa arog kaiyan, gikan sa buot nindang sinuportaran an mga mabaralik paagi sa pagtao nin materyal na mga bagay. (Esd. 1:​5, 6) Minalataw na pakalihis nin mga 19 taon pagkatapos na mag-abot an inot na grupo nin mga nagbaralik sa Jerusalem, an mga nawalat sa Babilonya padagos pa man giraray na nagpapadara nin boluntaryong mga kontribusyon sa Jerusalem.​—Zac. 6:10.

²⁰ Dawa ngani nalilimitaran na kita sa kun ano an magigibo ta sa paglilingkod sa Diyos, makakasigurado kita na pinapahalagahan ni Jehova an satong udok na mga paghihinguwa na mapaugma siya. Taano ta masasabi ta iyan? Kan panahon ni Zacarias, sinabi ni Jehova sa saiyang propeta na maggibo nin korona na gibo sa bulawan asin plata na ipinadara kan mga distiyero sa Babilonya. (Zac. 6:11) An “magayunon na korona” na ini magseserbing “pampagirumdom” kan saindang bukas-palad na mga kontribusyon. (Zac. 6:​14, nota sa ibaba) Makakapagtiwala kita na dai nuarin man lilingawan ni Jehova an satong udok na mga paghihinguwa na paglingkudan siya sa panahon na daing kasiguraduhan.​—Heb. 6:10.

21. Ano an makakatabang sa sato na may pagtitiwalang atubangon an maabot?

²¹ Sa huring mga aldaw na ini siguradong padagos kitang mapapaatubang sa mga kamugtakan na daing kasiguraduhan, asin puwedeng maglala pa ngani iyan sa maabot na panahon. (2 Tim. 3:​1, 13) Minsan siring, dai ta kaipuhan na sobrang magparahadit. Girumdumon an sinabi ni Jehova sa saiyang banwaan kan panahon ni Hageo: “Nasa kaibanan nindo ako . . . Dai kamo matakot.” (Hag. 2:​4, 5) Makakasigurado man kita na makakaibanan ta si Jehova sagkod na ginigibo ta an pinakamakakaya ta para gibuhon an saiyang kabutan. Paagi sa pag-aplikar kan mga leksiyon na nanudan ta sa mga propesiya ni Hageo asin Zacarias asin sa halimbawa ni Esdras, mapapagdanay niyato an satong pagtitiwala ki Jehova ano man na mga sitwasyon na daing kasiguraduhan an tibaad maeksperyensiyahan ta sa maabot.