Namundag ako kan Mayo 19, 1940, sa banwa nin Amioûn, Lebanon. Pagkalihis nin pirang taon, nagbalyo an pamilya mi sa siyudad nin Tripoli, asin diyan ako nagdakula. Mamumuton saka maugma an pamilya mi asin namumutan ninda an Diyos na Jehova. Ako an pinakanguhod sa limang aki—tulong babayi asin duwang lalaki. Para sa mga magurang ko, panduwa sana an paghanapbuhay. Nakasentro an buhay mi sa pag-adal nin Bibliya, Kristiyanong mga pagtiripon, asin pagtabang sa iba na mamidbid an Diyos.

May nagkapirang linahidan na Kristiyano sa kongregasyon mi. Saro diyan si Michel Aboud, na iyo an nagkokondukta kan inaapod mi kaidtong pag-adal sa libro. Inintrodusir niya an Kristiyanong katotoohan sa Lebanon kan 1921; nanudan niya iyan sa New York. Dai ko talaga malilingawan an dakulang paggalang saka pagigin matinabang niya sa duwang hoben na naggradwar sa Gilead School—si Anne saka Gwen Beavor. Nagi kaming dayupot na mag-aramigo. Pagkalihis nin dakul na dekada, ugmahon talaga ako kan mahiling ko si Anne sa Estados Unidos. Dai nahaloy, nahiling ko man si Gwen, na naagom ni Wilfred Gooch asin naglilingkod sinda kan panahon na idto sa Bethel sa sangang opisina sa London, England.

Pipira lang an Saksi sa Lebanon kan hoben ako. Pero ganado ming sinabi sa iba an mga aram mi manungod sa Bibliya. Ginibo mi iyan dawa nagkokontra an nagkapira sa mga lider nin relihiyon. May nagkapirang pangyayari na dai ko malilingawan.

Sarong aldaw, ihinihiras mi kan tugang kong si Ate Sana an mensahe kan Bibliya sa sarong apartment. Dangan may nag-abot na sarong padi sa eskalon kun sain kami nakikipag-ulay sa mga residente. Siguradong may nag-apod sa pading ini. Tapos pigparainsulto na si Ate kan padi. Nagin bayolente an padi tapos pigtuklang niya si Ate Sana sa hagyan kaya nairido ini. May nag-apod nin pulis dangan mabuot na sinigurado kan pulis na maaasikaso si Ate Sana. Dinara ninda an padi sa istasyon nin pulis, asin diyan nadiskubre nindang may dara-dara ining badil. Hinapot siya kan hepe: “Ano ka baya, lider nin relihiyon o nin gang?”

An saro pang pangyayari na dai ko malilingawan iyo kaidtong nag-arkila an kongregasyon mi nin bus na sasakayan mi pasiring sa sarong harayong banwa kun sain kami mahulit kan maugmang bareta. Kan primero okey man an gabos, dangan nabaretaan kan padi duman an manungod sa ginigibo mi tapos nag-iba siya nin sarong grupo. Inatake ninda kami, ginarapo pa ngani, tapos tinamaan si Tatay. Tanda ko pa an duguan na lalawgon niya. Nagbalik siya sa bus kaiba ni Nanay, tapos nagsurunod na man kami gabos na ninenerbiyos. Dawa arog kaiyan, dai ko talaga malilingawan kan linilinigan ni Nanay an lugad ni Tatay, sinabi ni Nanay: “Jehova, patawada tabi sinda. Dai ninda aram an ginigibo ninda.”

Sa saro pang pangyayari, nagbisita kami sa mga paryente mi sa ginikanan ming banwaan. Naabutan mi sa harong ni Lolo an sarong prominenteng lider nin relihiyon, sarong obispo. Aram kan obispo na Saksi ni Jehova an mga magurang ko. Pero ako an pigkaulay niya, ata sais anyos pa sana ako kaidto. “Ika,” an sabi niya, “ta’no ta dai ka pa bunyag?” Sinabi ko na aki pa man kaya ako saka para mabawtismuhan kaipuhan ko ngunang mas makanuod pa sa Bibliya saka magkaigwa nin makusog na pagtubod. Dai niya nagustuhan an simbag ko, kaya sinabi niya ki Lolo na daing galang ako.

Pero pipira man sana an bakong magayon na eksperyensiyang iyan. Sa pangkagabsan, mainamigo saka mapag-istimar an mga Lebanese. Huli kaiyan, nagkaigwa kami nin dakul na nakakaugmang pag-uulay manungod sa Bibliya saka nakapagkondukta nin dakul na pag-adal sa Bibliya.

Kan nag-eeskuwela pa ako, may sarong hoben na brother haling Venezuela na nagbisita sa Lebanon. Nag-atender siya sa mga pagtiripon sa kongregasyon mi tapos nagin dayupot sinda kan tugang kong si Ate Wafa. Pag-abot nin panahon, nagpakasal sinda asin nag-istar sa Venezuela. Sa mga surat niya, pigparakumbinsir ni Ate Wafa si Tatay na ilipat sa Venezuela an bilog na pamilya. Ginibo niya ’yan ta pungawon na siya samo. Kan huri, nag-uyon kami, tapos naglipat na!

 Nag-abot kami sa Venezuela kan 1953 asin nag-istar sa Caracas, harani sa palasyo kan presidente. Palibhasa aki pa, inaabang-abangan ko talaga an presidente na nag-aagi kun minsan sakay kan mamahalon niyang kotse. Pero bakong madali para sa mga magurang ko na mag-adjust sa bagong nasyon, lengguwahe, kultura, kakanon, asin klima. Sa katunayan, nagpupuon pa sana sinda ka’tong maka-adjust kan may mangyaring trahedya samo.

Biglang nagraot an pagmati ni Tatay. Makangalas talaga ta pirmi man siyang makusog. Mayo lamang kaming magirumduman na nagkahilang siya. Na-diagnose si Tatay na may pancreatic cancer, dangan nagpaopera siya. Nakakamundo ta nagadan siya pakalihis nin sarong semana.

Kulang an mga tataramon para maipaliwanag su grabeng kamunduan mi, lalo na ta nag-a-adjust pa lang kami. Trese anyos pa sana ako kaidto. Dai mi lamang inasahan an pagkagadan ni Tatay; pagmati mi dai na kami magigin maugma giraray. Huruhalawig man bago naako ni Nanay na mayo na si Tatay. Pero, napag-isip-isip mi na dapat na magpadagos an buhay, asin sa tabang ni Jehova, nagibo mi iyan. Pagkagradwar ko sa hayskul sa Caracas sa edad na 16, gusto ko talagang tumabang sa pamilya mi sa pinansiyal.

Kan panahon man na idto, nagpakasal si Ate Sana ki Ruben Araujo, na naggradwar sa Gilead School asin nagbalik sa Venezuela. Pinili nindang maglipat sa New York. Nagdesisyon an pamilya mi na maeskuwela ako sa unibersidad kaya nagpa-New York ako ta puwede akong makiistar ka Ate Sana. Dakula an naitabang ni Ate saka kan agom niya sa pag-uswag ko sa espirituwal kan nakaistar ako sainda. Apuwera sainda, dakul man nin maygurang na brother sa samong Spanish na kongregasyon sa Brooklyn. An duwa sainda na nabisto ko saka naapresyar iyo si Milton Henschel saka si Frederick Franz, na parehong naglilingkod kaidto sa Bethel sa Brooklyn.

Kan patapos na an inot na taon ko sa unibersidad sa New York, nagpuon akong magduda sa mga pagpili ko sa buhay. Binasa ko saka pinag-isipan na marhay an mga artikulo sa magasin na An Torrengbantayan manungod sa mga Kristiyano na nagkaigwa nin makahulugan na mga pasuhan. Nahiling ko kun gurano kaugma an mga payunir saka an mga Bethelite sa kongregasyon mi, kaya gustong-gusto kong magin arog sainda. Pero, bako pa akong bawtisadong Kristiyano. Dai nahaloy, narealisar ko na kaipuhan kong idusay an buhay ko ki Jehova. Ginibo ko iyan tapos isinunod ko an mahalagang marhay na lakdang na pagpabawtismo kan Marso 30, 1957.

Pagkatapos kong gibuhon an mahalagang lakdang na iyan, pinag-isipan ko an saro pang lakdang—an paglaog sa bilog na panahon na pagmiministeryo. Lalo kong nagugustuhan iyan, pero aram kong dai iyan magigin madali. Paano ko mapagsasabay an pagpapayunir saka an pag-eskuwela sa unibersidad? Garo baga nag-uuran nin surat pa-New York saka pa-Venezuela kan ipinapaliwanag ko ki Nanay saka sa mga tugang ko  na an desisyon ko iyo na pumundo sa pag-eskuwela, bumalik sa Venezuela, tapos magpayunir.

Nagbalik ako sa Caracas kan Hunyo 1957. Pero, nahiling kong bakong magayon an sitwasyon kan pamilya mi. Kaipuhan ninda nin saro pang matabang sa pinansiyal. Paano ako makakatabang? Inalukan ako nin trabaho sa bangko, pero gustong-gusto ko talagang magpayunir. Tutal, ’yan man talaga an pinakadahilan kaya nagpuli ako. Desidido akong pagsabayon iyan. Sa laog nin nagkapirang taon, nagtrabaho ako nin full-time sa bangko mantang nagpapayunir. Kaidto lang ako nagin sobra kasibot pero maugma man na marhay!

Nakadagdag pa sa kaugmahan ko kan mabisto ko saka magpakasal kami ni Sylvia, na sarong magayon na German na sister na namumutan na marhay si Jehova. Nagbalyo siya sa Venezuela kaiba an mga magurang niya. Pag-abot nin panahon, nagkaigwa kami nin duwang aki, si Michel (Mike) saka si Samira. Ako na man an nagsaabaga kan paninimbagan na mag-ataman ki Nanay. Samo siya nag-istar. Dawa kinaipuhan kong ipundo an pagpapayunir para asikasuhon an mga obligasyon sa pamilya, dai nahali sako an espiritu nin pagpapayunir. Pag bakasyon, nagpapayunir kami ni Sylvia kun posible.

Nag-eeskuwela pa ka’to an mga aki kan mangyari sako an sinambit ko sa kapinunan kan artikulong ini. Admitido ako na komportableng marhay an buhay ko, saka iginagalang ako kan mga tawong nagtatrabaho sa bangko. Pero an pinakagusto ko iyo na mabisto ako bilang sarong lingkod ni Jehova. Dai talaga ’yan mawara sa isip ko. Kaya seryoso ming pinag-ulayan ni agom an manungod sa pinansiyal na kamugtakan mi. Kun mapundo ako sa pagtrabaho sa bangko, makakaresibi ako nin lump sum. Dahil mayo man kaming mga utang, naisip mi na kun papasimplehon mi an buhay mi, may igo kaming kuwarta na makakasustenir samo sa haloy na panahon.

Bako iyan madaling gibuhon, pero lubos iyan na sinuportaran kan namumutan kong agom saka ni Nanay. Kaya makakabilang na giraray ako sa bilog na panahon na mga lingkod. Ugmahon talaga ako! Garo baga okey na an gabos. Pero dai nahaloy, may nag-abot na sarong surpresang bareta.

Sarong aldaw, kinumpirmar samo kan doktor na bados si Sylvia. Nasurpresa talaga kaming duwa! Nakakaugmang bareta iyan; pero, naisip ko man an desisyon na ginibo ko—an magpayunir. Ano an magigin epekto kaiyan sa desisyon ko? Iinandam mi tulos an isip saka emosyon mi para sa  papaabot na bagong miyembro nin pamilya. Pero paano na an plano kong magpayunir?

Pagkatapos na pag-ulayan an mga pasuhan mi, nagdesisyon kami na idagos an orihinal na plano. Namundag an aki ming si Gabriel kan Abril 1985. Sa ibong kaiyan, nag-resign ako sa bangko tapos nagpayunir na giraray kan Hunyo 1985. Sa paglihis nin panahon, nagkapribilehiyo ako na magin miyembro kan Komite kan Sangay. Pero bako sa Caracas an sangang opisina, na nangangahulugan na mabiyahe ako nin mga 80 kilometros, duwa o tulong aldaw kada semana.

Nasa banwa nin La Victoria an sangang opisina, kaya nagdesisyon kaming pamilya na bumalyo sa La Victoria para mas harani sa Bethel. Dakulang pagbabago iyan samo gabos. Naapresyar kong marhay an pamilya ko saka nagpapasalamat talaga ako sainda. Dakulang tabang an sabuot ninda. Handa si Ate Baha na iyo an mag-ataman ki Nanay. May agom na si Mike, pero nakaistar pa sa harong si Samira saka Gabriel. Kaya an pagbalyo sa La Victoria nangangahulugan na babayaan ninda an mga amigo ninda sa Caracas. Tapos, kakaipuhanon man kan namumutan kong agom na si Sylvia na mag-adjust sa sadit na banwa hali sa matawong kabiserang siyudad. Saka kakaipuhanon mi gabos na matuod na mag-istar sa mas sadit na harong. Iyo, dakulang pagbabago samo an pagbalyo mi sa La Victoria hali sa Caracas.

Pero nagbago giraray an mga bagay-bagay. Nag-agom na si Gabriel, tapos si Samira bako na man sa harong nakaistar. Dangan kan 2007, inimbitaran kami ni Sylvia na maglingkod sa Bethel, na iyo an pribilehiyo mi sagkod ngunyan. An matua ming aking si Mike naglilingkod bilang elder saka nagpapayunir kaiba an agom niyang si Monica. Elder man si Gabriel, saka naglilingkod sa Italy kaiba an agom niyang si Ambra. Si Samira, apuwera sa pagpayunir, nagtatabang man bilang remote volunteer sa Bethel.

Iyo, kinaipuhan kong gumibo nin dakul na darakulang desisyon sa buhay. Pero mayo akong pinagbabasulan. Kun may pagkakataon, iyan giraray an gigibuhon kong desisyon. Pinapahalagahan kong marhay an dakul na espirituwal na mga asignasyon saka pribilehiyo na nagkaigwa ako sa paglilingkod ki Jehova. Sa paglihis nin panahon, nahiling ko kun gurano kahalaga na papagdanayon an makusog na relasyon ki Jehova. Sadit man o dakula an kaipuhan tang gibuhon na desisyon, puwede niya kitang tawan kan katuninungan na “nakakalabi sa gabos na pakasabot.” (Fil. 4:6, 7) Maugma kami ni Sylvia sa sagradong paglilingkod mi sa Bethel asin namamatian ming binendisyunan ni Jehova an mga desisyon mi sa buhay dahil siya an pirming iniisip mi sa paggibo kaiyan.